Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Tallinn

Tallinn

Na mapach: 59°26'N 24°45'E / 59.433, 24.75

Tallinn
Herb
Flaga
Herb Tallinna Flaga Tallinna
Stare Miasto i Zatoka Fińska

Stare Miasto i Zatoka Fińska
Państwo   Estonia
Prowincja
Harju
Burmistrz Edgar Savisaar
Powierzchnia 159,2 km²
Położenie59° 26' N
24° 45' E
Wysokość44 m n.p.m.
Ludność (2010)
•  liczba ludności
•  gęstość
•  aglomeracja

409 661
2573 os./km²
505 000
Miasta partnerskie Liverpool
Los Gatos
Warszawa
Schwerin
Turku
Kijów
Łomża
Położenie na mapie Estonii

Tallinn
Położenie na mapie
Strona internetowa miasta
Stare Miasto
Eesti Ühispank - bank estoński
Mury starego miasta w Tallinnie
Kadriorg, ogrody przy Pałacu Prezydenckim
Tablica upamiętniająca ucieczkę "Orła" , umieszczona na ścianie Muzeum Morskiego w Tallinnie

Tallinn ( est. Tallinn, od 1219 do 1918 Rewel est. Reval, także Lindanäs, Lyndanise, Kalevanlinna oraz Koływań[1]) – stolica Estonii i port nad Morzem Bałtyckim (na południowym brzegu Zatoki Fińskiej ).

Spis treści

Historia

Tallinn był silnym ośrodkiem gospodarczym już w X w. Często osiedlali się w nim kupcy fińscy . W 1154 r. słynny arabski uczony Al Idrisi wspominał o grodzie Kaluri (dawna nazwa Tallinna, która po raz pierwszy występuje w latopisie ruskim 1223 r. – Kolywań[2], prawdopodobnie wśród Finów i Estów nazwa ta brzmiała Kalevanlinna). W 1219 r. król duński Waldemar II Zwycięski , odbywający wyprawę krzyżową przeciw pogańskim Estom, zdobył fiński zamek Lyndanise[3], który kazał zburzyć i zbudować nową twierdzę. W językach fińskim i estońskim nazwa Tallinn tłumaczy się na "miasto duńskie" (taani linn) albo "miasto rolnicze" (talu linn). Inne – oprócz Kolyvana lub Kalevanlinna – historyczne warianty nazwy miasta to Rewal (Reval, Revalia, Rewel, Revel, Reveln) i Lindanisa (Lyndanise, Lindanäs); nazwa Tallinn obowiązuje od 1918 .

W 1227 Duńczycy – po klęsce pod Bornhøved – utracili miasto na korzyść zakonu kawalerów mieczowych . Trzy lata później miasto – jako Rewal – ponownie uzyskało prawa miejskie. Duńczycy, którzy ponownie zawładnęli (w 1236 ) miastem, potwierdzili lokację na prawie lubeckim w 1248 . Rozpoczęli oni w 1265 budowę największych w tej części swoich ziem fortyfikacji, z murami liczącymi 2,5 km długości (jednymi z najdłuższych w średniowiecznej Europie ), do 16 m wysokości, z 45 basztami . Po dwudziestu latach, w 1285 Rewal stał się członkiem Hanzy . W 1346 Estonia wraz z Rewalem została wykupiona przez zakon krzyżacki , który przebudował trzynastowieczny zamek na wzgórzu Toompea, dobudowując m.in. basztę "Długi Herman".

Pod koniec XVI w., w rezultacie zmagań czterech mocarstw w wojnach o InflantyPolski , Rosji , Danii i Szwecji – Tallinn wraz z północną częścią dzisiejszej Estonii przypadł tej ostatniej. Dopiero w trakcie III wojny północnej , w 1710 r., car Piotr I na czele zwycięskiego pochodu armii rosyjskiej zajął Estonię . Od tej pory nazwa miasta – Rewal – nabrała rosyjskiego brzmienia i przekształciła się w Rewel. Rewel pozostał w rękach Rosji aż do 1918 r., gdy po ogłoszeniu niepodległości Republiki Estońskiej stolica oficjalnie zyskała nazwę Tallinn. W trakcie II wojny światowej miasto szczęśliwie uniknęło poważnych zniszczeń (te, które miały miejsce, zostały dokonane przez lotnictwo sowieckie podczas odbijania miasta z rąk niemieckich w 1945 r.). Po rozpadzie Związku Radzieckiego i ponownym odzyskaniu niepodległości przez Estonię Tallinn w znacznym stopniu odzyskał swoje zachodnie oblicze. W 1989 w Tallinnie założono Związek Polaków w Estonii . Miasto jest obecnie jedną z najchętniej odwiedzanych stolic europejskich[]. W 2002 zorganizowano tutaj 47. Konkurs Piosenki Eurowizji 2002

Zabytki

Estończycy są narodem protestanckim – większość obiektów sakralnych w Tallinnie jest więc protestancka , jednak w Tallinnie mieszka też duża mniejszość rosyjska, więc część obiektów jest prawosławna . Na wzgórzu Toompea, oprócz XIII- i XIV-wiecznych fortyfikacji znajduje się gotycka katedra Najświętszej Maryi Panny , w której wnętrzu znaleźć można nagrobki i epitafia (m.in. renesansowy z 1585 nagrobek Pontusa de la Gardie , szwedzkiego gubernatora Estonii ). Pod wzgórzem na Starym mieście znajdują się gotyckie kościoły : trzynastowieczny kościół św. Mikołaja (Niguliste) z potężną wieżą i dobudowanymi później kaplicami, trzynasto - czternastostowieczny (później kilkakrotnie przebudowywany) Św. Michała zamieniony na prawosławną cerkiew w 1716 z barokowym ikonostasem z 1720 , XIV-wieczny Św. Ducha (Püha Vaimu) z późnogotyckim ( 1483 ) drewnianym ołtarzem dłuta Bernta Notkego i wysmukłą wieżą, XIV - XV-wieczne zabudowania klasztoru dominikanów Św. Katarzyny ze zrujnowanym od 1531 kościołem. Pod koniec XV w. zbudowano kościół św. Olafa (Oleviste) (z kaplicą NMP z początku XVI w.), którego gotycka wieża, wysoka na 159 m, była prawdopodobnie jedną z najwyższych budowli w Europie i na świecie. Po pożarach przebudowywana, mierzy obecnie 123 m. Nadto ruiny XV-wiecznego kościoła klasztoru brygidek w Pirita zburzonego w 1577 , kościół Św. Piotra i Pawła oraz cerkiew z XIX w.

Z budowli niesakralnych – XIV - XV-wieczny gotycki ratusz wraz z wieżą i zdobionymi dekoracyjnymi rzeźbami ławami w sali magistratu z początków XV w., XV-wieczny gotycki Dom Wielkiej Gildii z dwunawową salą ze sklepieniem krzyżowym i (z tego samego okresu) Dom Gildii Św. Olafa, pochodzące z tego samego okresu gotyckie domy mieszkalne (np. "Trzy Siostry" – zespół trzech takich domów) oraz renesansowy ( 1597 ) dom Bractwa Czarnogłowych.

Znajdują się tu także wczesnoklasycystyczny (z 1718 , wg innej klasyfikacji – późnobarokowy) Pałac Kadriorg zaprojektowany przez Włocha Nicolo Michettiego (letnia rezydencja Piotra I Wielkiego , obecnie muzeum sztuki, [4], otoczony przez piękne ogrody), pałac gubernatora z XVIII w. , klasycystyczny pałac z 1813 , liczne budynki użyteczności publicznej ( neogotycki bank z 1904 , modernistyczny teatr z 1910 , dom sztuki z 1934 w stylu funkcjonalistycznym , pałac prezydencki ([5]) z 1938 w stylu nawiązującym do sąsiadującego Pałacu Kadriorg), zabytkowe wille i kamienice czynszowe. Tallinn szczyci się ponadto najdłużej w Europie stale – od średniowiecza – funkcjonującą apteką.

W Tallinnie, mimo licznych zniszczeń z okresu II wojny światowej , skrupulatnie odbudowano średniowieczne obwarowania miejskie z basztami i bramami – baszty Megede i Kiek in de Kök ( XIV - XV wiek ), basztę Paks Margareeta (Gruba Małgorzata, XVI wiek ), Bramę Morską ( XVI w. ).

Na brzegu zatoki, na wprost odległego o kilometr Pałacu Kadriorg stoi pomnik upamiętniający 177 rosyjskich marynarzy, którzy zatonęli w 1893 wraz ze swoim okrętem wojennym "Rusałka".

Tallińskie stare miasto zostało w 1997 wpisane na listę światowego kulturowego dziedzictwa ludzkości UNESCO (w tym samym roku wpisano na tę listę zespół zabudowy staromiejskiej Torunia ). W 2002 r. odbył się w Tallinnie Konkurs Piosenki Eurowizji .

Ciekawostki

15 września 1939 r. do Tallinna, jako neutralnego portu, za zgodą władz estońskich, zawinął ORP Orzeł w celu odstawienia do szpitala chorego dowódcy . Wskutek niemieckiej interwencji internowany, w nocy z 17/18 września 1939 r. ORP Orzeł wsławił się brawurową ucieczką z Tallinna i po miesiącu dotarł do Wielkiej Brytanii. Ucieczka Orła stała się pretekstem utworzenia sowieckich baz wojskowych na terenie Estonii, a następnie aneksji Estonii w 1940 r. przez ZSRR .

Transport

4 km od centrum miasta znajduje się port lotniczy ( Kod lotniska IATA : TLL). Miasto ma dogodne połączenia kolejowe z Sankt Petersburgiem w Rosji . W kierunku południowym – na Łotwę / Litwę i do Polski prowadzi droga międzynarodowa E67 , a prom pozwala dotrzeć m.in. do Helsinek ( Finlandia ) i Sztokholmu ( Szwecja ). Stacja kolejowa Tallinn .

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. jako "Koływań" wzmiankowane jest to miasto w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (tom IV, str. 296).
  2. Al-Idrisi miał wspomnieć Tallinn w swoim atlasie "Mapie świata" : "Koływań jest miastem Astlandy. Miasto małe, podobne do wielkiej twierdzy, jego mieszkańcy zajmują się rolnictwem, a bydła u nich dużo." (za Andrzej Lorek, Historyczne centrum Tallinna, "serce" hanzeatyckiego miasta)
  3. wg legendy flaga DaniiDannebrog, biały krzyż na czerwonym tle, jak na tarczy herbowej Tallinna – została zesłana z nieba przez Boga podczas tej bitwy, która miała miejsce 15 czerwca 1219
  4. adres: Weizenbergi 37
  5. adres: Weizenbergi 39

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Tallinn":

Boris Blacher ...

Bitwa pod Kircholmem ...

Port lotniczy Kijów-Boryspol października], Mediolan-Malpensa, Moskwa-Szeremietiewo, Moskwa-Wnukowo, Neapol, Nowy Jork-JFK, Praga, Ryga, Petersburg, Sofia, Sztokholm-Arlanda, Tallinn, Taszkent, Tbilisi, Tel Awiw, Toronto-Pearson, Wilno, Warszawa) Air Arabia (Szardża) Air Baltic (Ryga)Air ...

Ukraińska Powstańcza Armia ...

Zatoka Fińska ...

Państwa świata według kontynentów ...

Wenecja ...

1990 ...

Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka ...

Pierwsza Republika Estońska ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Tallinn":

056. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 1 (plansza 10) in Estland geobren ist. In Estland spricht man Estonisch. Die Hauptstadt von Estland ist Tallinn. Cześć! Mam na imię Tivo. Tivo to estońskie imię. Pochodzę z Estonii. Ponieważ pochodzę z ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie