Farba –
substancja
powłokotwórcza służąca do ochronnego lub dekoracyjnego pokrywania powierzchni dowolnych przedmiotów. Może zalegać na ich powierzchni, lub nieznacznie wnikać w głąb. Składa się z
substancji barwiących
– najczęściej w postaci
pigmentów
oraz substancji dodatkowych:
spoiw
, wypełniaczy,
rozcieńczalników
,
rozpuszczalników
, a także substancji błonotwórczych, dyspergujących, konserwujących, opóźniających wysychanie, reagujących z podłożem itp.
Zazwyczaj substancji barwiącej towarzyszy wypełniacz, którego ziarna są o rząd wielkości grubsze od pigmentu. Rolą wypełniacza jest obniżenie ceny farby, poprzez powiększenie powierzchni zajmowanej w powłoce przez pigment, gdyż ziarna wypełniacza są oblepiane przez pigment.
Stosuje się również farby bez wypełniaczy, a jedynie składające z pigmentów. Ma to miejsce w szeregu przypadków: np. gdy chodzi o najwyższą jakość krycia i barwy, lub też odwrotnie – gdy pigment jest na tyle tani, że wypełniacz nie jest potrzebny (zwykle farby najniższej jakości), inną przyczyną braku wypełniacza może być farba, której głównym celem są inne zastosowania niż dekoracyjne – wtedy gdy pigment odgrywa rolę substancji czynnej – np. zabezpieczającej lub leczniczej.
Ze względu na ilość powłok farby, dzieli się je kolejno na: gruntujące, podkładowe, powierzchniowe.
Rolą farby gruntującej jest zapewnienie przyczepności do podłoża farbom następnym, oraz wyrównanie niewielkich nierówności. Jej warstwa jest na tyle gruba, że odcina także całkowicie ciemną barwę podłożą, co jest istotne w przypadku jasnych powłok powierzchniowych. Farba ta jest zwykle bardzo szorstka, a więc i matowa. Rolą farby podkładowej jest wygładzenie powierzchni farby gruntującej, zlikwidowanie jej porowatości, oraz zapewnienie przyczepności dla farby powierzchniowej, cechującej się bardzo cienką powłoką a często także specyficznymi właściwościami mechanicznymi.
Ze względu na zastosowanie, farby dzieli się głównie na: artystyczne (tworzenie dzieł sztuki) i malarskie (dekoracyjne pokrywanie powierzchni), oraz do zastosowań specjalnych (np. świecące, ochronne, lecznicze, wskaźnikowe,
drukowe
).
Ze względu na rodzaj spoiwa farby dzieli się na:
akrylowe
, celulozowe, kazeinowe, klejowe, krzemianowe (na bazie
szkła wodnego
),
lateksowe
,
olejne
, spirytusowe, wapienne, oraz na bazie całego szeregu rozmaitych żywic syntetycznych. Istnieją również farby bez spoiwa (jego funkcję spełnia wypełniacz lub pigment).
Istnieje również szereg farb posiadających obok pigmentów także
barwniki
.
Powłoki farbiarskie mogą być dodatkowo wykańczane powłokami
lakierniczymi
.
Zobacz też
