Gliwice
Panorama miasta Gliwicka starówka
Herb Flaga Herb Gliwic Flaga Gliwic
Dewiza : Stare miasto, nowy świat...
Województwo	śląskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina • rodzaj	Gliwice miejska
Prawa miejskie	1276
prezydent	Zygmunt Frankiewicz
Powierzchnia	134,2 km²
Wysokość	200-278 m n.p.m.
Ludność (2009) •  liczba •  gęstość •  aglomeracja	196 167[1] ▼ 1 461,8 os./km² 2 441 000 ( konurbacja śląska )
Strefa numeracyjna	+48 32
Kod pocztowy	44-100 do 44-164
Tablice rejestracyjne	SG
Położenie na mapie Polski Gliwice
50°17'N 18°40'E / 50.283, 18.667 Na mapach: 50°17'N 18°40'E / 50.283, 18.667
TERC ( TERYT )	2466011
SIMC	0940000
Miasta partnerskie	Bottrop Dessau-Roßlau Doncaster Kežmarok Nacka Salgótarján Valenciennes
Urząd miejski ul. Zwycięstwa 21 44-100 Gliwice
Strona internetowa miasta

Gliwice – Położenie miasta w Górnośląskim Związku Metropolitalnym

Gliwice – Rynek z ratuszem .

Gliwice – Ratusz na rynku .

Gliwice ( śl. Glywicy, łac. Glivitium, niem. Gleiwitz, czes. Glivice albo Hlivice) – miasto w południowej Polsce na prawach powiatu w województwie śląskim , siedziba władz ziemskiego powiatu gliwickiego oraz diecezji gliwickiej .

Miasto przyłączono do Polski w 1945 roku. W latach 1945 - 1950 należało do województwa śląskiego. W latach 1950 - 1998 miasto należało do województwa katowickiego .

Miasto Gliwice zajmuje 17. miejsce na liście największych miast Polski według powierzchni , 18. miejsce na liście największych miast Polski według ludności , jest także 4. największym miastem województwa śląskiego według ludności.

Geografia

Położenie

Miasto Gliwice jest położone w południowo-zachodniej Polsce , w zachodniej części województwa śląskiego i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP) , na Wyżynie Katowickiej nad rzeką Kłodnicą .

Miasto sąsiaduje z miastem Zabrze oraz powiatem gliwickim i tarnogórskim .

Powierzchnia

• 1995 – 133,85 km²
• 2006 – 133,88 km²

Demografia

• Wykres liczby ludności Gliwic na przestrzeni ostatnich 140 lat

Największą populację Gliwice odnotowały w 1988 roku – według danych GUS 223 403 mieszkańców^[2].

Podział administracyjny

Dzielnice

W dniu 14 września 2006 roku Rada Miejska na wniosek Prezydenta miasta zadecydowała o nowym podziale administracyjnym miasta. Gliwice zostały podzielone na 18 dzielnic o statusie osiedli , jednak ta uchwała Rady Miasta nie weszła w życie, gdyż została zakwestionowana przez wojewodę śląskiego z powodów formalnych. W lipcu 2007 roku Rada Miejska podjęła decyzję o przeprowadzeniu społecznych konsultacji w sprawie nowego podziału miasta. W dniu 22 lutego 2008 roku weszły w życie uchwały Rady Miejskiej w sprawie utworzenia 20 dzielnic o statusie osiedli , które mają stanowić jednostki pomocnicze miasta.

Bojków

Brzezinka

Czechowice

Kopernik

Ligota Zabrska

Łabędy

ObrońcówPokoju

Ostropa

Politechnika

Sikornik

Sośnica

Stare Gliwice

Szobiszowice

Śródmieście

Trynek

WilczeGardło

Wojska Polskiego

Wójtowa Wieś

Zatorze

Żerniki

Osiedla mieszkaniowe

Gliwice – Wieża ciśnień

Gliwice – Zamek Piastowski

Gliwice – Mury obronne

Gliwice – Ruiny bramy Czarnej (Raciborskiej)

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego

• Osiedle Bajkowe
• Osiedle Józefa Bema
• Osiedle Gwardii Ludowej
• Osiedle Literatów
• Osiedle Mikołaja Kopernika
• Osiedle Millenium
• Osiedle Kosmonautów
• Osiedle Obrońców Pokoju
• Osiedle Operetka
• Osiedle Powstańców Śląskich
• Osiedle Sikornik
• Osiedle Ludwika Waryńskiego
• Osiedle Franciszka Zubrzyckiego
• Osiedle Stefana Żeromskiego

