Emerytura (zwana dawniej rentą starczą ) – świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej (jako pracownicy, przedsiębiorcy, rolnicy i in.) albo utraciły ją w znacznym stopniu oraz nie dysponują innymi źródłami dochodu gwarantującymi możliwość utrzymania się. Podstawową cechą świadczenia emerytalnego jest brak jego ekwiwalentności w stosunku do wartości składek z tytułu ubezpieczenia społecznego płaconych przez czas aktywności zawodowej.

System emerytalny w Polsce

W Polsce państwowa emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny i mają udokumentowany wymagany okres zatrudnienia (dotyczy tylko tzw. starej emerytury, a więc osób, które urodziły się przed 1949 rokiem). W nowym systemie staż pracy jest nieistotny, wymagany jest natomiast odpowiedni poziom indywidualnego konta ubezpieczonego. Innymi słowy – emerytura zależy od wysokości kapitału zgromadzonego przez całe życie.

W Polsce wiek emerytalny wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Świadczenia społeczne są obsługiwane oddzielnie dla rolników ( KRUS ) oraz dla reszty pracujących ( ZUS ).

Polski system emerytalny dzieli się na tzw. 3 filary:

• I filar – Fundusz Ubezpieczeń Społecznych obsługiwany przez ZUS ,
• II filar – Otwarty fundusz emerytalny (w skrócie OFE),
• III filar – np. Indywidualne konto emerytalne (w skrócie IKE).

O ile I i II filar są obowiązkowe, o tyle III filar jest dobrowolny.

I filar

Emerytura z I filaru opiera się na systemie repartycyjnym, który ma charakter umowy pokoleniowej. Oznacza to, że wypłacane emerytury finansowane są ze składek osób aktualnie pracujących. System ten działa sprawnie tylko wtedy, gdy zasilające system składki pracowników wpływają w wysokości wystarczającej na wypłatę świadczeń dla obecnych emerytów. Za obowiązkowe składki ZUS w wysokości 19,52% (w przypadku posiadania II filaru 12,22%) wynagrodzenia brutto nabywane są uprawnienia emerytalne, które nie są dziedziczone.

Generalnie roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2004 r. było to 68 700 złotych.

II filar

W tzw. II filarze wybieramy fundusz emerytalny inwestujący środki przekazywane co miesiąc przez ZUS ze składki na I filar emerytalny (19,52%) w wysokości 7,3% wynagrodzenia brutto na indywidualny rachunek. Jest to realny kapitał, który pracuje na przyszłą emeryturę. Wpłacane w II filarze składki są zwolnione z podatku dochodowego i w ograniczonym stopniu podlegają dziedziczeniu.

III filar

Tzw. III filar systemu ubezpieczeń społecznych obejmuje pracownicze programy emerytalne (PPE) oraz indywidualne konta emerytalne (IKE). Mianem III filaru określa się także wszelkie inne dobrowolne formy oszczędzania na emeryturę.

Zobacz też

• Program czterech reform
• Ubezpieczenia społeczne

Linki zewnętrzne

• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych
• Komisja Nadzoru Finansowego
• podział składek ZUS z uwzględnieniem podziału składki emerytalnej na ZUS i OFE
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 )
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lutego 2006 r. sygn. akt SK 45/04 ( Dz. U. z 2006 r. Nr 25, poz. 192 )
• Kalkulator emerytalny
• System emerytalny, plany reform, OFE i PTE