Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Giżycko

Giżycko

Giżycko
Herb Giżycka Flaga Giżycka
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina
• rodzaj
Giżycko
miejska
Prawa miejskie 1612 r.
Burmistrz Jolanta Piotrowska
Powierzchnia 13,87 km²
Wysokość116,2 (115,8) poziom jezior do 142 m n.p.m.
Ludność (2009)
•  liczba
•  gęstość

29 398[1]
2 119,5 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 87
Kod pocztowy 11-500
Tablice rejestracyjne NGI
Położenie na mapie Polski

Giżycko
54°02'24″N 21°45'32″E / 54.04, 21.75889 Na mapach: 54°02'24″N 21°45'32″E / 54.04, 21.75889
TERC
( TERYT )
2806011
SIMC 0977692
Miasta partnerskie Silkeborg
Dubno
Troki
Starachowice
Neumünster
Urząd miejski
al. 1 Maja 14
11-500 do 11-508 Giżycko
Strona internetowa miasta
Giżycko, skwer przy kinie Fala
Giżycko, ul. Pionierska
Giżyckie Blokowisko

Giżycko ( niem. Lötzen, pol. (dawniej) Łuczany[2], Lec, prus. Lēcai) – miasto i gmina miejska w województwie warmińsko-mazurskim , w powiecie giżyckim położone na Mazurach . Do 1975 roku miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego, a po zmianach w podziale administracyjnym miasto przyłączono do województwa suwalskiego .

Położne jest pomiędzy jeziorami Kisajno i Niegocin .

Giżycko jest nazywane stolicą żeglarstwa w Polsce . Jest jednym z głównych portów na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich i jednym z ważniejszych polskich ośrodków turystycznych i wypoczynkowych.

Według danych z 31 grudnia 2008[3] miasto miało 29 494 mieszkańców.

Spis treści

Geografia

Giżycko jest siedzibą powiatu giżyckiego oraz gminy wiejskiej Giżycko . Miasto leży nad sześcioma jeziorami, największe to Niegocin i Kisajno (południowa część kompleksu Mamr ), pozostałe to Tajty, Wojsak, Popówka Duża i Popówka Mała. Niegocin i Kisajno (przez zatokę Tracz) połączone są Kanałem Giżyckim (Łuczańskim) , a Niegocin łączy się Kanałem Niegocińskim z jeziorem Tajty i dalej kanałem Piękna Góra z Kisajnem.

Jeziora w Giżycku

Okolice Giżycka mają największą w Polsce liczbę jezior, ich udział w ogólnej powierzchni terenu wynosi 11,89% (23 986,6 ha). Zobacz m.in. Olsztyn[]

W samym mieście są to:

Ponadto w najbliższej okolicy Giżycka znajdują się również jeziora:

  • Duże Wilkasy,
  • Małe Wilkasy,
  • Boczne
  • Niałk,
  • Grajewko,
  • Rudzkie,
  • Upałckie,
  • Kąpskie,
  • Fryd
  • Skarż Wielki i Mały
  • Kruklin

Osiedla

  • Os. Śródmieście
  • Os. Kajki
  • Os. Moniuszki
  • Os. Wilanów
  • Os. XXX-lecia
  • Os. Jagiełły
  • Os. Nad jeziorem
  • Os. Na skraju lasu
  • Os. Zalesie

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002[4] Giżycko ma obszar 13,87 km², w tym:

  • użytki rolne: 14%
  • użytki leśne: 7%

Miasto stanowi 1,24% powierzchni powiatu.

Historia

Początki

Oficjalna historia grodu nad Niegocinem rozpoczyna się w drugiej połowie XVI stulecia, wtedy to bowiem książę pruski Albrecht Fryderyk Hohenzollern-Ansbach wystawił pierwszy przywilej, podnoszący osiedle nad jeziorem Löwentin (wówczas Niegocin , w zapisach w formie "Newotin") do rangi miasta. Po dokumencie tym, który zawierał nadanie na prawie chełmińskim 35 włók ziemi i 4 włók lasu, nie licząc 4 włók pastora i 6 włók będących w posiadaniu trzech karczmarzy, zachował się jedynie strzęp bez daty. Natomiast historia osadnictwa na przesmyku w samym sercu Wielkich Jezior Mazurskich , w okolicach dzisiejszego Giżycka, sięga daleko bardziej wstecz.