Nazwa

Dawniej historycy, głównie niemieccy, wiązali pochodzenie nazwy Gliwice/Gleiwitz (pisane również dawniej: Glywice czy Glewitze; łac. Glivitium) od czeskiego pojęcia chlewa (oboczność g do h). Taką tezę postawił między innymi autor pierwszej monografii miasta niemiecki autor Beno Nietsche. Stąd można stwierdzić, że XIII -wieczna nazwa miejscowa została powiązania z czeskim pochodzeniem. Twierdzenie Beno Nietschego zostało zweryfikowane przez niemieckich i polskich językoznawców i zastąpione dwiema innymi koncepcjami:

1. Gliw albo Gliwa – to imię osobowe, które występowało na terenie Śląska w średniowieczu. W tym przypadku Gliwice posiadają nazwę patronimiczną utworzoną od imienia właściciela ziemi lub jej dzierżawcy, względnie założyciela, zasadźcy Gliwic.
2. Gliw – w językach słowiańskich oznacza często teren gliniasty, obszar podmokły, wilgotny. Ciekawostką jest fakt, że w językach słoweńskim, chorwackim i serbskim termin glive / gljive oznacza grzyby, zaś gljivice – małe grzybki. Według tej wykładni nazwa Gliwic jest nazwą topograficzną, utworzoną od właściwości obszaru na którym założono miasto.

Jedna i druga teza ma swoich zwolenników i przeciwników, choć językoznawcy raczej skłonni się przychylać się do drugiej, topograficznej wykładni. W wielu opracowaniach niemieckich można się jeszcze spotkać z tezą wcześniejszą, powielaną bezpośrednio od Beno Nietschego.

Historia

Kalendarium:

