Etnologia – jedna z dyscyplin, obok etnografii , antropologii kulturowej i antropologii społecznej , wchodzących w zakres antropologii - nauki o człowieku i jego kulturze . Powyższe terminy często traktowane są jako synonimy tej samej dziedziny badań. Etnologia jest terminem używanym przez przedstawicieli europejskiej i kontynentalnej nauki o człowieku i odpowiada niemieckiemu terminowi Völkerkunde (badania ludów pierwotnych). Etnologia klasyfikuje ludy na podstawie cech środowiskowych i kulturowych, oraz opisuje poszczególne kultury.

Etnologia w Polsce

Początki polskiej etnologii tkwią w myśli i praktyce działaczy oświecenia z przełomu XVIII i XIX w. ( H. Kołłątaj , J. Lelewel ) postulujących gromadzenie danych o kulturze ludowej jako podstawie rekonstrukcji dziejów narodu. Romantyczna idea głosząca, że w kulturze ludowej tkwią naturalne i bezcenne pierwiastki kultury narodowej, inspirowała zbieranie folkloru i dokumentowanie chłopskich obyczajów ( Zorian Dołęga-Chodakowski ). W połowie XIX wieku wyjątkowo cenne były prace Oskara Kolberga zmierzające do systematycznego etnograficznego opisu większości regionów kraju, a także teoretyczne refleksje Ryszarda Berwińskiego nad kulturą ludową oraz pierwsze uniwersyteckie wykłady z etnologii prowadzone przez Wincentego Pola w Krakowie . Od lat 70. XIX w., wraz z upowszechnieniem idei pozytywizmu , nastąpiła dalsza emancypacja etnologii. Powstały fachowe czasopisma ("Wisła", "Lud"), kolekcje, muzea i towarzystwa, ukazywały się publikacje, kształtował się regionalny ruch amatorskiego ludoznawstwa; obok wybitnych badaczy terenowych ( Zygmunt Gloger , Izydor Kopernicki , Seweryn Udziela ) swą obecność zaznaczyli teoretycy kultury ( Jan Karłowicz , Ludwik Krzywicki ). Nadal głównym przedmiotem etnologii była kultura ludowa, zwłaszcza folklor ludności ziem byłej Rzeczypospolitej . Istniało także zainteresowanie kulturą ludów pozaeuropejskich, przede wszystkim u podróżników, emigrantów i zesłańców ( Jan Kubary - Oceania , Bronisław Piłsudski i Wacław Sieroszewski - Azja Wschodnia , Ignacy Domeyko i Józef Siemiradzki - Ameryka Południowa , Stefan Szolc-Rogoziński - Afryka ).

Ośrodki naukowe

W Polsce działa kilka ośrodków badawczo-naukowych i akademickich zjmujących się szczegółoo etnologią, jako odrębną dziedziną wiedzy. Mimo to w kształceniu akademickim nauczanie etnologii prowadzone jest zazwyczaj w ścisłym powiązaniu z antropologią kulturową:

• Cieszyn - Uniwersytet Śląski (prof. Irena Bukowska-Floreńska, prof. Halina Rusek, prof. Rastislava Stolićna, prof. Zygmunt Kłodnicki)
• Kraków - Uniwersytet Jagielloński (prof. Zbigniew Libera , prof. Halina Florkowska-Francic, prof. Piotr Kowalski , prof. Czesław Robotycki , prof. Jan Święch)
• Poznań - Uniwersytet Adama Mickiewicza (prof. Michał Buchowski , prof. Aleksander Posern-Zieliński )

Linki zewnętrzne

Tematyczny portal naukowy dotyczący etnologii