Najstarszy ślad działalności człowieka – róg renifera ze śladami obróbki krzemiennym narzędziem – wydobyto z warstw piasku datowanych na okres sprzed około 15 tysięcy lat wstecz nad jeziorem Popówka Mała. W okresie przełomu epoki brązu i epoki żelaza występowały tu już liczne osady lądowe i nawodne (budowane na wbitych w dno drewnianych palach lub na sztucznie usypanych wyspach), których tak duże skupiska w Europie można, poza Mazurami , wyróżnić jedynie na Wyspach Brytyjskich .

Pierwsze wzmianki pisane o tym obszarze znalazły się już w drugim stuleciu naszej ery w dziełach Tacyta i Ptolemeusza z Aleksandrii. W ten sposób na europejską arenę dziejów weszły bałtyjsko-pruskie plemiona Galindów , Sudinów i Bartowie , których tereny osadnicze graniczyły ze sobą w okolicach linii Wielkich Jezior Mazurskich, znajdujący się jednocześnie na trasie „bursztynowego szlaku”.

W latach 12771283 obszar Wielkich Jezior Mazurskich opanował Zakon Krzyżacki . Około roku 1340 na przesmyku między jeziorami Niegocin i Kisajno rycerze zakonni wznieśli gród obronny. Zamek otrzymał nazwę Lötzen i częściowo dotrwał do czasów współczesnych. W połowie XV stulecia pod osłoną zamku zaczęła powstawać osada, założona przez osadników mazowieckich, zwana Nową Wsią. Mieszkańcy zobowiązani byli do daniny oraz innych powinności na rzecz zamku oraz do utrzymywania mostu na drodze przy Niegocinie. Z owego czasu zachował się wystawiony w 1475 r. dokument lokacyjny, zmieniający prawo magdeburskie, którym dotychczas rządziła się Nowa Wieś, na prawo chełmińskie, podpisany przez komtura z Pokarmina – Bernarda von Balzhofena[5].

W Prusach Książęcych i Królestwie Pruskim

W roku 1525 wielki mistrz Albrecht Hohenzollern sekularyzował Zakon Krzyżacki , przyjął protestantyzm i ustanowił w Prusach świeckie księstwo, związane zależnością lenną z Królestwem Polskim . Zamek Lötzen stał się siedzibą starostów książęcych. Starania Nowej Wsi o uzyskanie przywileju miejskiego zostały uwieńczone sukcesem na początku XVII stulecia. Został on wystawiony z datą 16 maja 1612 roku przez kancelarię elektora brandenburskiego – Jana Zygmunta Hohenzollerna , sprawującego w Prusach Książęcych władzę w imieniu chorego umysłowo księcia Albrechta Fryderyka .

Herb i pieczęć miejską nadano miastu, które od tej pory przejmowało nazwę zamku – Lötzen, przywilejem z 26 maja 1612 r. Pierwszym burmistrzem Lötzen został Paweł Rudzki. Rozpoczął się powolny rozwój miasta, któremu sprzyjało położenie w pobliżu najkrótszych dróg łączących Lwów , Warszawę i Wilno z portami morskimi Gdańska , Elbląga , Braniewa i Królewca .

W czasie potopu szwedzkiego po klęsce w bitwie pod Prostkami , gdzie posiłkujące Szwedów wojska pruskie uległy wojskom hetmana Wincentego Gosiewskiego , na Mazury wtargnęły wspierające Polaków oddziały litewskie i tatarskie. Gród nad Niegocinem Tatarzy zaatakowali l0 lutego 1657 r., puszczając całe miasto z dymem. Ocalały tylko zamek, ratusz i kościół. Miasto praktycznie przestało istnieć. Rada miejska wystąpiła w 1690 r. z prośbą o zwolnienie grodu z podatków państwowych, ciężarów publicznych i zakwaterowań. Lötzen było wówczas najbiedniejszym miasteczkiem Prus Książęcych. W wyniku wielkiej epidemii dżumy w 1710 r. zmarła prawie cała ludność miasta.

W latach 18071812 Lötzen było drogą przemarszu wojsk rosyjskich i wojsk Napoleona . Od czerwca 1807 r. Lötzen zostało zajęte przez polskich ułanów i w mieście stacjonowały dwa polskie korpusy: generała Józefa Zajączka i Jana Henryka Dąbrowskiego .

Po wojnach napoleońskich przeprowadzono reformę administracji, która znosiła poddaństwo chłopów i zlikwidowano przymus cechowy. Dokonano także zmian w podziale terytorialnym Prus. Do 1820 roku siedzibą władz powiatowych był Ryn . Od tej pory starosta powiatowy zarządzał powierzonym sobie obszarem z zamku w Lötzen.