• 1276 – pierwsza wzmianka o mieście Gliwice
• 1430 – Gliwicami włada pretendent do tronu czeskiego książę Zygmunt Korybutowicz
• 1431
  • wybudowanie murów obronnych
  • książę oleśnicki Konrad VII Biały zdobywa miasto i niszczy zamek
• 1557 – wydzierżawienie Państwa Gliwickego przez Fryderyka von Zetritz (Certycz)
• 1569 – wykupienie przez radę miejską od Fryderyka von Zetritz praw książęcych nad Państwem Gliwickim, zapewnia to Gliwicom prawa wolnego miasta królewskiego podległego koronie czeskiej
• 1587 – biskup wrocławski, Wyższy Starosta Śląska Andrzej von Jerin wydaje dokument w myśl którego obywatelami miasta Gliwice mogą być jedynie katolicy
• 1601 – pożar niszczy całe miasto wraz z przedmieściami
• 1626 - nieskuteczne oblężenie miasta przez protestanckich Duńczyków pod wodzą Ernsta von Mansfelda podczas wojny trzydziestoletniej .
• 1629 – nadanie nowego herbu miastu przez cesarza Ferdynanda II
• 1683 – przez miasto przeszły wojska króla Jana III Sobieskiego idące na odsiecz Wiednia , natomiast król zatrzymał się w klasztorze przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego
• 1711
  • Gliwice sprzedały Krywald, Szywald i Żernicę
  • pożar miasta
• 1742 – miasto w granicach Prus
• 1796 – uruchomienie pierwszego na kontynencie europejskim wielkiego pieca opalanego koksem w "Królewskiej Hucie" hrabiego Fryderyka Redena ; (W Anglii używano pieców opalanych koksem już od 1709 r.)
• 1804 – ukończono budowę Kanału Kłodnickiego
• 1813
  • 10 marca – Friedrich Wilhelm III , król pruski , podczas pobytu we Wrocławiu podpisuje akt fundacyjny Żelaznego Krzyża . Odznaczenie to, zaprojektowane przez Karla Friedricha Schinkela , odlewane było w Królewsko-Pruskiej Odlewni w Gliwicach.
• 1826 – powstanie pierwszej drukarni w mieście
• 1845 – budowa dworca i linii kolejowej łączącej Gliwice z Opolem i Wrocławiem
• 1848 – powstanie huty "Hermina", obecna nazwa to "Huta Łabędy"
• 1851 – pierwszy bank w Gliwicach
• 1861 – rozpoczęcie pracy gazowni miejskiej
• 1868 – powstają Zakłady Huldschinsky'ego, w późniejszym okresie noszące nazwę "Huta 1-go Maja", a następnie "Huta Gliwice".
• 1880 – otwarcie Palmiarni Miejskiej
• 1894 – pierwsza konna linia tramwajowa w centrum miasta oraz parowa poza centrum
• 1898 – pierwsze w Europie tramwaje elektryczne z napędem na wszystkie cztery osie wożą pasażerów
• 1899 – teatr w Gliwicach rozpoczyna działalność
• 1905 – powstaje muzeum w Gliwicach
• 1912 – pracować zaczyna kopalnia "Gliwice"
• 1916 – nowo otwarta " Koksownia Gliwice" rozpoczyna produkcję
• 1921 – powstaje dom tekstylny "Seidenhaus" przy skrzyżowaniu ulicy Zwycięstwa z Aleją Przyjaźni, za realizacje odpowiedzialny jest światowej sławy architekt modernistyczny Erich Mendelsohn .
  • 20 marca – plebiscyt decydujący o przynależności państwowej regionu. 21,09% głosujących opowiada się za Polską. Mocą decyzji Rady Ambasadorów Gliwice pozostają w Rzeszy, lecz granica z Polską przebiega w odległości kilku kilometrów od śródmieścia.
• 1924 – z połączenia teatrów Gliwic, Zabrza i Bytomia powstaje Teatr Trzech Miast, który od 1927 roku zmienia nazwę na Teatr Górnośląski
• 1925 – początek pracy dwumasztowej radiostacji przy ulicy Radiowej
• 1927 – przyłączenie do Gliwic Ligoty Zabrskiej , Sośnicy , Wójtowej Wsi i Żernik
• 1928 – zbudowano hotel "Haus Oberschlesien" (pol. "Dom Górny Śląsk ") – obecnie Urząd Miejski
• 1935 – zbudowano nową radiostację gliwicką przy ulicy Tarnogórskiej
• 1938 – ukończono budowę Kanału Gliwickiego
• 1939
  • 31 sierpnia – sfingowany napad na radiostację gliwicką
• 1945
  • 23 / 24 stycznia – Gliwice zostały jako pierwsze z dużych miast niemieckiego Górnego Śląska , zajęte przez Armię Czerwoną
  • przyłączenie Gliwic do Polski
  • przybycie do miasta Polaków z Kresów Wschodnich , Gliwice stają się znacznym skupiskiem Kresowian^[3]
  • otwarto Politechnikę Śląską
  • powstanie klubu Piast Gliwice
• 1951 – przyłączenie do Gliwic Starych Gliwic
• 1964 – przyłączenie do Gliwic Łabęd i Czechowic
• 1975 – przyłączenie do Gliwic Wilczego Gardła
• 1998
  • 30 stycznia – otwarcie Palmiarni Miejskiej po remoncie
  • październik – otwarcie fabryki Opla
• 1999
  • 1 stycznia – samorząd miasta przejmuje kompetencje powiatu grodzkiego
  • 17 czerwca – wizyta Papieża Jana Pawła II oraz spotkanie z gliwiczanami na lotnisku
• 2003
  • 4 grudnia – otwarto odcinek autostrady A4 z Nogowczyc do Kleszczowa
• 2005
  • styczeń – otwarto odcinek autostrady A4 od węzła Sośnica w Gliwicach do Chorzowa
  • październik – otwarto odcinek autostrady A4 od węzła Sośnica w Gliwicach do węzła Kleszczów
• 2009
  • 1 września – zawieszenie kursowania tramwajów na odcinku od zajezdni tramwajowej do pętli znajdującej się na terenie dzielnicy Wójtowa Wieś po 115 latach ich obecności na gliwickich ulicach
• 2010
  • Podczas powodzi w nocy z 17 na 18 maja Kłodnica wylała w centrum i zalała miasteczko akademickie. Woda zalała między innymi Wydział Mechaniczny Technologiczny i Bibliotekę Politechniki Śląskiej .

Gospodarka

W Gliwicach znajduje się fabryka koncernu General Motors zatrudniająca 2600 osób, w której produkowany jest obecnie model Astra IV , a także japońska fabryka produkująca katalizatory do silników diesla NGK Ceramics. W dzielnicy Łabędy mieści się fabryka Bumar-Łabędy produkująca czołgi np. PT-91 lub maszyny budowlane. W Gliwicach mieści się także park technologiczny Technopark Gliwice oraz Podstrefa Gliwice - Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej .

Mocne strony Gliwic:

• Dostęp do nowych technologii
• Duży drogowy węzeł komunikacyjny - Węzeł autostradowy Gliwice-Sośnica
• Bliskość instytucji naukowych np. Politechnika Śląska
• Innowacyjna gospodarka

Architektura

Gliwice – Radiostacja gliwicka

Gliwice – Zabytkowy Hotel Diament przy ulicy Zwycięstwa

Budynki

• Dom Tekstylny Weichmanna
• Dom przedpogrzebowy na cmentarzu żydowskim
• Główna Poczta
• Ratusz
• Ruiny teatru
• Willa Caro
• Zamek Piastowski
• Czerwona chemia
• Szara chemia

Fontanny, pomniki, rzeźby

• Fontanna z Neptunem
• Fontanna z trzema faunami
• Rzeźba lew czuwający
• Rzeźby lwy leżące

Miejsca

• Rynek
• Stare Miasto
• Plac Krakowski

Inne obiekty

• Miejskie mury obronne
• Radiostacja gliwicka

Cmentarze

• Cmentarz Centralny – ul. Kozielska
• Cmentarz Lipowy – ul. Okrzei
• Cmentarz Starokozielski – ul. Kozielska
• Cmentarz św. Wojciecha – ul. św. Wojciecha, dzielnica Szobiszowice
• Cmentarz komunalny – ul. św. Jacka, dzielnica Ligota Zabrska
• Cmentarz komunalny – ul. Wrzosowa, dzielnica Łabędy
• Cmentarz parafialny – ul. Pszczyńska, dzielnica Trynek
• Cmentarz parafialny – ul. Dolnej Wsi, dzielnica Wójtowa Wieś
• Cmentarz parafialny – ul. Cmentarna, dzielnica Sośnica
• Cmentarz parafialny – ul. Snopowa, dzielnica Bojków
• Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Czerwonej – ul. Sobieskiego
• Cmentarz wojenny żołnierzy francuskich – ul. Kozielska 29
• Cmentarz żydowski – ul. Poniatowskiego, dzielnica Zatorze
  • Stary cmentarz żydowski w Gliwicach
  • Nowy cmentarz żydowski w Gliwicach
• Cmentarz Hutniczy

Muzea

• Muzeum w Gliwicach
• Muzeum Geologii Złóż
• Muzeum Odlewnictwa Artystycznego
• Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów Radiostacja Gliwice
• Muzeum Techniki Sanitarnej
• Zamek Piastowski
• Willa Caro

Kościoły i związki wyznaniowe

Gliwice – Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła

Gliwice – Kościół Wszystkich Świętych

Gliwice – Kościół św. Barbary

Gliwice – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Gliwice Czechowice – Kaplica św. Jana Nepomucena z około 1900 roku.

Kościoły katolickie

• Kościół rzymskokatolicki
  • Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła
  • Kościół św. Antoniego
  • Kościół św. Anny
  • Kościół św. Barbary (Kościół Garnizonowy)
  • Kościół św. Bartłomieja
  • Kościół św. Gerarda
  • Kościół św. Jacka
  • Kościół św. Jadwigi
  • Kościół św. Jana Chrzciciela
  • Kościół św. Jerzego (Dzielnica: Ostropa )
  • Kościół św. Jerzego (Dzielnica: Łabędy )
  • Kościół św. Józefa
  • Kościół św. Rodziny
  • Kościół Chrystusa Króla
  • Kościół Ducha Świętego
  • Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej
  • Kościół Matki Boskiej Kochawińskiej
  • Kościół Miłosierdzia Bożego
  • Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
  • Kościół Narodzenia NMP
  • Kościół NMP Matki Kościoła
  • Kościół NMP Wspomożenia Wiernych
  • Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
  • Kościół Wniebowzięcia NMP, ul. Kozielska 29
  • Kościół Wniebowzięcia NMP (Dzielnica: Łabędy )
  • Kościół Wszystkich Świętych
  • Kaplica św. Jana Nepomucena (Dzielnice: Bojków , Brzezinka , Czechowice , Ostropa )
  • Kaplica św. Urbana (Dzielnica: Ostropa )
  • Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej (Dzielnica: Bojków )
• Kościół ormiańskokatolicki
  • Kościół Trójcy Świętej
• Kościół greckokatolicki
  • Kaplica p.w. Św. Jadwigi obrządku Bizantyńsko-Ukraińskiego (Dzielnica: Śródmieście )

