Gilbert Newton Lewis (ur.
23 października
1875
w
Weymouth
, w
Massachusetts
, zm.
23 marca
1946
) –
amerykański
fizykochemik
,
profesor
. W 1899 roku uzyskał doktorat na
Uniwersytecie Harvarda
, pracował w
Massachusetts Institute of Technology
oraz na
Uniwersytecie Kalifornijskim
w
Berkeley
.
Lewis pracował nad teoriami struktury
materii
i wyjaśnił wiele zjawisk chemicznych. Jest twórcą tzw. struktury punktowej Lewisa (
1902
), autorem fundamentalnej pracy Atom i molekuła (The Atom and the Molecule,
1916
), w której wyjaśnił naturę wiązań chemicznych, nazwanych przez niego
wiązaniami kowalencyjnymi
. Jest autorem obowiązującej do dziś teorii wiązań kowalencyjnych, postulującej, że wiązanie to składa się z
elektronów walencyjnych
uwspólnionych przez dwa atomy o podobnej elektroujemności.
Inną klasyczną, fundamentalną pracą była napisana w
1923
wspólnie z M. Randallem Termodynamika i swobodna energia substancji chemicznych (Thermodynamics and the Free Energy of Chemical Substances).
Także w 1923 sformułował nową teorię
kwasów
i
zasad
(obecnie znaną jako
teoria kwasów i zasad Lewisa
), według której, kwasami są
akceptory
pary elektronowej (kwasy Lewisa), a zasadami
donory
pary elektronowej (zasady Lewisa).
W 1926 roku zaproponował nazwę
foton
dla hipotetycznego "przewoźnika energii promienistej". W liście do
Nature
zasugerował, że z przeprowadzonych do tamtej pory doświadczeń i obserwacji wynika, ze w teorii kwantowej sformułowanej przez
Plancka
i
Einsteina
należy uwzględnić istnienie nowego rodzaju atomu. Miał to być twór rozróżnialny, którego nie można stworzyć ani zniszczyć, i który działa jako przewoźnik energii promieniowania. Po absorpcji ten "przewoźnik" miał pozostawać w atomie absorbującym promieniowanie jako zasadniczy składnik jego struktury , dopóki nie zostałby wysłany na zewnątrz niosąc kolejną porcję energii.
Lewis podkreślił, że proponowany przez niego
foton
sam nie jest energią, ale raczej elementem strukturalnym. Uważał, że byłoby niewłaściwe utożsamianie go z obiektami takimi jak cząstka lub
kwant
światła. Według niego należało wprowadzić do termodynamiki nową zmienną, liczbę tak zdefiniowanych "fotonów", czyli "przewoźników energii promienistej". Hipoteza ta nie została zaakceptowana przez współczesnych. Było to o tyle zrozumiałe, że była sformułowana na wiele lat przed rozwojem
informatyki
i zdefiniowaniem
bitu
, a na dodatek sam Lewis uważał swoją propozycję za trudną - chociaż nie niemożliwą - do potwierdzenia doświadczalnego. Jednak sama nazwa
foton
zyskała niemal natychmiastowe uznanie i zaczęto jej używać, niezgodnie z intencją autora, dla określenia najmniejszej ilości energii promienistej (
kwantu
światła
).
Jako pierwszy otrzymał
ciężką wodę
, czyli cząsteczkę złożoną z
tlenu
i dwóch atomów
deuteru
(2H2O lub D2O, o masie molowej = 20 g/mol)
Bibliografia