Historia Chin Historia Chin
STAROŻYTNOŚĆ
Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy
Dynastia Xia 2100–1600 p.n.e.
Dynastia Shang 1600–1046 p.n.e.
Dynastia Zhou 1045–256 p.n.e.
Zachodnia Dynastia Zhou
Wschodnia Dynastia Zhou     Okres Wiosen i Jesieni     Okres Walczących Królestw
CESARSTWO
Dynastia Qin 221 p.n.e.–206 p.n.e.
Dynastia Han 206 p.n.e.–220 n.e.
Zachodnia Dynastia Han
Dynastia Xin
Wschodnia Dynastia Han
Epoka Trzech Królestw 220–280
Wei • Shu • Wu
Dynastia Jin 265–420
Zachodnia Dynastia Jin	Szesnaście Królestw 304–439
Wschodnia Dynastia Jin
Dynastie Południowe i Północne 420–589
Dynastia Sui 581–618
Dynastia Tang 618–907
( Dynastia Zhou 690–705 )
Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw 907–960	Dynastia Liao 907–1125
Dynastia Song 960–1279
Północna Dynastia Song		Xixia
Południowa Dynastia Song	Jin
Dynastia Yuan 1271–1368
Dynastia Ming 1368–1644
Dynastia Qing 1644–1911
WSPÓŁCZESNOŚĆ
Republika Chińska 1912–1949
Chińska Republika Ludowa (Chiny kontynentalne) 1949–obecnie	Republika Chińska (Tajwan) 1949–obecnie
Powiązane artykuły  Język chiński Sztuka chińska Architektura Chin

Dynastia Han ( 206 p.n.e. - 220 n.e. ). Po wojnie domowej, która miała miejsce po śmierci Qin Shi Huanga , władzę objął w 202 p.n.e. jeden ze zwycięskich wodzów Liu Bang , który nazwał swoje państwo Han od nazwy rzeki Han , której dorzecze najpierw opanował. Jego rządy były kontynuacją działań Pierwszego Cesarza, lecz zmniejszył on nieco podatki od ludności chłopskiej, ograniczył przymus pracy itp. Najwybitniejszym władcą z dynastii Han był Wudi , który panował przez ponad 50 lat od 140 p.n.e. Oparł się on na naukach konfucjanizmu , ustanawiając go religią państwową.

Wudi rządził w sposób absolutystyczny , złamał dotychczasową potęgę feudałów, zaostrzył ustawodawstwo karne, wprowadził egzaminy na wyższe stanowiska w administracji państwowej, stworzył sieć spichlerzy w kraju, by zachować zapasy żywności na czasy nieurodzaju. Wzrosła wytwórczość rzemiosła, zwłaszcza tkactwa, wznoszono pałace i świątynie. Duże postępy uczyniła astronomia - pierwsze obserwacje zaćmienia słońca, globus sfery niebieskiej. Okres panowania Wudi Hana zalicza się do złotego wieku w gospodarce i kulturze Chin. Były one już wtedy bardzo ludnym państwem, np. w 2 r. n.e. liczyły 57 milionów mieszkańców.

Cesarz Gaozu z dynastii Han

Państwo za dynastii Han

W okresie dynastii Han cesarstwo rozszerzyło znacznie swe granice przez podbój części Półwyspu Koreańskiego na północy, a na południu terytoriów do granic dzisiejszego Laosu i Wietnamu . Jednak największe zaangażowanie militarne cesarstwa miało miejsce na północno-zachodnich rubieżach. Trwały tam wyczerpujące walki z koczowniczymi ludami Azji Środkowej , dzisiejszej Mongolii i pustyni Gobi , z których najważniejsi byli Xiongnu . Ostatecznie zostali oni pokonani, a Chińczycy utrzymali kontrolę nad wielkim szlakiem karawanowym, prowadzącym przez Samarkandę i Bucharę w Azji Środkowej do Persji , na Bliski Wschód i do imperium rzymskiego . Szlakiem tym, zwanym później jedwabnym , Chiny eksportowały w wielkich ilościach jedwab, tkaniny, wyroby użytkowe i ozdobne z porcelany, laki, terakoty i bambusa, rzeźby z nefrytu i wiele innych towarów. Importowały zaś len, pieprz, arbuzy, czosnek, cebulę, wielbłądy i konie.

Po upadku rządzącego w latach 9 - 23 n.e., próbującego ustanowić własną dynastię Wang Manga , w czasie panowania wschodniej dynastii Han w latach 25 - 220 rozprzestrzenił się w Chinach buddyzm . W 105 r. wynaleziono papier, który wytwarzano ze szmat jedwabnych i lnianych. W 220 r., po okresie walk na dworze cesarskim, i powstania Żółtych Turbanów , ostatni władca Han zmuszony został do abdykacji na korzyść księcia Wei Cao Pi . Po abdykacji dwóch innych możnowładców obwołało się władcami państwa Shu i Wu - nastała wtedy epoka trzech królestw (Wei, Wu oraz Shu)

Ważniejsze odkrycia i wynalazki

• W II w. p.n.e. używana była w Chinach korba ręczna;
• W II w. p.n.e. znano już przegubowe zawieszenia Cardana
• W II w. p.n.e. produkowano stal z żeliwa ;
• Najpóźniej w 105 r. wynaleziono papier ;
• W II w. n.e. wynaleziono mleko sojowe i tofu ;