Kościoły protestanckie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Kościół Ewangelicki Marcina Lutra w Gliwicach
  • Kościół Ewangelicki Zbawiciela w Gliwicach
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
• Kościół Zielonoświątkowy
• Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa

Buddyzm

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu

Inne

• Świecki Ruch Misyjny "Epifania"
• Synagoga Gminy Żydowskiej
• Świadkowie Jehowy – Kompleks dwóch Sal Królestwa przy ul. Wiertniczej 9
• Świadkowie Jehowy – Kompleks dwóch Sal Królestwa przy ul. Marzanki 10
• Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa (w Sośnicy)
• Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa (w Łabędach)
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego przy ul. Nowy Świat

Edukacja

W Gliwicach znajdują się liczne placówki oświatowe publiczne i niepubliczne:

• Żłobki – 4
• Przedszkola – około 40
• Szkoły podstawowe – publiczne 27, niepubliczne 3
• Gimnazja – publiczne 16, niepubliczne 4
• Licea ogólnokształcące – publiczne 10, niepubliczne 4
• Szkoły zawodowe – 11
• Szkoły wyższe – 4
• Szkoły muzyczne – 2

W mieście znajdują się również placówki oświatowe innego typu takie jak: szkoły sportowe, szkoły nauki języków obcych, centra kultury, itp.

Nauka

Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie oddział w Gliwicach

Na terenie miasta znajduje się wiele instytutów naukowo-badawczych. Część z nich to samodzielne instytucje, część należy do sieci Polskiej Akademii Nauk , a część to jednostki badawcze Politechniki Śląskiej .

Instytuty:

• Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach
• Instytut Chemii Nieorganicznej
• Instytut Materiałów Ogniotrwałych
• Instytut Metali Nieżelaznych
• Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
• Instytut Spawalnictwa
• Instytut Materiałów Polimerowych i Barwników, Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw
• Politechnika Śląska :
  • Instytut Geologii Złóż
  • Instytut Eksploatacji Złóż
  • Instytut Mechanizacji Górnictwa
  • Instytut Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania
  • Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych
  • Instytut Automatyki
  • Instytut Elektroniki
  • Instytut Fizyki
  • Instytut Informatyki
  • Instytut Matematyki
    • Park Naukowo-Technologiczny Technopark^[4]
• Polska Akademia Nauk :
  • Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej
  • Instytut Inżynierii Chemicznej
  • Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych (w Gliwicach znajduje się jedna z dwóch lokalizacji CMPW, dawny Zakład Karbochemii PAN)

Rozrywka

Gliwice – Gliwicki Teatr Muzyczny

Gliwice – Plac Krakowski

Kina

• Kino Amok – Scena Bajka
• Kino-Teatr X w Starej Hucie
• Cinema City
• Multikino (w budowie)

Teatry

• Gliwicki Teatr Muzyczny
• Ruiny Teatru Miejskiego
• Teatr A
• Teatr Nowej Sztuki

Chóry

• Akademicki Chór Politechniki Śląskiej
• Chór Państwowej Szkoły Muzycznej II st.
• Akademicki Zespół Muzyczny Politechniki Śląskiej (AZM)

Miejsca

• Plac Krakowski
• Pracownia Ceramiki Artystycznej
• Śląski Jazz Club
• Galeria Melina

Festiwale

• Gliwicki Offowy Festiwal Filmowy GOFFR
• Gliwicki Festiwal Bachowski
• Jazz w Ruinach
• Festiwal Młodych Artystów Rytm Gliwice
• Międzynarodowy Festiwal "Dni Muzyki Organowej" w Gliwicach [2]

Rekreacja

Gliwice – Wnętrze Palmiarni Miejskiej .

Około 12% powierzchni Gliwic stanowią tereny rekreacyjne. Gliwice należą również do najbardziej "zielonych" miast w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym .

Parki

• Park Bolesława Chrobrego
• Park Fryderyka Chopina
• Park Leśny
• Park Plac Grunwaldzki
• Park Starokozielski
• Park Szwajcaria
• Park Adama Mickiewicza

Kąpieliska

• Kąpielisko Leśne
• Kąpielisko Czechowice

Baseny kryte

• Basen "Delfin"
• Basen "Olimpijczyk"
• Basen "Mewa"
• Basen GAT

Inne

• Palmiarnia Miejska

Turystyka

Amatorzy turystyki mogą na terenie Gliwic korzystać z pieszych szlaków turystycznych , rowerowych szlaków turystycznych lub ścieżek rowerowych .

