Dyspepsja ( łac. dyspepsia, gr. dys = zły, peptein = trawienie), pot. niestrawność – występowanie w nadbrzuszu przewlekłego lub nawracającego bólu , który trwa przynajmniej przez 4 tygodnie. Ta definicja została przyjęta w 1999 r. w Rzymie i nosi nazwę kryteriów rzymskich II. Poprzednia definicja, według tak zwanych kryteriów rzymskich I, mówiła o występowaniu bólu w nadbrzuszu w linii pośrodkowej ciała, którym towarzyszy uczucie pełności w nadbrzuszu, wczesne wrażenie sytości, wzdęcia , nudności , nie brała ona jednak pod uwagę długości trwania objawów.

Powyższe sformułowania odnoszą się do pojęcia dyspepsji w sposób encyklopedyczny, jednakże ten termin (w tym przez lekarzy ) jest często używany w stosunku do określania wielu różnych objawów, tak zwanych objawów dyspeptycznych, których cechą wspólną jest jedynie ich związek z nadbrzuszem.

Objawy i rodzaje dyspepsji

• poposiłkowe uczucie pełności w nadbrzuszu,
• odbijania,
• nudności i wymioty ,
• uczucie wczesnej sytości,
• brak łaknienia,
• zgaga

Z uwagi, że powyższe objawy mogą być również objawem poważnej choroby przewodu pokarmowego , dyspesję dzieli się na:

• dyspepsję w przebiegu chorób organicznych
  • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (15-25% przypadków występowania dyspepsji)
  • refluks żołądkowo-przełykowy i refluks dwunastniczo-żołądkowy (5-15% przypadków)
  • rak przełyku
  • rak żołądka (razem oba nowotwory poniżej 2% przypadków)
• dyspepsja czynnościowa (czyli występująca pomimo braku istotnej przyczyny, 60% przypadków)
  • nadwrażliwość trzewną
  • infekcję Helicobacter pylori (uwaga: sama infekcja, bez wywoływania objawów zapalenia błony śluzowej żołądka)
  • czynniki dietetyczne i leki
  • dym tytoniowy
  • czynniki psychosocjalne

Trudności diagnostyczne

Jedyną pewną metodą pozwalającą na rozróżnienie powyższych schorzeń jest wykonanie gastroskopii . Jednakże z uwagi, że dyspepsja jest częstą dolegliwością (dotyka do 25% populacji) przyjęto następujący sposób postępowania:

• Próba leczenia bez diagnostyki (badanie dodatkowe wykonuje się dopiero w przypadku braku poprawy po leczeniu)
  • wiek poniżej 45 lat i brak objawów alarmujących takich jak:
    • przewlekłe wymioty
    • utrata masy ciała
    • dysfagia
    • objawy krwawienia z przewodu pokarmowego
    • niedokrwistość stwierdzona w badaniach
• pełna pilna diagnostyka wykluczająca dysfagię organiczną
  • osoby po 45 roku życia z lub bez objawów alarmowych

Leczenie

W leczeniu niestrawności stosuje się kilka grup leków:

• leki zobojętniające
• leki prokinetyczne
• leki hamujące wydzielanie kwasu solnego
  • antagoniści receptora H2
  • inhibitory pompy protonowej (najwięcej badań klinicznych świadczy o skuteczności tej grupy)
    • omeprazol
    • pantoprazol
    • lanzoprazol