Przewód pokarmowy, z zaznaczoną dwunastnicą

Dwunastnica ( łac. duodenum) – u człowieka rurowaty narząd długości 25-30 cm, wychodzący z żołądka i stanowiący początkowy odcinek jelita cienkiego . Początkowy odcinek dwunastnicy łączy się z odźwiernikiem żołądka, końcowy przechodzi w jelito czcze . Dwunastnica leży na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego. W kształcie przypomina literę C, a raczej podkowę zwróconą wypukłą częścią ku stronie prawej, wklęsły obwód obejmuje głowę trzustki . Do zstępującego odcinka dwunastnicy uchodzą wspólnie przewód żółciowy i przewód trzustkowy .

Części

Dwunastnica jest zazwyczaj dzielona na cztery części. Idąc od strony żołądka są to:

• najwyższa część nazywana także opuszką dwunastnicy . Jest to jedyny fragment posiadający krezkę , dzięki której większą swobodę ruchów ma żołądek .
• część zstępującą dwunastnicy (tutaj uchodzą przewody i wpadają enzymy trawienne wraz z żółcią do światła dwunastnicy).
• część poprzeczna (horyzontalna).
• część wstępująca.

Dwunastnica posiada również trzy zakręty:

• górny – pomiędzy żołądkiem a częścią zstępującą.
• dolny – pomiędzy częścią zstępującą a horyzontalną.
• dwunastniczo-czczy – na granicy z jelitem czczym , dochodzi do niego więzadło Treitza .

Funkcja

Miazga pokarmowa przechodzi z żołądka do dwunastnicy i tu miesza się z wydzieliną trzustki ( sokiem trzustkowym ), wątroby ( żółcią ) oraz dwóch typów gruczołów jelitowych:

• gruczołów dwunastniczych Brunnera
• gruczołów jelitowych Lieberküha

W dwunastnicy przebiega dalszy etap trawienia i absorpcji składników pokarmowych pożywienia. Przewód trzustkowy i wątrobowy kończą się wspólnie w dwunastnicy, gdzie tworzą w jej świetle małą wyniosłość, zwaną brodawką Vatera (papilla Vateri).

Unaczynienie żołądka, trzustki i dwunastnicy (tylko częściowo)

Unaczynienie i unerwienie

Dwunastnica jest zaopatrywana w krew głównie z dwóch tętnic : tętnicy trzustkowo-dwunastniczej górnej (od tętnicy żołądkowo-dwunastniczej ) oraz tętnicy trzustkowo-dwunastniczej dolnej (od tętnicy krezkowej górnej ). Warto zauważyć, że ten narząd unaczyniony jest zarówno z gałęzi pnia trzewnego jak i tętnicy krezkowej. Krew żylna odpływa do żyły wrotnej jednoimiennymi żyłami. Unerwienie pochodzi od nerwu błędnego (część przywspółczulna) oraz od zwoju współczulnego.

Choroby

Najczęstszym schorzeniem dwunastnicy jest wrzód trawienny w przebiegu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Wrzody te mogą być powodem znacznych dolegliwości, a także niebezpiecznych krwawień z przewodu pokarmowego, a niekiedy perforacji jelita, która powoduje groźne powikłanie nazywane zapaleniem otrzewnej .

Zobacz też

• .