Gajusz, Kajus – imię męskie pochodzenia łacińskiego (Gaius), należące do nielicznej grupy najstarszych imion rzymskich (imion właściwych, praenomen, por. Marek , Tyberiusz , Tytus , Aulus ). Według różnych źródeł bądź to ma ono niewyjaśnione pochodzenie^[1], greckie lub etruskie ^[2], bądź to uznawane jest za oznaczające "cieszący (rodziców)", por. gaudeo – "cieszę się"^[3] (zob. Gaudenty ).

Na starożytność tego imienia wskazuje jego pisownia . Tradycyjnie było ono oznaczane skrótem C., co pierwotnie oznaczało g, gdyż litera C pochodziła od greckiej Γ (zaś litera K oznaczała k). Litery te stosowano w ten sposób do roku 312 p.n.e. , kiedy cenzor Appiusz Klaudiusz zmienił pisownię, wprowadzając literę G powstałą z przekształcenia C, a literze C nadał wartość k. Oznacza to, że pisownia imienia Gajusz utrwaliła się jeszcze przed reformą, co wskazuje na pochodzenie tego imienia sprzed IV wieku p.n.e. ^[3].

W Polsce poświadczone jest po raz pierwszy w 1394 roku^[2] w formie Gajus(z), z możliwymi zdrobnieniami Gasz, Gaszek, Gaszko^[1]. Odczytanie zapisu Caius jako Kaius, zamiast Gaius, dało początek znanej również w polszczyźnie obocznej formie imienia. Sentencja rzymskiej przysięgi małżeńskiej to: ubi tu, Caius, ibi ego, Caia – "gdzie ty, Gajuszu, tam i ja, Gaja".

Żeński odpowiednik: Gaja .

Odpowiedniki w innych językach

• łacina – Caius, Gaius
• język hiszpański – Cayo
• język węgierski – Kájusz
• język włoski – Caio, Gaio

Gajusz imieniny obchodzi

• 28 lutego , jako wspomnienie św. Kajusa, wspominanego wspólnie ze śwśw. Pupulem, Cerealem i Serapionem^[4]
• 10 marca , jako wspomnienie św. Gajusza, wspominanego razem ze św. Aleksandrem z Apamei ^[5],
• 22 kwietnia , jako wspomnienie papieża Gajusza ,
• 27 września , jako wspomnienie św. Kajusa, biskupa Mediolanu ,
• 14 października , jako wspomnienie św. Kajusa z Koryntu ^[6].

Znane osoby noszące imię Gajusz i Kajus

• Gajusz Juliusz Cezar – dyktator rzymski
• Gajusz Juliusz Cezar Oktawian – pierwszy cesarz rzymski
• Gajusz Klaudiusz Cezar - trzeci cesarz rzymski, zwany potocznie Kaligulą
• Gajus – postać(ci) z Biblii
• Gaius Ateius Capito – Rzymianin, trybun ludowy z roku 55 p.n.e.
• Gaius Caecilius Metellus Caprarius – Rzymianin, konsul z roku 113 p.n.e.
• Gajusz Grakchus - młodszy z braci Grakchów, którzy przeprowadzili reformy
• Gajusz Centeniusz – dowódca rzymski podczas II wojny punickiej
• Gaius Aelius Gallus – żołnierz rzymski, prefekt w Egipcie
• Gajusz Juliusz Werus Maksym – cezar od 236
• Gajusz Kluwiusz – Rzymianin , który brał udział w wojnie przeciw Perseuszowi Macedońskiemu w roku 168 p.n.e.
• Gaius Octavius Lampadio – prawdopodobnie wyzwolony Grek, który jako pierwszy opracował krytycznie i objaśnił dzieła starych poetów łacińskich
• Kajus Augustyniak – dziennikarz, rzecznik prasowy
• Jan Kajus Andrzejewski – harcmistrz, podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego

Postaci fikcyjne o imieniu Gajusz

• Gaius Baltar – bohater serialu Battlestar Galactica
• Caius Cosades – fikcyjna postać występująca w grze fabularnej The Elder Scrolls III: Morrowind
• Kajusz - jeden z Volturi , królewskiego rodu wampirów w sadze Stephenie Meyer Zmierzch

Zobacz też

• Caio Duilio – włoskie okręty nazwane na cześć Gajusza Duiliusza , konsula rzymskiego z roku 260 p.n.e.

Przypisy