Japonia Herb Japonii

To jest artykuł z cyklu: Historia Japonii

Mudoki Jōmon Yayoi Yamato Kofun Asuka Nara Heian Kamakura Restauracja Kenmu Muromachi Nanbokuchou Sengoku Azuchi Momoyama Edo Meiji Taishō Shōwa Heisei

Wikiprojekt · Portal · Kategoria ·

Epoka Meiji ( jap. 明治時代, Meiji jidai, "epoka światłych rządów") - nazwa okresu panowania cesarza Mutsuhito , od 8 września 1868 do 30 lipca 1912 . (Uwaga: nazwy okresów panowania cesarzy obierane są w momencie objęcia przez nich tronu; po śmierci monarchy nazwa ery staje się jego imieniem). W znaczeniu dokonanych przemian politycznych, gospodarczych i społecznych, epokę tę nazywa się restauracją Meiji ( jap. 明治維新, Meiji-ishin).

Jest to okres w historii Japonii , który doprowadził do obalenia feudalnego systemu shōgunatu rodu Tokugawa, a następnie do dynamicznej modernizacji kraju na wzór zachodni i uzyskania silnej pozycji w Azji .

Kryzys

Po ponad dwustuletnim okresie izolacji, Japonia zmuszona została do otwarcia się w 1854 r. na handel z ówczesnymi mocarstwami.

W następnych latach napływ tanich towarów przemysłowych spowodował kryzys półfeudalnych manufaktur i rzemiosła, jak również kryzys władzy feudalnej w Japonii. W ich wyniku miały miejsce liczne bunty ludności oraz w latach 1867 - 1868 wojna domowa Boshin. W wojnie tej odwieczni wrogowie z zachodnich regionów: Satsuma, Chōshū i Tosa, za sprawą mediacji Sakamoto Ryōmy wystąpili przeciw ponad dwustuletniej uzurpacji władzy przez shogunów z rodu Tokugawa.

Pokonawszy siły shoguna, którym udało się na pewien czas stworzyć na Hokkaido secesyjną Republikę Ezo , samuraje ci przywrócili władzę w ręce cesarza. Cesarz Mutsuhito przyjął dla swojego panowania nazwę 'Meiji' ("oświecone rządy"), symbolicznie zaznaczając tym samym nadejście nowych czasów.

Modernizacja kraju

Po wojnie urząd shōguna został zniesiony i cesarz odzyskał bezpośrednią władzę w państwie. Przeniósł on stolicę z Kioto do Edo , zmieniając jego nazwę na Tokio . Miasto to odbudowywało się wtedy po wielkim trzęsieniu ziemi z 1857 r. i pożarach, które strawiły papierowo-drewnianą zabudowę i spowodowały śmierć 107 tys. ludzi.

W roku 1868 dokonał się przełom w ustroju władzy. Struktury feudalne zostały zniesione przez przejęcie lenn od samurajów, którym wypłacono odprawy pieniężne. Wprowadzono powszechne szkolnictwo, stypendia dla studiujących za granicą, zreformowano służbę zdrowia, administrację, sądownictwo i ówczesny system monetarny. Wprowadzono powszechny obowiązek służby wojskowej i zreorganizowano armię na wzór pruski.

Cesarz Meiji ( Mutsuhito )

Japonia podjęła wówczas ambitnie współzawodnictwo gospodarcze z Zachodem . Korzystając szeroko z zagranicznych specjalistów, maszyn, urządzeń i wynalazków, budowano nowoczesny przemysł, utworzono wielkie koncerny bankowo-przemysłowe Mitsui , Mitsubishi , Sumitomo i inne. Utworzono pocztę, zbudowano pierwszą linię kolejową z Tokio do Jokohamy .

Modernizacja i gwałtowny postęp jaki się wówczas dokonał, były w dużej mierze zasługą nowej klasy rządzącej, która doszła do władzy w trakcie przemian ery Meiji, tzw. oligarchia Meiji. Wśród ludzi, którzy zyskali największy wpływ na rządy oraz przyczynili się do ogromnego postępu technicznego, byli przede wszystkim przedstawiciele domen feudalnych ( hanów ) z południowo-zachodniej Japonii: Satsumy i Chōshū . Część z nich uczestniczyła w bardzo istotnej misji Iwakury Tomomi'ego, która w celu poznania zewnętrznego świata, w latach 1871-1873 zwiedziła Europę Zachodnią i Amerykę oraz pobieżnie kraje Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Po powrocie, ludzie ci objęli odpowiedzialne funkcje w państwie i stanęli na czele procesu modernizacji Japonii, rozwijając przemysł, szkolnictwo wyższe i czyniąc istotny wkład w kulturowe i intelektualne życie Japonii.

Sprzeciw i zmiany polityczne

Szybkie przyspieszenie cywilizacyjne, jakiego doświadczała Japonia, nie spodobało się wszystkim. Zwłaszcza duża część samurajów czuła się oszukana, gdyż wraz ze zniesieniem lenn i japońskiego podziału klasowego, wiązała się pauperyzacja tej klasy oraz utrata wysokiej pozycji społecznej.

Gdy rząd pozbawił ostatecznie samurajów pensji wypłacanych jako rekompensatę za utracone grunty, w kraju zawrzało i doszło do wybuchu rebelii w Satsumie w 1877 r., na której czele stanął były czołowy doradca cesarza Meiji, Takamori Saigō . Jako że obie strony dysponowały już zachodnim uzbrojeniem, rebelia była krwawa. Rebelianci, w sile 25 tys. ludzi, stanęli przeciwko przeważającej liczbie żołnierzy cesarza w bitwie pod Shiroyamą. Przywódca buntu, Takamori Saigō, poniósł śmierć. Klęska rebeliantów sprawiła, że proces modernizacji i prozachodnich reform został ocalony.

Nowe warunki gospodarki kapitalistycznej powodowały napięcia w stosunkach społecznych. Toteż powstały różne organizacje walczące o prawa pracownicze, zawiązały się pierwsze japońskie partie polityczne. W wyniku ich działalności, nacisków i walki, w której szczególnie odznaczył się Taisuke Itagaki (założyciel pierwszej partii politycznej w Japonii, Partii Liberalnej), wprowadzona została w cesarstwie w 1889 r. Konstytucja Meiji, a w 1890 r. parlament .

Polityka międzynarodowa

Pod koniec XIX wieku Japonia rozpoczęła szeroką ekspansywną politykę we wschodniej Azji . W 1894 r. Japończycy w wojnie z Chinami rozbili armię Chin w Mandżurii i zagarnęli wyspy Tajwan i Peskadory . Jednak w wyniku interwencji mocarstw zachodnich musieli wycofać się z półwyspu Liaodong i Portu Artura w Mandżurii, a Korea stała się państwem niezależnym.

W 1900 r. Japonia wzięła udział, wspólnie z mocarstwami europejskimi i USA , w stłumieniu tzw. powstania bokserów w Chinach, a przy okazji ustaliła swój protektorat nad Koreą. Natomiast w 1904 r. wszczęła wojnę z Rosją . Zakończyła się ona pełnym zwycięstwem Japończyków, którzy pokonali wojska rosyjskie pod Mukdenem w Mandżurii, opanowali na powrót półwysep Liaodong i Port Artura, niszcząc rosyjską Flotę Oceanu Spokojnego w Port Artur , a następnie niemal całkowicie rosyjską flotę bałtycką w bitwie pod Cuszimą .

W zawartym po wojnie z Rosją traktacie pokojowym, Japonia odzyskała południową część Sachalinu i utwierdziła swoje wpływy w regionie północno-wschodnich Chin. W 1910 r. dokonała aneksji Korei. Odtąd Japonia stała się najpotężniejszym państwem na Dalekim Wschodzie, a głównym kierunkiem jej zaborczej ekspansji stała się Mandżuria i północne Chiny. Zamiar ich opanowania stał się później podstawowym powodem przystąpienia Japonii w 1914 r. do pierwszej wojny światowej .

Zobacz też

• Historia Japonii
• Republika Ezo
• Ród Tokugawa
• Taisuke Itagaki
• Takamori Saigō
• Hirobumi Itō
• Yukichi Fukuzawa