Szlaki turystyczne

Znakowane:

• – Szlak Husarii Polskiej
• – Szlak Ziemi Gliwickiej
• – Szlak Powstańców Śląskich
• – Szlak Okrężny Wokół Gliwic
• – Szlak Krawędziowy GOP
• – Szlak Sośnicowicki

Pozostałe:

• – Szlak architektury drewnianej województwa śląskiego
• – Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego

Ścieżki rowerowe

21 tras rowerowych o długości około 60 km, kolejnych 90 w planie

Komunikacja miejska

Gliwice – Linia numer 4 – Konstal 111N na wiadukcie wzdłuż ulicy Chorzowskiej.

Gliwice – Linia numer 4 – Konstal 105Na na ulicy Daszyńskiego ostatniego dnia przed zawieszeniem kursowania tramwajów na tej części linii.

Komunikację miejską na terenie miasta organizuje KZK GOP .

Tramwaje

• 2 linie

1 września 2009 roku zawieszono kursowanie linii 1 i 4 w Gliwicach na odcinku od zajezdni tramwajowej do pętli znajdującej się na terenie dzielnicy Wójtowa Wieś . Czynny jest wyłącznie odcinek od granic Gliwic do zajezdni tramwajowej w Gliwicach , na którym znajduje się jeden przystanek . Obecnie jest to najkrótszy czynny system tramwajowy w Polsce.

Autobusy

• 44 linie autobusowe

Przewoźnicy

Do największych przewoźników na terenie miasta należą:

• Tramwaje Śląskie – komunikacja tramwajowa
• PKM Gliwice – komunikacja autobusowa
• PKS Gliwice – komunikacja autobusowa
• PKM Tychy – komunikacja autobusowa

Transport

Drogowy

Gliwice leżą na skrzyżowaniu ważnych polskich i europejskich drogowych szlaków komunikacyjnych: wschód - zachód ( autostrada A4 ), północ - południe ( autostrada A1 ).

Na terenie miasta znajduje się węzeł autostradowy Gliwice - Sośnica łączący autostrady: A1 , A4 oraz drogę krajową 44 . Jest on największym węzłem drogowym w Polsce .

Drogi Wojewódzkie:

• 408 ( Kędzierzyn-Koźle – Bierawa – Sośnicowice – Gliwice)
• 901 ( Olesno – Dobrodzień – Zawadzkie – Pyskowice – Gliwice)

Drogi Krajowe:

• 44 (Gliwice – Mikołów – Tychy – Oświęcim – Zator – Skawina – Kraków )
• 78 ( Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Zawiercie – Chmielnik )
• 88 ( Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Zabrze – Bytom

Drogi Europejskie:

• E40

Autostrady:

• A1 (północ-południe) – ( Gdańsk – Toruń – Łódź – Częstochowa – Gliwice – Żory – Gorzyczki )
• A4 (wschód-zachód) – ( Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa ) węzły na terenie Gliwic: Sośnica , Bojków , Ostropa , Kleszczów

Inne drogi:

• Drogowa Trasa Średnicowa (Gliwice – Katowice) – planowana

Kolejowy

Gliwice – Dworzec kolejowy

Gliwice – Ulica Zwycięstwa

Początki kolei żelaznych w Gliwicach sięgają I połowy XIX wieku. 3 października 1846 roku uruchomiono 64 km, w większości 2-torową, linię kolejową Katowice -Gliwice- Kędzierzyn Koźle ^[5].

W Gliwicach znajduje się jeden z ważniejszych węzłów kolejowych w Polsce . Gliwicki dworzec kolejowy należy do największych i najważniejszych (zaraz po katowickim) dworców kolejowych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego , według kategoryzacji PKP oznaczony kategorią A .

Dworce:

• Gliwice

Stacje osobowe:

• Gliwice Łabędy
• Gliwice Kuźnica

Stacje towarowe:

• Gliwice Sośnica (towarowa od 1995 )

Stacje wąskotorowe:

• Gliwice Śródmieście – otwarta w 1990 r. w celu zwiększenia dostępności transportu wąskotorowego. Obecnie jej resztki można zobaczyć schodząc w dół ul. Św. Katarzyny.
• Gliwice Trynek – działała oficjalnie w latach 1899 - 1994 . Stacja posiadała między innymi: lokomotywownię, żuraw wodny, budynek stacyjny, magazyn i wagę wagonową. Stacja ta przez jakiś czas (lata przed II wojną światową) znajdowała się na zelektryfikowanym odcinku z Huty Gliwice do Kopalni Gliwice. Obecnie na terenie stacji znajduje się stacja benzynowa.

Obecnie Górnośląskie Koleje Wąskotorowe na terenie Gliwic w 90% nie istnieje. Został jedynie odcinek Paproć-Stanica przez Rudy Raciborskie . Ponadto tory prowadziły do Fabryki Lin i Drutów przy gliwickiej palmiarni .

Wodny

Gliwice – Nieistniejący port na Kanale Kłodnickim

Gliwice oraz Górnośląski Okręg Przemysłowy przez Kanał Gliwicki i dalej przez rzekę Odrę ma połączenie z zespołem portowym Szczecin - Świnoujście oraz z innymi europejskimi drogami wodnymi .

• Port Gliwice
• Kanał Gliwicki
• Kanał Kłodnicki (nie istnieje od 1936 )

Lotniczy

W odległości do 100 km od Gliwic znajdują się trzy międzynarodowe porty lotnicze :

• Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (około 40 km)
• Port lotniczy Ostrawa (około 90 km)
• Port lotniczy Kraków-Balice (około 100 km)

Poza tym na terenie miasta w dzielnicy Trynek znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Gliwickiego .

Sport

Kluby sportowe:

• Piast Gliwice – miejski klub sportowy, sekcje: pierwszoligowa sekcja piłkarska, szermiercza, brydżowa, tenisowa, lekkoatletyczna
• KKS Kolejarz – sekcje: hokej na trawie , piłka nożna , tenis stołowy
• AZS Politechnika Śląska Gliwice – siatkówka mężczyzn
• AZS Politechnika Śląska Gliwice – Judo Mężczyzn/Kobiet
• KŚ AZS Politechnika Śląska – siatkówka kobiet
• Szermierczy Klub Sportowy "Muszkieter" Gliwice

Kluby piłkarskie:

• Carbo Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w klasie okręgowej grupie IV katowickiej
• FC Kłodnica Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w B-klasie
• Fortuna Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w klasie okręgowej grupie IV katowickiej
• ŁTS Łabędy – klub piłkarski, grający obecnie w IV lidze
• Sośnica Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w lidze okręgowej, powstał w 1945 roku

Kluby futsalowe:

• PA NOVA Gliwice – klub futsalowy , grający obecnie w I lidze piłki halowej , wielokrotny Mistrz Polski
• Radan Gliwice – klub futsalowy , grający obecnie w II lidze piłki halowej
• Tango Gliwice – założony w 1991 roku klub grający obecnie w III lidze piłki halowej
• Piąteczki G-ce – reprezentacja Gliwic w Futsalu Kobiet, grające w I Lidze Ogólnopolskiej w futsalu Kobiet – Liga powstała w 2007 r.

Kluby koszykarskie:

• Gliwickie Towarzystwo Koszykówki – klub koszykarski, grający obecnie w III lidze

Kluby footballu amerykańskiego:

• Gliwice Lions

Samorząd i polityka

Prezydent Miasta

Obecnie urzędującym prezydentem miasta , wybranym w wyborach samorządowych w 2006 roku jest Zygmunt Frankiewicz .

Samorząd Miasta

Obecnym Przewodniczącym Rady Miejskiej , po wyborach samorządowych w 2006 roku jest Marek Pszonak.

Polityka

Gliwice są siedzibą okręgu wyborczego w wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

W Gliwicach mieszczą się trzy placówki konsularne :

• Konsulat Republiki Słowackiej
• Konsulat Republiki Federalnej Niemiec
• Konsulat Demokratycznej Socjalistycznej Republiki Sri Lanki

Media

Radio

• 88,1 MHz – RMF MAXXX Śląsk
• 88,7 MHz – Radio Piekary
• 90,0 MHz – Radio 90 FM
• 91,2 MHz – Radio Złote Przeboje (w niektórych częściach miasta słabo słyszalne)
• 92,3 MHz – Radio Express
• 93,0 MHz – RMF FM
• 93,4 MHz – Radio CCM
• 94,1 MHz – RMF Classic (w niektórych częściach miasta niesłyszalne)
• 94,5 MHz – Roxy FM (w niektórych częściach miasta słabo słyszalne)
• 95,1 MHz – Planeta 95,1 FM
• 95,5 MHz – Radio Eska Rock (w niektórych częściach miasta słabo słyszalne)
• 95,7 MHz – Radio ZET
• 96,2 MHz – Radio Plus Gliwice
• 97,4 MHz – Radio TOK FM (w niektórych częściach miasta niesłyszalne)
• 97,9 MHz – Polskie Radio Program I
• 99,1 MHz – Radio Eska (w niektórych częściach miasta słabo słyszalne)
• 99,7 MHz – Polskie Radio Program III
• 100,2 MHz – Radio Fest
• 100,6 MHz – Radio Jasna Góra
• 102,2 MHz – Polskie Radio Katowice
• 103,7 MHz – Radio Maryja
• 105,6 MHz – Polskie Radio Program II
• 106,4 MHz – AntyRadio
• 107,6 MHz – Radio eM

