Pomnik Pessoi przed kawiarnią A Brasileira w dzielnicy Chiado, Lizbona .

Fernando António Nogueira Pessoa ( fon. fyr'nandu py'soa; ur. 13 czerwca 1888 w Lizbonie , zm. 30 listopada 1935 ) – portugalski poeta, przedstawiciel modernizmu . Publikował wiersze pod własnym nazwiskiem oraz kilkunastoma heteronimami , m.in. Alberto Caeiro, Ricardo Reis, Álvaro de Campos, Bernardo Soares.

W wieku pięciu lat został osierocony przez ojca, a jego matka wyszła ponownie za mąż. Jego ojczymem został portugalski konsul w Durbanie . W Afryce Południowej Pessoa mieszkał do siedemnastego roku życia. W 1905 wrócił do Lizbony i przez 30 lat prawie jej nie opuszczał. Razem z Almedą Negreirosem i Mário de Sá Carneiro założył, ważne dla współczesnej literatury portugalskiej, pismo literackie "Orpheu". Tworzył poezję w stylu i manierze wielu fikcyjnych, stworzonych przez siebie, poetów, których nazywał heteronimami . Z każdym nazwiskiem, którymi sygnował publikacje, skojarzone były cechy konkretnej osoby z przypisaną jej datą urodzin, wyglądem, temperamentem, poglądami literackimi i wyznawaną filozofią. I tak, Álvaro de Campos był inżynierem i nihilistą, Ricardo Reis - lekarzem i monarchistą, Alberto Caeiro - obserwatorem natury, Bernard Soares - księgowym - introwertykiem. Niezależnie od heteronimów, Pessoa publikował wiersze również pod własnym nazwiskiem.

Wiele jego prac zostało opublikowanych w czasopismach literackich, m.in. w redagowanym przez samego Pessoę piśmie literackim "Athena", "Contemporanea" i w wydawanym w Coimbrze magazynie "Presença". Jedyną publikacją książkową wydaną za życia poety było Mensagem (Przesłanie). Dzieło, które wielu krytyków uważa za opus magnum pisarza, opublikowane pod heteronimem Bernardo Soares, Livro do Desassossego (Księga Niepokoju) zostało wydane dopiero w roku 1982 , prawie 50 lat po śmierci autora. Pessoa znany jest przede wszystkim jako poeta. Wiersze każdego z heteronimów mają różnorodną poetykę i krytycy nie są zgodni, które z nich należy uznać za najwybitniejsze.

W 1988 prochy poety przeniesiono do klasztoru Hieronimitów w Belém pod Lizboną .

Jego książki na język polski tłumaczyła m.in. Janina Z. Klawe .

Wybrane dzieła

Fernando Pessoa

• Mensagem ( 1934 ) - Przesłanie (wyd. pol. 2006)
• Primeiro Fausto
• Cancioneiro

Alberto Caeiro

• Ficções do Interlúdio

Bernardo Soares

• Livro do Desassossego - Księga Niepokoju (wyd. pol. Czytelnik, Warszawa 2004)

Portugalski noblista José Saramago poświęcił Pessoi powieść Rok śmierci Ricardo Reisa.