W kwietniu 1822 r. wybuchł największy pożar w dziejach miasta. Spłonęło niemal wszystko. Kilkakrotnie nawiedziła też miasto klęska głodu. W 1845 r. wizytującego Lötzen króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV powitało na granicy powiatu okrzykiem: „Chleba!”. Wstrząśnięty władca odpowiedział im po polsku. Był ostatnim Hohenzollernem władającym tym językiem.

Druga połowa XIX stulecia przyniosła poprawę jakości życia mieszkańców Lötzen. W latach 18431851 przeprowadzono wielkie roboty publiczne przy budowie twierdzy im. Ludwiga Leopolda Hermanna von Boyena , pruskiego marszałka polnego i ministra wojny. W latach 18541857 Wielkie Jeziora Mazurskie połączono siecią kanałów, umożliwiających regularną żeglugę. Powstała również gęsta sieć dróg bitych. Przez miasto przeprowadzono linię kolejową łączącą Prostki z Królewcem. Dynamicznie zaczęło rozwijać się szkolnictwo. Lötzen, za sprawą Marcina Gerssa miasto stało się jednym z głównych ośrodków mazurskiego ruchu regionalnego[5].

W drugiej i trzeciej Rzeszy Niemieckiej

Wojna francusko-pruska i utworzenie w 1871 r. Cesarstwa Niemieckiego przyniosły na Mazury znaczne zmiany. Wzrosła liczba ludności z 3562 mieszkańców w roku 1871 do 6962 mieszkańców w roku 1910 . Utworzono nowe linie kolejowe, łączące nadniegociński gród z Węgorzewem , Piszem i Oleckiem . Przeprowadzono dużo inwestycji

W czasie I wojny światowej Lötzen dwukrotnie atakowane było przez wojska rosyjskie. Dużą rolę odegrała Twierdza von Boyena, która bezskutecznie oblegana była przez oddziały rosyjskie. W bitwie o wielkie Jeziora Mazurskie , jesienią 1914 i zimą 1915 r., w Lötzen mieściła się kwatera główna marszałka Paula von Hindenburga , późniejszego prezydenta Rzeszy. 13 lutego 1915 r., już po wycofaniu się Rosjan, Lötzen odwiedził również cesarz Wilhelm II .

W dwudziestoleciu międzywojennym Lötzen stało się modnym kurortem. Uruchomiono regularną żeglugę pasażerską na Wielkich Jeziorach Mazurskich. W mieście rozbudowano sieć hoteli i pensjonatów, restauracji i kawiarni. Zbudowano elegancką przystań jachtową i pływalnię nad Niegocinem. Na wzgórzach nad Niegocinem powstała duża skocznia narciarska. Na okolicznych jeziorach organizowano liczne regaty wioślarskie, żeglarskie i bojerowe. Według spisu powszechnego z 1939 r. Lötzen posiadało 16 288 mieszkańców.

1 września 1939 r. niemieckie jednostki garnizonu Lötzen ruszyły na polskie umocnienia w rejonie Narwi. W latach 19411944 miasto było siedzibą dowództwa naczelnego tzw. „Osttruppen”, dowodzonego przez płk. Reinharda Gehlena , twórcy służb wywiadowczych Federalnej Republiki Niemiec. Wojna przyszła do miasta nad Niegocinem pod koniec grudnia 1944 r. wraz z pierwszymi nalotami lotnictwa sowieckiego. Atak po lodzie od strony jeziora całkowicie zaskoczył oddziały niemieckie i zmusił je do poddania. Przez cztery kolejne miesiące Lötzen było bezmyślnie niszczone i plądrowane przez Rosjan i szabrowników. 20 maja 1945 r. sowiecka komendantura wojenna przekazała administrację miasta i powiatu władzom polskim[5].

Lec – Łuczany – Giżycko

Pierwsza grupa osadników polskich przybyła do Lötzen 5 lutego 1945 r. z Białegostoku . Później zaczęli licznie napływać „repatrianci” z Wileńszczyzny oraz innych, utraconych na rzecz ZSRR terenów dawnej Polski. Miasto zasiedlali również przybysze z Polski centralnej oraz ludność ukraińska, przesiedlona z południowo-wschodnich regionów w ramach akcji „Wisła” . Jednocześnie w 1946 r. rozpoczęła się akcja przesiedlania miejscowej ludności pochodzenia niemieckiego za Odrę. Ci z Mazurów, którzy nie chcieli się zgodzić na polski rodowód i spolszczenie nazwisk oraz imion, musieli emigrować. Z czasem, w kilku falach i z różnym natężeniem, doprowadziło to do prawie całkowitej emigracji elementu mazurskiego do Niemiec. Na początku 1946 r. miasto liczyło 4534 mieszkańców i liczba ta szybko wzrastała[5].

