Jean Louis Xavier François Darlan
Jean Louis Xavier François Darlan
admirał
Data i miejsce urodzenia	7 sierpnia 1881 Nérac , Francja
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1942 Algier , Algieria
Przebieg służby
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Jean Louis Xavier François Darlan (ur. 7 sierpnia 1881 w Nérac , zm. 24 grudnia 1942 w Algierze ) - francuski polityk i wojskowy; od 1939 admirał i naczelny dowódca francuskiej floty.

W 1902 ukończył École Navale i w stopniu podporucznika rozpoczął służbę w artylerii nadbrzeżnej. Podczas I wojny światowej był dowódcą baterii, służąc w batalionie piechoty morskiej, w Tulonie . Po zakończeniu przeniesiony został do służby na okrętach. W 1925 nominowany na dyrektora gabinetu Ministra Marynarki. W 1926 awansował do stopnia komandora , trzy lata później został kontradmirałem , a w 1932 osiągnął rangę wiceadmirała . Zapamiętano go jako oficera o dużej wiedzy (stale ją poszerzał) i o sporych umiejętnościach wojskowych, świadomego potrzeby rozbudowy i modernizacji francuskiej marynarki wojennej, która w latach 20. ustępowała Royal Navy zarówno pod względem tonażu, jak i jakości jednostek. W 1936 został szefem sztabu marynarki wojennej. Przeforsował w parlamencie zwiększenie funduszy przeznaczonych na marynarkę, zwłaszcza że III Rzesza po podpisaniu traktatu morskiego z Wielką Brytanią przystąpiła do rozbudowy własnej floty. W 1939 został admirałem floty, co było równoczesne z powierzeniem mu dowództwa nad marynarką wojenną. W czerwcu 1940 w obliczu klęski armii francuskiej Darlan wydał rozkaz, żeby wszystkie jednostki pływające udały się do portów w Afryce Północnej. Dzięki temu uratowano trzon floty przed przejęciem przez III Rzeszę.

W rządzie marszałka Philippe'a Pétaina objął stanowisko ministra marynarki. Kiedy Royal Navy zaatakowała francuskie okręty w Mers-El-Kébir , usiłując nie dopuścić do tego, by dostały się one w ręce niemieckie, zginęło 1287 francuskich marynarzy, a około tuzina jednostek zostało zniszczonych. Był to osobisty cios dla Darlana, który do tego czasu był zwolennikiem współpracy z Brytyjczykami. W wyniku "zdrady z Mers-El-Kébir" stał się ich przeciwnikiem. Od grudnia 1940 jako zaufany marsz. Pétaina był odpowiedzialny w rządzie francuskim za sprawy wewnętrzne, obronę i politykę zagraniczną . Pomimo jego proniemieckiego nastawienia Niemcy nie darzyli go zaufaniem. W kwietniu 1942 Darlan został głównodowodzącym francuskich sił zbrojnych. 7 listopada 1942 dzień przed rozpoczęciem operacji "Torch" , Darlan przybył do Algieru. Zbieg okoliczności sprawił, że 21-letni syn admirała przeszedł atak polio i Darlan postanowił go odwiedzić w szpitalu w Maillot . O północy ok. 400 francuskich powstańców zaatakowało stanowiska artylerii nadbrzeżnej w Sidi Ferruch. Akcja ta była uzgodniona z Amerykanami. Siły powstańcze, w których skład wchodzili głównie studenci i młodsi oficerowie, zaatakowały też prefekturę policji, siedzibę gubernatora generalnego, pocztę oraz koszary policji. Dowodzący w Algierze generał Mast był zwolennikiem aliantów i już 23 października zawarł z generałem Markiem Clarkiem tajne porozumienie o niestawianiu oporu. Jednak zarówno oddziały policji, jak i marynarki nie zamierzały się poddać. Grupa uzbrojonych studentów wdarła się do siedziby sztabu armii francuskiej w Algierii. Znajdowali się tam przedstawiciele armii amerykańskiej, którzy prowadzili pertraktacje z admirałem Darlanem i głównodowodzącym wojskami francuskimi w Afryce Północnej generałem Alphonse'em Juinem . Kilka godzin później Darlan, otrzymawszy informację o desantach w Oranie i Casablance , miał powiedzieć: "Stawką jest Francja i jej honor. Zostaliśmy zaatakowani. Będziemy się bronić". Willa Des Oliviers, w której mieścił się sztab, została odbita przez lokalne oddziały armii francuskiej, a amerykańskich negocjatorów uwięziono. Armia i policja zaczęły walkę z powstańcami. Opór Francuzów wiernych Vichy ustał dopiero po wkroczeniu do Algieru oddziałów amerykańskich. Darlan rozpoczął rozmowy z gen. Clarkiem, które dotyczyły przejścia armii francuskiej na stronę aliantów. W ich wyniku opór oddziałów francuskich ustał 11 listopada . 14 listopada Darlan został wysokim komisarzem we francuskiej Afryce Północnej. Gen. Dwight Eisenhower rozpoczął współpracę z admirałem Darlanem jako jedynym przedstawicielem Francji. 24 grudnia 1942 do gabinetu Darlana wdarł się 20-letni monarchista Fernand Bonnier de La Chapelle , który dwoma strzałami zabił admirała. Prowadzone śledztwo wykazało, że zamachowiec działał na własną rękę, a jego motywem była zemsta za zlikwidowanie powstania w Algierze (de la Chapelle znajdował się w grupie, która opanowała pocztę). Po śmierci Darlana nowym komisarzem został gen. Henri Giraud , który wydał rozkaz rozstrzelania zamachowca.