Hera na kyliksie attyckim, V w. p.n.e.

Hera ( gr. Ἥρα) – w mitologii greckiej trzecia córka Kronosa i Rei ^[1], żona Zeusa . Według niektórych źródeł była trzecią małżonką władcy bogów, po Metydzie i Temidzie^[2]. Była również Zeusową siostrą, królową Olimpu , boginią niebios, patronką macierzyństwa, opiekunką małżeństwa i rodziny.

Uosabiała cnoty małżeńskie, w związku z czym walczyła z wszelkimi przejawami zdrady; sama cierpiała z powodu niewierności małżonka. Mity związane z Herą opisują przede wszystkim jej spory i pojednania z Zeusem oraz mściwe knowania wymierzone przeciwko kochankom i nieślubnym dzieciom małżonka. Z tego powodu stała się symbolem zazdrości.

Jako miejsce narodzin Hery mity podają Argos lub wyspę Samos . Najważniejsze ośrodki kultu Hery znajdowały się właśnie na tych wyspach, a także na Peloponezie i w Olimpii, gdzie co pięć lat odbywały się na cześć Hery igrzyska dziewcząt.

Ruiny świątyni Hery w Agrigento

Pierwotnie jej wizerunkiem był prosty słup lub belka. Później przedstawiano ją jako poważną, dostojną matronę, często z jabłkiem granatu w ręce - symbolem płodności - lub z lilią. Według Parandowskiego Hera na głowie nosiła także diadem z gwiazd. Poświęcony jej ptak to kukułka, lecz często przedstawia się Herę na rydwanie zaprzężonym w pawie , którym powozi Iris , według mitologii jej pokojówka. Oprócz pawi częstym atrybutem Hery jest krowa ( Homer często nazywa boginię "krowiooką", chwaląc w ten sposób jej wielkie, błękitne oczy).

Dzieci Hery to Hefajstos (którego - według niektórych mitów - miała spłodzić sama, bez pomocy Zeusa), Ares , Hebe oraz Ejlejtyja , bogini czuwająca nad porodem. Hera pokłóciła się z Ateną i Afrodytą o złote jabłko które Eris rzuciła na stół podczas uczty. Odpowiednik Hery w mitologii rzymskiej to Junona .

Wizerunek Hery w mitach

Bezlitosna wobec Heraklesa:

Ze szczególną zawziętością prześladowała Heraklesa , syna Zeusa i Alkmeny . Najpierw, gdy Herakles był jeszcze niemowlęciem, wysłała węże, aby go zabiły, jednak dziecko-półbóg zadusiło je wszystkie. Później zesłała na herosa obłęd, przez który pozabijał swoje dzieci, biorąc je za demony. Była inicjatorką dwunastu prac, które musiał wykonać. Namówiła ukochaną Heraklesa, Dejanirę, aby wyprała jego koszulę w krwi zabitego przezeń centaura, która była zatruta i zabiła Heraklesa. Pamiętliwa i zaciekła, Hera nie ustawała w prześladowaniach. Rozdrażniony Zeus wymierzył jej karę, każąc powiesić swą małżonkę na Olimpie głową w dół, zatroszczył się przy tym o to, by do jej nóg przymocowano kowadło. Kiedy Herakles po śmierci przybył na Olimp, pogodził się z Herą.

Oślepiająca Terezjasza:

Hera i Zeus spierali się o to, kto jest bardziej skłonny ulegać pokusom miłości: mężczyzna czy kobieta. Wezwali na sędziego Terezjasza , ponieważ przez część swego życia był kobietą. Terezjasz był tego samego zdania co Zeus, odparł więc: "kobieta". Hera sprawiła, że oślepł.

Hera i jej rywalki

Semele , matka Dionizosa , zginęła od pioruna, bo idąc za radą Hery, poprosiła Zeusa, by jej się ukazał z gromem i błyskawicami. Hera zesłała też szaleństwo na małżonków, którzy się zaopiekowali Dionizosem, a gdy dorósł, i na niego zesłała obłęd. Bogini prześladowała Io , którą pokochał Zeus. Przeszkadzała Latonie urodzić bliźnięta ( Apollina i Artemidę ), których ojcem był Zeus. Namówiła też Artemidę, aby własną strzałą zabiła swą młodą towarzyszkę, nimfę Kallisto , w której zakochał się Zeus.

Przeciw Trojanom

Hera brała czynny udział w wojnie po stronie Greków. Nie wybaczyła Trojaninowi Parysowi , że w słynnym konkursie przyznał złote jabłko Afrodycie . Gdy więc Parys uciekał z Heleną , bogini sprawiła, że straszliwa burza uderzyła w jego statki. Podczas walk strzegła szczególnie Achillesa i króla Menelaosa , męża Heleny.

Zobacz też

• Bogowie olimpijscy

Przypisy