Toponimika nazwy miasta

Po II wojnie światowej nosiło starą nazwę Lec, wkrótce jednak zaczęto używać nazwy Łoczany, (w nawiązaniu do pierwotnej nazwy Łocze – niem. Lotzen, niesłusznie przemianowane przez J. Szafrańskiego na Lec[6]. W sierpniu 1945 przyjęto nazwę Łuczany. 4 marca 1946 Komisja Ustalania Nazw Miejscowości ustaliła na cześć Gustawa Gizewiusza (Giżyckiego) dla miasta nazwę Giżycko.

Zmiany nazw ulic i placów w XX wieku

  • Königsbergerstraße przed 1945 r. na Obrońców Stalingradu, a po 1989 na Olsztyńską
  • Lyckerstraße na Warszawską
  • Adolf-Hitler-Platz przed 1945 r. na Plac Wolności, a obecnie na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
  • Schwarzer Weg przed 1945 r. na Szelągowskiego, a obecnie na Kolejową
  • Bismarckstraße przed 1945 r. na Pionierską i Kościelną, ob. obie na Pionierską
  • Boyenstraße przed 1945 r. na Mickiewicza
  • Gymnasialstraße przed 1945 r. na Traugutta
  • Angeburgerstraße przed 1945 r. na J. Stalina, później na Aleję 1 Maja
  • Bahnhofstraße przed 1945 r. na Dąbrowskiego
  • Marktplatz przed 1945 r. na Plac Grunwaldzki

Na górę strony

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004[7]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja29 79610015 55652,214 24047,8
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
2148,21121,61026,7

Według danych z roku 2002[8] średni dochód na mieszkańca wynosił 1580,48 zł.

Gospodarka

W Giżycku istnieje przemysł lekki, produkcja rozdzielni elektrycznych, oświetlenia przemysłowego i świątecznego LED – reprezentowany przez POLAMP[9], przemysł spożywczy, reprezentowany przez mleczarnię, wytwórnię sękaczy, oraz kilka piekarni. W mieście ma swoją siedzibę stocznia remontowa żeglugi śródlądowej. Rozwija się także produkcja jachtów śródlądowych. Duże znaczenie gospodarcze miasta odgrywa turystyka. Giżycko utrzymuje kontakty gospodarcze z partnerskimi miastami we Francji , Niemczech , Ukrainie i na Litwie .

Handel

Na terenie Giżycka znajdują się następujące centra handlowe i sklepy wielkopowierzchniowe :

Komunikacja

Giżycko, Kanał Łuczański (Giżycki)

Giżycko położone jest na linii kolejowej Korsze - Ełk , powstałej w 1868 r. W mieście krzyżują się drogi prowadzące do Olsztyna , Węgorzewa , Bartoszyc i Pisza . Przez miasto prowadzi trasa szlaku żeglugowego. Działa miejska komunikacja autobusowa. Miasto posiada obwodnicę, przebiegającą górną częścią miasta, między dzielnicami Kajki i Wilanów a resztą miasta. W skład obwodnicy wchodzi siedem skrzyżowań (w tym dwa ronda) oraz mosty: nad Kanałem Łuczańskim oraz nad Kanałem Niegocińskim . Obydwa kanały mają ponad 1 km długości każdy i nadają się do żeglugi jachtami, ale tylko ten pierwszy jest dopasowany dla statków. Jest niezwykle ważny, gdyż port znajduje się na jeziorze Niegocin (latem), a duża część atrakcji leży na jeziorze Kisajno .

Komunikacja miejska

Na terenie miasta i miejscowościach znajdujących się za rogatkami Giżycka funkcjonuje komunikacja miejska, którą obsługuję Gminny Zakład Komunalny w Bystrym (GZK). GZK oferuje połączenia na terenie Giżycka, oraz: Wilkasy, Wilkasy-Prefabet, Pierkunowo, Piękna Góra (w okresie letnim), oraz Bystry. W skład taboru GZK wchodzą:

Lotnisko Mazury Residence

Na obrzeżach Giżycka funkcjonuje osiedle "Mazury Residence Airpark & Marina". Na terenie osiedla znajduje się pas startowy dla samolotów sportowych, oraz przystań jachtowa przy jeziorze Niegocin. Obecnie w budowie są korty tenisowe, oraz pole golfowe. Według portalu Wirtualna Polska osiedle "Mazury Residence" znajduje się w pierwszej dziesiątce najbardziej luksusowych osiedli w Polsce.

Kultura

Życie kulturalne

Giżyckie Centrum Kultury organizuje cykliczne imprezy odbywające się w mieście. Do najbardziej znanych należy Festiwal Piosenki Żeglarskiej i Morskiej Szanty w Giżycku. Pod koniec maja organizowane są imprezy związane z obchodami Dni Giżycka, a latem w Kościele Ewangelickim odbywają się koncerty organowe. Centrum Kultury organizuje zajęcia dla młodzieży w sekcjach tanecznych, muzycznych, teatralnych, plastycznych i fotograficznych. Starszych zaprasza do sekcji szachowych, chóru i Klubu Seniora. Centrum Kultury jest też odpowiedzialne za organizację Przeglądu Zespołów Dancingowych i wieczorów poetyckich. Co więcej każdego roku, w pierwszy weekend sierpnia, w amfiteatrze Twierdzy Boyen odbywa się najstarszy w Polsce festiwal kultury hip-hopowej: Mazury Hip-Hop Festiwal.

Media

Na górę strony

Kościoły

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół greckokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny , Świadkowie Jehowy oraz trzy kościoły protestanckie : Kościół Ewangelicko-Augsburski , Kościół Chrześcijan Baptystów , Kościół zielonoświątkowy oraz Kościół Adwentystów Dnia Siódmego.

Edukacja

Szkoły podstawowe

Gimnazja

  • Gimnazjum nr 1 w Giżycku im. Jana Pawła II
  • Gimnazjum nr 2 w Giżycku im. Chwały Oręża Polskiego
  • Gimnazjum Specjalne nr 4 w Giżycku im. Jana Brzechwy
  • Katolickie Gimnazjum im. św. Brunona z Kwerfurtu
  • Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika

Szkoły średnie

Szkoły pomaturalne

Na górę strony

Turystyka

Giżycko
Wzgórze i Krzyż Świętego Brunona w Giżycku – widok z Jeziora Niegocin
Port Giżycko

Atrakcje turystyczne i zabytki

Wykaz portów żeglarskich

  • ALMATUR – Międzynarodowe Centrum Żeglarstwa i Turystyki Wodnej
  • COS – Centralny Ośrodek Sportu
  • Dalba
  • Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji
  • Międzyszkolna Baza Sportów Wodnych
  • Ośrodek Żeglarski LOK
  • Przystań Sailor Piękna Góra
  • Zamek
  • Stanica wodna Stranda

Na górę strony

Sport

Giżyckie kluby sportowe

Sąsiednie gminy

Zobacz też

Na górę strony

Przypisy

  1. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.)
  2. Nazwa Łuczany funkcjonowała już w XVI w. – Ks. Jan Leo, "Dzieje Prus. Z braniewskiego wydania roku 1725 przełożył bp Julian Wojtkowski ", Olsztyn, 2008, 581 str.
  3. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast ( pol. ). GUS . [dostęp 2010-09-14].
  4. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset ( pol. ). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Wojciech Marek Darski: Nasze Miasto – Historia ( pol. ). giżycko.pl. [dostęp 2010-02-13].
  6. Zbigniew Przygórski "Prusy Wschodnie przestały istnieć", "Odrodzenie", 1974, nr 14-15, str. 5-6
  7. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast ( pol. ). GUS . [dostęp 2010-09-14].
  8. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset ( pol. ). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  9. Polamp – firma

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Giżycko":

Tałty (jezioro) "Szlak Wielkich Jezior Mazurskich", wyd. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Feniks editions, Warszawa-Giżycko, 1993 , ."Giżycko, Z dziejów miasta i okolic", Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn, 1983 , ...

Jezioro Jagodne Kuczkowski, Szlak Wielkich Jezior Mazurskich, Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, FENIX editions, Warszawa-Giżycko, 1993, . Linki zewnętrzne Jezioro Jagodne w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl ...

Niegocin ...

Kanały mazurskie ...

Pojezierze Mazurskie ...

Dubno (Ukraina) ...

Batalion ...

Polskie zamki i twierdze ...

Wojciech Kętrzyński ...

Zmiany nazw geograficznych ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Giżycko":

Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 16) Mięso z uboju, drób, tłuszcze zwierzęce, przetwory mięsne Giżycko, Ełk, Sokołów Podlaski, Łuków, Krotoszyn, Grudziądz ...

209. Struktura narodowościowa Polski. Grupy etniczne i mniejszości narodowe (plansza 12) ...

151. Najpiękniejsze miejsca wakacyjne (plansza 13) turystyczny oferuje dobre warunki dla sportów wodnych. Ważnymi ośrodkami są Węgorzewo, Giżycko, Mikołajki. ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie