Aleksander III Aleksandrowicz
Aleksander III
Cesarz i Samodzierżca Wszechrusi
Okres panowania	od 1881 do 1894
Poprzednik	Aleksander II
Następca	Mikołaj II Aleksandrowicz
Dane biograficzne
Urodzony	1845
Zmarł	1894
Ojciec	Aleksander II
Matka	Maria, księżniczka Hessen–Darmstadt (1824-1880)

Aleksander III Aleksandrowicz ( ros. Александр III Александрович, ur. 26 lutego / 10 marca 1845 w Sankt Petersburgu , zm. 20 października / 1 listopada 1894 w Liwadii ) – cesarz Rosji i król Polski w latach 1881 - 1894 , syn Aleksandra II ( 1855 - 1881 ), z dynastii Romanowów (linia Holstein-Gottorp-Romanow ) i jego pierwszej żony, carycy Marii Heskiej , znanej jako Maria Aleksandrowna.

Życie i działalność

Śmierć Aleksandra II spowodowała zmianę kursu, która polegała na odrzuceniu zbyt liberalnych, zdaniem nowego cara, reform poprzednika. W jego opinii receptą na dążenia liberalne i rewolucyjne nie miała być liberalizacja i wprowadzenie rządów przedstawicielskich, ale wzmocnienie władzy. Dewizą władzy miała być formuła ros. православие, самодержавие, народность "prawosławie-samodzierżawie-narodowość". Aleksander III usiłował umocnić znaczenie języka rosyjskiego i religii prawosławnej, kosztem m.in. prześladowania języka polskiego ( rusyfikacja ) oraz praw katolików . Szczególnym obiektem prześladowań stali się Żydzi , oskarżani o uczestnictwo w zabójstwie poprzedniego cara. Za panowania Aleksandra III państwo wspierało nastroje antysemickie i urządzało pogromy , w wyniku których setki tysięcy Żydów na zawsze opuściło Rosję, emigrując do USA i Europy Zachodniej, głównie do Francji i Austrii . Zrezygnowano z zaplanowanych reform wprowadzając tzw. kontrreformy, ograniczające prawa samorządów tzw. ziemstw oraz wolność uniwersytetów.

Reforma uwłaszczeniowa wsi spowodowała wielką podaż robotników najemnych, przemieszczających się do miast, co wpłynęło z kolei na przyspieszenie rozwoju kapitalistycznych form gospodarki w Rosji. Dotyczyło to zwłaszcza przedsiębiorstw przemysłowych, budownictwa kolejowego, bankowości i towarzystw akcyjnych. Np. produkcja węgla kamiennego wynosząca w 1860 r. 300 tys. ton wzrosła w 1900 r. do 16 mln. ton, a surówki żelaza odpowiednio z 330 tys. do 3 mln. ton. Podobne wskaźniki wzrostu występowały w produkcji stali, miedzi, przemysłu maszynowego, cukru buraczanego. Szczególnie szybko rozwijało się budownictwo kolejowe. Podczas gdy w 1860 r. w Rosji było tylko 3 tys. km szlaków kolejowych , to na początku XX w. już 54 tys. km, w tym połączenie transsyberyjskie Petersburga i Moskwy z Władywostokiem na Dalekim Wschodzie. W 1900 r. Rosja liczyła ok. 128 mln ludności, w tym: Petersburg 1,5 mln, Moskwa 1,1 mln, Warszawa prawie 700 tys. mieszkańców.

W ostatniej dekadzie XIX w. nastąpiło znaczne pogorszenie się stosunków, zwłaszcza gospodarczych, między Niemcami i Rosją, która przybliżyła się wtedy do Francji, zawierając z nią konwencję wojskową o wzajemnej pomocy na wypadek agresji Niemiec na Francję, lub Austrii na Rosję.

Aleksander III Romanow z rodziną, rok przed swoją śmiercią.

Rodzina

W życiu osobistym był osobą niezwykle rodzinną i ciepłą, a swojej ukochanej małżonce, królewnie duńskiej Dagmarze (po przejściu na prawosławie jako imperatrica Maria Fiodorowna ), pozwalał silną ręką trzymać ich dzieci. Mieli ich razem sześcioro:

1. Mikołaja II ( 1868 - 1918 ), kolejnego cesarza Rosji , zamordowanego przez bolszewików
2. Wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza ( 1869 - 1870 ),
3. Wielkiego księcia Jerzego Aleksandrowicza ( 1871 - 1899 ), zmarłego młodo na gruźlicę,
4. Wielką księżną Ksenię Aleksandrownę ( 1875 - 1960 )
5. Wielkiego księcia Michała ( 1878 - 1918 ), teoretycznie ostatniego cesarza Rosji przez jeden dzień po abdykacji jego brata Mikołaja II, zamordowanego w czerwcu 1918 roku przez bolszewików ,
6. Wielką księżną Olgę Aleksandrownę ( 1882 -1960)

Car Aleksander III umarł w 1894, na zapalenie nerek, w Liwadii na Krymie . Jego następca, Mikołaj II ( 1894 - 1917 ), kontynuował politykę swego ojca.

Genealogia

1. właściwie: Charlotta (córka króla Prus, Fryderyka Wilhelma III )
2. właściwie: Dagmara (córka króla Danii, Chrystiana IX )

Zobacz też

• Zamach petersburski na cara Aleksandra III
• 15 Perejasławski Pułk Dragonów Imperatora Aleksandra III
• 2 Lejb-Huzarski Pawłogradzki Pułk Imperatora Aleksandra III
• 2 Sofijski Pułk Piechoty Imperatora Aleksandra III
• 68 Borodiński Pułk Piechoty Imperatora Aleksandra III
• Rosja w XIX wieku – Historia Rosji

Poprzednik Aleksander II Romanow

cesarz Rosji 1881-1894

Następca Mikołaj II Romanow

Poprzednik Aleksander II Romanow

wielki książę Finlandii 1881-1894

Następca Mikołaj II Romanow

Poprzednik Aleksander II Romanow

Król Królestwa Polskiego 1881-1894

Następca Mikołaj II Romanow