Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Architektura secesji

Architektura secesji

Historia architektury
< Historyzm
Architektura secesji
Czas trwania: przełom XIX i XX w.
Zasięg: Europa, Ameryka
... w Austrii i Europie Środkowej
... w Belgii i w Holandii
... we Francji
... w Hiszpanii
... w Niemczech
... w Polsce
... we Włoszech
Szkoła chicagowska
Modernizm >
Architektura secesji: H. Guimard, wejście do metra w Paryżu
Architektura secesji: J. M. Olbrich , Pawilon Secesji w Wiedniu
Architektura secesji: M. Fabiani , Kamienica Ivan Hribara w Lublanie
Architektura secesji: A. Gaudi , Casa Milà w Barcelonie
Architektura secesji: A. Endell , Hackesche Höfe w Berlinie
Architektura secesji: E. Rost, Kamienica Pod Żabami w Bielsku-Białej

Secesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1899 - 1925 , lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905 . W Polsce secesja przyjęła sie nieco wcześniej niż w większości krajów Europy, głównie ze względu na wpływy architektury niemieckiej, austriackiej i francuskiej. Kraje te jako pierwsze wykształciły ten styl, a Polska będąca pod ich wpływem przejęła bardzo szybko nowe trendy, szybciej niż reszta Europy. Szybciej też odeszła od tego stylu na rzecz modernizmu. Najważniejsze jednak, że nie wykształciła typowego stylu secesji, a budowle z tego okresu przypominają bardziej neobarok. Secesja była rezultatem poszukiwań wyzwolenia formy budynku z czystego naśladownictwa dawnych epok ( historyzmu ) i wytworzenia nowego stylu.

Spis treści

Nazwa

Okres secesji w architekturze jest bardzo różnie określany w poszczególnych krajach, jednak nazwano go prawie równocześnie z powstaniem stylu. Popularna w Polsce nazwa secesja, używana także m.in. w Austrii (Sezession) wywodzi się z nazw grup artystycznych: secesji wiedeńskiej i monachijskiej . W Niemczech i krajach skandynawskich używa się raczej nazwy Jugendstil (styl młodzieżowy), we Francji Art nouveau (nowa sztuka), w Hiszpanii i Włoszech mówi się o modernismo (nie mylić z modernizmem ). W Wielkiej Brytanii nowy styl propagował ruch artystyczny Arts and Crafts . Wszelkie te lokalne prądy dotyczą jednak zasadniczo, oceniając z perspektywy XXI w., jednego zjawiska.

Historia

Źródła stylu secesyjnego

Najwcześniej tendencje do wysublimowania się nowego stylu pojawiły się we Francji, częściowo pod wpływem Ecole des Beaux-Arts, Viollet-le-Duca . Niektórzy doszukują się źródeł art nouveau w prezentowanej przez niego i przez Anglika Williama Morrisa odmianie neogotyku . Dalszymi czynnikami, które zapoczątkowały rozwój nowej architektury były racjonalistyczne prądy filozoficzne oraz zetknięcie się z japońską grafiką i kaligrafią . Awangardowa dążność do postępu miała podłoże etyczne . Niejednorodność stylistyczna początkowej secesji wywodziła się stąd, że miała ona podłoże intelektualne , a nie formalno-artystyczne. Secesja była owocem kultury swoich czasów.

Wykształcenie się stylu na przełomie XIX i XX wieku

Ogniska rozwoju architektury secesyjnej wytworzyły się w kilkunastu dużych miastach Europy o tradycjach artystycznych. Secesja szybko staje się modna, a jej elementy pojawiają się w historyzującym budownictwie przełomu XIX i XX w.

Schyłek

U schyłku drugiej dekady XX w. pojawia się, szczególnie w architekturze domów towarowych , redukcyjna odmiana secesji, w której wielkim przeszkleniom i płaszczyznom towarzyszą stosunkowo proste i rygorystycznie rozmieszczone pilastry , zaś ornament koncentruje się na zwieńczeniu i wejściu do budynku. Po 1918 secesja w architekturze stopniowo zanika, stapiając się z eklektycznym stylem 1920, łączącym w sobie klasycyzm , neobarok i wczesny modernizm .