Oprócz polskich stacji radiowych, słyszalne są także czeskie i słowackie rozgłośnie radiowe.

Telewizja

W mieście możliwy jest dostęp do wielu operatorów telewizji kablowej (m.in. UPC Polska ).

Polskie stacje telewizyjne dostępne drogą naziemną:

• TVP1
• TVP2
• TVP Info / TVP Katowice
• Polsat
• TVN
• TV Puls

Prasa lokalna

• "Nowiny Gliwickie"
• "Gazeta Miejska Gliwice Zabrze" (tygodnik bezpłatny)
• " Metro "
• " Dziennik Zachodni "
• "Gazeta Gliwicka" (bezpłatny tygodnik społeczno-kulturalny)
• "Gliwicki Magazyn Kulturalny"
• "Chemik" (miesięcznik naukowo-techniczny)
• "Miejski Serwis Informacyjny"
• "Łamigłówek Religijny" ( Ogólnopolski miesiecznik zadań umysłowych dla dzieci i młodzieży ukazujący się w latach 1992 – 2009, w tym w Gliwicach 1992 – 2002 ).

Gliwiczanie

Miasta partnerskie

• Doncaster ( Anglia )
• Valenciennes ( Francja )
• Bottrop ( Niemcy )
• Dessau-Roßlau ( Niemcy )
• Kieżmark ( Słowacja )
• Nacka ( Szwecja )
• Salgótarján ( Węgry )

Przypisy

Bibliografia

• Adam Bednarski, Architektura jednorodzinnych zespołów mieszkaniowych w Gliwicach z lat 1919-1939, Muzeum w Gliwicach, Gliwice 2007
• Wolfgang Bukowski, Als wir jung in Gleiwitz waren..., Laumann-Verlag, Bülmen 1990
• Ewa Piotrowska-Andruszków, Historia Gliwic od XIII wieku do współczesności, Muzeum w Gliwicach, Gliwice 1993
• Gliwice. Zarys rozwoju miasta i okolicy, Andrzej Szefer (red.), Warszawa 1976
• Historia Gliwic, Jan Drabina (red.),Gliwice 1995
• Marek Gabzdyl, "Gliwice wczoraj, Gleiwitz gestern", Wydawnictwo "Wokół Nas", Gliwice 1994
• Jerzy Horwat, Gliwice w XVI wieku, Gliwice 1993
• Damian Recław, Gliwice w starej fotografii, Gliwice 2000
• Damian Recław, 90 lat Muzeum w Gliwicach, Gliwice 1995
• Sebastian Różyński, Zarys dziejów piwowarstwa gliwickiego, Gliwice 2006
• Rudolf Schlegel, Gleiwitz – ein heimatliches Geschichtenbuch, Dülmen Verlag, Dülmen 1982
• Rudolf Schlegel, Gleiwitz in alter und neuer Zeit, Dülmen Verlag, Dülmen 1985
• Bogusław Tracz, Rok ostatni – rok pierwszy. Gliwice 1945, Gliwice 2004
• Bogusław Tracz, Pierwsza dekada. Gliwice 1945-1956, Gliwice 2006
• Bogusław Tracz, Druga dekada. Gliwice 1957-1970, Gliwice 2008
• Bogusław Tracz, Trzecia dekada. Gliwice 1971-1981, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice 2009
• Jolanta Wnuk, Leszek Jodliński, Gliwickie witraże, Muzeum w Gliwicach, Gliwice 2007
• Żydzi gliwiccy, Bożena Kubit (red.), Gliwice 2006

Linki zewnętrzne

• Urząd Miejski w Gliwicach
• Urząd Miejski w Gliwicach – BIP
• Gliwice – Panoramy sferyczne
• Gliwice – W obiektywie
• Poznaj Gliwice
• Gliwice w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom II (Derenek – Gżack) z 1881 r.
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi