dźwięczność
dźwięczność - (fonacja) to jedna z cech artykulacji głosek związana z pracą więzadeł głosowych. Głoski wymawiane z wymuszeniem drgań więzadeł przy produkcji dźwięku nazywane są głoskami dźwięcznymi, natomiast wymawiane bez ich drgania nazywane są głoskami bezdźwięcznymi.
W węższym znaczeniu dźwięczność oznacza cechę artykulacyjną głoski dźwięcznej odróżniającą ją od odpowiadającej jej pod względem miejsca i sposobu artykulacji głoski bezdźwięcznej, np. głoska [d] różni się od głoski [t] właśnie dźwięcznością. Cecha braku tak zdefiniowanej dźwięczności, charakteryzująca głoskę [t], nazywa się bezdźwięcznością. Dźwięczność jest stałą cechą samogłosek, w przypadku spółgłosek jest cechą fakultatywną (tzn. istnieją spółgłoski dźwięczne i spółgłoski bezdźwięczne).
W wielu językach świata, w tym w języku polskim, dźwięczność jest cechą fonologicznie relewantną - pełni funkcję rozróżniania fonemów, np. w języku polskim wyrazy pary minimalnej "kody" i "koty", różniące się dźwięcznością jednej z głosek, różnią się też znaczeniem (a więc /d/ i /t/ są oddzielnym fonemami). Istnieją też języki, w których dźwięczność nie posiada funkcji dystynktywnej, ponieważ w systemie fonologicznym tych języków brak jest rozróżnienia na spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne, a fonologicznie relewantna jest na przykład opozycja spółgłoska przydechowa: spółgłoska nieprzydechowa (tak jest m.in. w języku chińskim mandaryńskim).
Inne rodzaje dźwięczności spotykane w językach naturalnych to: -
dysząca dźwięczność (ang. breathy voice),
-
skrzypiąca dźwięczność (ang. creaky voice),
-
szorstka dźwięczność (ang. harsh voice),
-
luźna dźwięczność (ang. slack voice),
-
sztywna dźwięczność (ang. stiff voice).
Inne hasła zawierające informacje o "dźwięczność":
Cecha fonologiczna relewantna
się fonem definiowany przez tę cechę.W
języku polskim
cechą relewantną jest np.
dźwięczność
, por.:/pas/ pas vs. /bas/ bas,/rafa/ rafa vs. /rawa/ Rawa.Kontrast pomiędzy dźwięcznymi ...
Język fiński
w języku fińskim występują w szczątkowej postaci, w
zapożyczeniach
bardzo często tracą dźwięczność, co niekoniecznie znajduje odbicie w zapisie[19].banaani (czyt. /
'pana:ni
/ (banan) Podział słowa ...
Język baskijski
...
Esperanto
...
Język nowogrecki
...
Język wu
chińskich. W pewnych przypadkach dopełnienie bliższe i dalsze odróżniane są poprzez opozycję dźwięczność/bezdźwięczność. Przykład tekstu w języku wu
Pismo chińskie
: 阿拉现在主要个问题就是哪能去解决搿只拼音个事体。
Transliteracja
: Ala yeezei tsuiauge vendii ...
Język akadyjski
...
Ubezdźwięcznienie
Ubezdźwięcznienie (desonoryzacja) –
upodobnienie fonetyczne
polegające na tym, że
spółgłoska
dźwięczna traci
dźwięczność
.W
języku polskim
następuje to pod wpływem sąsiadującej spółgłoski bezdźwięcznej lub z ...
X-SAMPA
boczny dziąsłowy
=\
mlask podniebienny
-\znak łączący Znaki diakrytyczneX-SAMPAIPAOpis_"centralizacja_+przesunięcie języka do przodu_-przesunięcie języka do tyłu_/ ton wznoszący_0
bezdźwięczność
_<
spółgłoska iniektywna
= (lub _=)spółgłoska zgłoskotwórcza_>
spółgłoska ejektywna
_?\
faryngalizacja
_\ ton opadający_^samogłoska niezgłoskotwórcza_}spółgłoska zwarta bez plozji`
retrofleksja
, na ...
Międzynarodowy alfabet fonetyczny
diakrytyków. Seria spółgłosek przedniojęzykowych zwartych od otwartej do zamkniętej głośni to (zobacz
dźwięczność
):[t]bezdźwięczna[d̤]dysząco dźwięczna[d̥]luźno dźwięczna[d]"zwykła" dźwięczna[d̬]sztywno dźwięczna[d̰]skrzypiąco dźwięczna[ʔt͡]
glottalizacja
Przypisy↑
http://std.dkuug.dk/jtc1/sc2/wg2/docs/N2945.pdf
ISO/IEC JTC 1/SC 2/WG 2 ...
Inne lekcje zawierające informacje o "dźwięczność":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|