Po I wojnie światowej secesja, która już wcześniej wydawała się przeżytkiem, spotykała się prawie wyłącznie z surową krytyką ze strony ówczesnej awangardy. Wielu architektów, którzy tworzyli początkowo w stylu secesyjnym, stało się radykalnymi zwolennikami funkcjonalizmu .

Secesja w porównaniu z innymi stylami była jedynie epizodem w historii architektury, lecz doprowadziła do trwałych przekształceń w pojmowaniu roli architektury i sposobie projektowania.

Cechy architektury secesyjnej

Secesja stanowiła próbę stworzenia nowego stylu bez odniesienia do historii, lecz wyłącznie na podstawie motywacji estetycznej i natchnienia twórcy. Ten sposób tworzenia spotkał się z silną krytyką wielu współczesnych, podkreślających, że wcześniejsze style powstawały w inny sposób – rzekomo drogą ewolucji wynikającej z czynników środowiskowych.

Secesję cechowała forma stosunkowo abstrakcyjna , lecz jednocześnie o bogatej ornamentyce . Poza czołowymi architektami, wyznaczającymi rozwój kierunku, styl ograniczał się zasadniczo do zdobnictwa, sprawy funkcji i konstrukcji pozostawiając inżynierom budowlanym. Szczególnie jest to widoczne w budownictwie mieszkaniowym, gdzie rozwiązania urbanistyczne i rzuty mieszkań pozostały zgodne z praktyką XIX w. Budynki użyteczności publicznej, choć wykazujące się innowacyjnością, korzystały z wątków romantycznych i elementów zarówno neoromańskich , jak i neogotyckich .

Respekt wobec natury przejawiał się w ornamencie i strukturze budynku. Ornament secesyjny miał nie tylko podkreślać konstrukcję i tektonikę budynku, lecz także stanowił symboliczne przedstawienie jego funkcji. Wśród ornamentyki secesyjnej pojawiają się stylizowane formy roślinne, postacie i maski długowłosych kobiet, formy przypominające niekiedy draperie lub skórę, reliefy wypełniają niekiedy całą powierzchnię ścian zewnętrznych. Elewacje posiadają ciągłą i płynnie przechodzącą powierzchnię, widoczne jest zamiłowanie do miękkich i krzywych linii i wyobleń. Ornament obejmuje także detale wykończenia budynku, takie jak klamki czy balustrady schodów .

Wybrani przedstawiciele secesji

Najsłynniejsze obiekty secesyjne w Polsce

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Bibliografia

  • William J. R. Curtis, Moderne Architektur seit 1900, Berlin 2002,
  • Peter Gössel, Gabriele Leuthäuser, Architektur des 20. Jahrhunderts, Kolonia 1994,
  • Frank Russell, Architektur des Jugendstils. Die Überwindung des Historismus in Europa und Nordamerika, Stuttgart, 1981,
  • M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.

Pozostała literatura

  • Banaś Barbara, Szurkowski Leszek, Secesja wrocławska, CO-LIBROS, Wrocław 2009
  • Gutowski Maciej, Gutowski Bartłomiej, Architektura secesyjna w Galicji, Warszawa 2001
  • Gutowski Bartłomiej, Secesja w architekturze Przemyśla, Przemyśl 2007


Inne hasła zawierające informacje o "Architektura secesji":

Pęcice ...

Mieszko II Lambert ...

Linköping ...

Sztuka ...

Brno ...

Klasztor w Pożajściu ...

Kopiec Kościuszki ...

Bernardo Bellotto ...

Zamek Chojnik ...

Sława (miasto) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Architektura secesji":

011. Cesarstwo Bizantyjskie (plansza 14) ...

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 12) ...

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 13) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie