Na mapach: 34°02'N 5°00'W / 34.033, -5

Fez فاس
Panorama miasta Panorama miasta
Państwo	Maroko
Region	Fez-Bulman
burmistrz	Mohammed Gherrabi
Położenie	34° 02' N 05° 00' W
Wysokość	217 m n.p.m.
Ludność (2004) •  liczba ludności	946 815
Kod pocztowy	30 000
Miasta partnerskie	Montpellier , Francja Strasburg , Francja Florencja , Włochy Jerozolima , Izrael Bobo-Dioulasso , Burkina Faso Lahaur , Pakistan Coimbra , Portugalia Kraków , Polska Szinkit , Mauretania
Położenie na mapie Maroka Fez فاس

Fez albo Fes ( arab. فاس, fr. Fès) – czwarte największe miasto Maroka , po Casablance , Rabacie i Marrakeszu , liczące blisko 950 tys. mieszkańców, położone w północno-centralnej części kraju. Jest stolicą regionu Fez-Bulman .

Historia

Miasto zostało założone przez Idrisa I w VIII wieku n.e. Początkowo było tylko niewielką miejscowością, jednak rozbudowało się znacznie w następnym stuleciu, odkąd w 807 roku kolejny władca Idris II ustanowił tu pierwszą stolicę Maroka . Do miasta przybyli wtedy uchodźcy z dwóch najważniejszych ośrodków ówczesnego islamskiego świata - Kordowy w Andaluzji i Kairuanu w Tunezji . Za ich sprawą nastąpił gwałtowny rozwój Fezu. W końcu X wieku miasto było już niekwestionowanym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i gospodarczym marokańskiego państwa. Średniowiecznym przybyszom europejskim jawiło się z jednej strony jako stolica fanatyzmu (było jednym z najświętszych miast islamu), a jednocześnie jako centrum nauk: kwitł tu rozwój medycyny , filozofii i matematyki . Według niektórych przekazów na tutejszym uniwersytecie Al-Karawijjin studiował nawet papież Sylwester II , co nie jest jednak ostatecznie potwierdzone.

Fez stracił na znaczeniu za panowania dynastii Almorawidów ( XI - XII wiek ) i Almohadów ( XII - XIII wiek ), kiedy to stolica marokańskiego państwa mieściła się w Marrakeszu . Dopiero sułtani kolejnej dynastii Marynidów na powrót uczynili z Fezu swoją stolicę i znacznie uświetnili miasto. Fez podupadł jednak po raz kolejny za panowania Saadytów , którzy na stolicę znowu wybrali Marrakesz . Dopiero pierwsi władcy dynastii Alawitów w początkach XVII wieku przywrócili miastu jego dawną rangę - panował tu pierwszy marokański sułtan tej dynastii Mulaj Raszid . Już jednak jego brat i następca Mulaj Ismail słynął z niechęci do mieszkańców Fezu i nałożył na nich wysokie podatki, a sam przeniósł się ze swoim dworem do pobliskiego Meknesu . Po jego śmierci przywrócono Fezowi wprawdzie rangę stolicy, jednak rozgorzały wtedy trwające aż do drugiej połowy XVIII wieku walki o władzę, a krótkotrwale utrzymujący się na tronie kolejni sułtani inwestowali przede wszystkim w wojny oraz rozbudowę pałacu. Dopiero rządy Muhammada III przyniosły względny spokój i rozwój miasta.

Za kolonialnych rządów francuskich następował dalszy rozwój miasta, powstała nowoczesna dzielnica ville nouvelle, jednak od początku francuskiego panowania miasto odgrywa już mniejszą rolę z uwagi na fakt, że stolicę Francuzi przenieśli do Rabatu .

Obecnie jednak Fez jest dużym ośrodkiem gospodarczym i turystycznym , a także centrum religijnym . W 1981 medyna w Fezie została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO . W 2001 utworzono w Fezie ogród botaniczny.

W 2007 roku w Fezie irlandzka grupa U2 nagrywała swój album No Line On The Horizon , dwa lata później został nakręcony tam teledysk do piosenki Magnificent . Zespół stworzył także utwór FEZ-Being born, dotyczący miasta.

Ważniejsze zabytki

Bab Bu Dżelud

• Stara medyna - Fas al-Bali i nowsza Fas al-Dżdid
• Meczet Al-Karawijjin ,
• Meczet Andaluzyjski z IX i XII wiek
• Synagoga Ibn Danana
• Medresa Bu Inania
• Medresa Al-Attarin
• Grobowce Marynidów - ruiny na wzgórzu ponad miastem
• System dawnych murów obronnych z licznymi bramami (m. in. Bab Bu Dżelud, Bab al-Maruk i inne).
• Pałac królewski (nieudostępniany zwiedzającym)

Bibliografia

• Maroko. Przewodnik Pascala. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, ss. 241-256.