Gruczoły potowe ( łac. glandulae sudoriferae) – gruczoły cewkowate ssaków . Uchodzą wprost na powierzchni ciała lub do mieszka włosowego . Ich wydzieliną jest pot , który jest bezbarwny lub zabarwiony (czerwony u hipopotamów i kangurów , niebieskawy u dujkerów ). Gruczoły te są silnie zredukowane u ssaków drapieżnych . Gruczoły potowe wydzielają pot, który poza wodą zawiera zbędne związki powstałe w procesie przemian metabolicznych. Pot jest płynem o odczynie kwaśnym, złożonym głównie z wody (98%); ponadto zawiera on ok. 0,8% roztworu fizjologicznego NaCl oraz niewielką ilość mocznika, kwasu moczowego i amoniaku.

U człowieka wyróżniane są dwie grupy:

• gruczoły ekrynowe , uchodzące bezpośrednio na powierzchnię skóry, rozmieszczone są wszędzie prawie równomiernie (jest ich trochę więcej na dłoniach i podeszwach stóp ).
• gruczoły apokrynowe , uchodzące do mieszków włosowych, występują pod pachami, oraz w okolicach narządów płciowych i odbytu . Uaktywniają się one w czasie dojrzewania płciowego . Wydzielają pot tylko pod wpływem bodźców emocjonalnych. Wydzielina ich zawiera swoiste substancje wonne decydujące o zapachu indywidualnym i rasowym.

Zobacz też

• nadmierna potliwość