Granice Wzrostu ( ang. Limits to Growth) - wydana przez Klub Rzymski w 1972 książka analizująca przyszłość ludzkości wobec wzrostu liczby mieszkańców Ziemi oraz wyczerpujących się zasobów naturalnych. Autorami opracowania są: Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jørgen Randers i William W. Behrens III.

Prognozy

Podstawowym założeniem autorów była obserwacja, że parametry związane ze zużyciem zasobów przez ludzkość charakteryzują się wzrostem wykładniczym , a dostępne zasoby pozostają stałe w związku z czym nieuniknione jest osiągnięcie w krótkim czasie sytuacji, w której dalszy wzrost będzie niemożliwy ze względu na brak zasobów. Jest to rozbudowana wersja statycznej teorii zasobów Malthusa , oparta o większą liczbę parametrów niż żywność.

Twórcy pracy analizowali pięć trendów: przyspieszającą industrializację , szybki wzrost zaludnienia, powszechne niedożywienie , wyczerpywanie się zasobów nieodnawialnych i pogarszający się stan środowiska. Na podstawie tych parametrów zbudowali matematyczny model świata i doszli do wniosku, że:

Równowaga światowa może według Klubu zostać osiągnięta poprzez ograniczenie wzrostu liczby ludności, zmniejszenie zużycia zasobów nieodnawialnych oraz racjonalne zużywanie surowców odnawialnych. W szczególności, autorzy przyjęli że możliwe jest zbudowanie "modelu zrównoważonego" jeśli zostaną spełnione następujące warunki:

• populacja ma dostęp do stuprocentowo skutecznych metod kontroli urodzin,
• średni pożądany rozmiar rodziny to dwójka dzieci,
• system ekonomiczny utrzymuje średnią produkcję przemysłową per capita na poziomie z 1975 roku; nadmiarowe zdolności produkcyjne są wykorzytywane do wytwarzania dóbr konsumpcyjnych zamiast zwiększania poziomu inwestycji kapitałowych w przemyśle powyżej poziomu deprecjacji (rather than increasing the industrial capital investment rate above the depreciation rate).

Prognozy

Raport zawiera szereg wyliczeń dotyczących aktualnych zasobów rozmaitych surowców naturalnych oraz trzy rodzaje prognoz - przy założeniu zużycia statycznego (na takim samym poziomie jak w 1970 roku), wykładniczego (utrzymanie trendu wzrostowego) oraz wykładnicze przy założeniu, że zasoby będą pięciokrotnie większe (by uwzględnić złoża odkryte w przyszłości). Na przykład dla ropy naftowej przyjęto następujące wartości:

• aktualne zasoby światowe - 455 * 10⁹ baryłek (1970)
• prognozowane wyczerpanie zasobu w modelu "statycznym" - 31 lat (2001 rok)
• prognozowanie wyczerpanie zasobu w modelu wykładniczym - 20 lat (1990 rok)
• prognozowane wyczerpanie zasobu w modelu wykładniczym i zasobem pomnożonym pięciokrotnie - 50 lat (2020 rok)

W odniesieniu do ropy naftowej potwierdzone (P90) zasoby w 2008 roku wynosiły 1243 * 10⁹ baryłek, co przy wielkości produkcji na rok 2008 powinno wystarczyć na następne 54 lata (2062 rok) przy założeniu, że przerwane zostaną poszukiwania nowych, trudniej dostępnych złóż^[1].

Analogiczne prognozy dla złota :

• aktualne zasoby światowe - 353 * 10⁶ uncji jubilerskich (1970)
• prognozowane wyczerpanie zasobu w modelu "statycznym" - 11 lat (1981 rok)
• prognozowane wyczerpanie zasobu w modelu wykładniczym - 9 lat (1979 rok)
• prognozowane wyczerpanie zasobu w modelu wykładniczym i zasobem pomnożonym pięciokrotnie - 29 lat (1999 rok)

W 2009 roku potwierdzono wydobycie 5,175 * 10⁹ uncji jubilerskich złota i ocenia się, że stanowi to około 60% całkowitych zasobów światowych^[2].

Jednym z parametrów branych pod uwagę w książce przy rozważaniu zanieczyszczeń było stężenie atmosferyczne dwutlenku węgla i prognozowane wartości odpowiadają dość dokładnie krzywej Keelinga .

Komentarze do raportu

Krytyka założeń raportu opierała się na tych samych argumentach, na podstawie których demonstrowano nieprawdziwość statycznej teorii zasobów - w tym teorią "zasobu ostatecznego", hipotezą konwergencji oraz "modelem boserupiańskim".

Według Grahama T. Turnera model świata w przebiegu typowym (standard run scenario) dość wiernie oddaje historyczne zmiany ostatniego trzydziestolecia^[3]. Turner argumentował, że część krytyków błędnie odnosiła się do okresów dostępności surowców według prognozy "wykładniczej", zamiast "wykładniczej z zasobami razy pięć", biorącej pod uwagę nowoodkryte złoża (ale nawet przy takim założeniu prognozy "Granic wzrostu" pozostają niedoszacowane).

Podobny argument podnosił Simmons, który w pracy oceniającej przychylnie zbieżność prognoz "Granic wzrostu" w 30 lat po ich publikacji przyznał jednak, że "niewątpliwie jest tam trochę elementów katastroficznych, opisujących co się stanie jeśli zalecenia raportu zostaną zignorowane"^[4].

Raport był także cytowany w sposób przesadzony lub zniekształcony przez część organizacji ekologicznych i promujących zrównoważony rozwój :

Na początku pracy autorzy zastrzegli, że skonstruowany przez nich model jest, "jak każdy model, niedoskonały, nadmiernie uproszczony i niedokończony", mimo to stała się ona inspiracją dla wielu ruchów politycznych związanych z koncepcjami zrównoważonego rozwoju i ekologizmu .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Donella H. Meadows, Dennis l. Meadows, Jorgen Randers, William W. Behrens III: The Limits to Growth. Abstract established by Eduard Pestel. A Report to The Club of Rome . 1972.  - streszczenie raportu

Bibliografia

• Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jorgen Randers, William W. Behrens III, Granice Wzrostu, wyd. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1973 .

Patrz także

• Statyczna teoria zasobów
• Thomas Malthus