Focja, Smyrna (Izmir) i Cyme na zdjęciu satelitarnym

ruiny starożytnej Focji, w oddali wyspy syren

Fokaja lub Focja ( gr. Φώκαια, tur. Foça, łac. Phocaea) – starożytne miasto greckie na zachodnim brzegu Anatolii , na północny zachód od Smyrny (dzisiejszego Izmiru ), na północnym brzegu Zatoki Smyrneńskiej . Założone przez Jonów prawdopodobnie w X w. p.n.e. Należało do najsilniejszych miast regionu. Razem z Miletem założyło nad Morzem Czarnym m.in. kolonie Amisos i Apollonia Pontyjska (tę drugą w roku 609 p.n.e. ), a samodzielnie Lampsakos nad Hellespontem w 654 p.n.e.

Później Fokaja rozpoczęła kolonizację zachodnich wybrzeży Morza Śródziemnego . Około roku 600 p.n.e. Fokajczycy założyli Massalię (dzisiejsza Marsylia ), a około 560 p.n.e. Alalię na Korsyce . Niewykluczone, że założyli również krótkotrwałe kolonie na Sardynii . Ich flota pokonała na początku VI w. p.n.e. Kartagińczyków , co pozwoliło Fokajczykom czerpać duże zyski z handlu w północno-zachodniej części Morza Śródziemnego. Ich żeglarze docierali nawet do zachodnich wybrzeży Hiszpanii .

Gdy w roku 546 p.n.e. wojska perskie dotarły do Jonii , większość mieszkańców Fokai zdecydowała się opuścić miasto i odpłynąć do Alalii na Korsyce. W 535 p.n.e. Fokajczycy starli się pod Alalią z połączonymi flotami Kartaginy i Etrusków . Ponieśli w bitwie ogromne straty i musieli opuścić Korsykę. Osiedlili się ostatecznie w Elei na południowo-zachodnim wybrzeżu Italii .

Ci, którzy pozostali w mieście, uczestniczyli później w powstaniu miast jońskich przeciwko panowaniu perskiemu.

Fokaja znana jest także dzięki Homerowi z jego Odysei . Na wyspach leżących w pobliżu miasta miały według tego eposu zamieszkiwać Syreny (dziś wiadomo, że była tu w rzeczywistości jedna z ostatnich ostoi fok na Morzu Śródziemnym i to te zwierzęta zainspirowały Homera w tej legendzie).

Zobacz też

• Efez

Na mapach: 38°39'50″N 26°45'20″E / 38.66389, 26.75556