Grzegorz IX, (właściwie Ugolino di Conti di Segni), (ur. ok. 1160/70[1] w
Anagni
– zm.
22 sierpnia
1241 w
Rzymie
) -
papież
w okresie od 1227 do 1241.
Następca
Honoriusza III
, całkowicie odziedziczył tradycje jakie pozostawili po sobie
Grzegorz VII
i jego wuj
Innocenty III
. W pełni kontynuował ich politykę papieskiej przewagi. Przypominał wuja jeśli chodzi o biegłą znajomość prawa, sprawność w prowadzeniu dyplomacji i bezkompromisowość.
Wczesne życie
Studiował w
Paryżu
i Bolonii. W grudniu
1198
został
kardynałem
-diakonem S. Eustachio, a w maju
1206
kardynałem-biskupem Ostia e Velletri
. W
1217
został
protektorem
zakonu franciszkanów w Kurii Rzymskiej a w 1221 Dziekanem Św. Kolegium Kardynałów. W latach 1207-09 był
legatem
papieskim w Niemczech i Francji, a 1217-19 i 1221 w północnych Włoszech.
Pontyfikat
Wybrano go na papieża
w dniu
19 marca
1227.
Jako papież był zdecydowanym zwolennikiem
wypraw krzyżowych
. Prowadził walkę z
cesarzem
Fryderykiem II
, którego w 1227
ekskomunikował
za zwłokę w podjęciu ślubowanej
krucjaty
. W czasie wyprawy Fryderyka do Palestyny (
1228
-
29
) Grzegorz zajął część Królestwa Sycylii i Neapolu, jednak wracający z wyprawy cesarz rozbił wojska papieskie. Te niepowodzenia skłoniły Grzegorza do zawarcia pokoju w San Germano (
23 lipca
1230
i zdjęcia ekskomuniki z cesarza. Gdy Fryderyk II po zwycięskiej kampanii w Lombardii (
1236
-37) usiłował narzucić swe zwierzchnictwo
Państwu Kościelnemu
, Grzegorz sprzymierzył się z miastami włoskimi i wznowił wojnę z Fryderykiem. Najazd Fryderyka II na Sardynię, lenno papieskie, spowodował odnowienie ekskomuniki (
1239
) i nową wojnę. Zwołał na 1241
sobór
, który miał potępić cesarza, Fryderyk nie dopuścił jednak do Rzymu delegatów zmierzających na sobór. W chwili, gdy wojska cesarskie stanęły u bram Rzymu, Grzegorz IX zakończył życie.
Bliski przyjaciel
św. Franciszka z Asyżu
i protektor
franciszkanów
oraz
dominikanów
, w 1228 kanonizował Franciszka, a w
1234
Dominika Guzmana
. Ustalił reguły dla żeńskiej gałęzi zakonu franciszkanów -
klarysek
. W 1230 polecił skompilować
Dekrety
, zbiór
prawa kanonicznego
oparty na decyzjach soborowych i listach papieskich, promulgowany w 1234, pozostał do
1918
roku najważniejszym źródłem katolickiego prawa kościelnego. Popierał misje franciszkanów i dominikanów we wschodniej Europie oraz działalność
zakonu krzyżackiego
(w 1234 zatwierdził na ich rzecz nadania
Konrada mazowieckiego
). Był także autorem dzieł teologicznych.
Bezkompromisowo walczył z heretykami. W bulli Excomunicamus et anathematisamus z lutego
1231
roku zatwierdził zwyczaj stosowania kary śmierci w stosunku do "doskonałych", czyli przywódców katarskich. Kilka miesięcy później wprowadził oficjalnie urząd "inkwizytorów heretyckiej przewrotności" (inquisitores haereticae pravitatis), formalnie dając początek papieskiej inkwizycji. Z jego dekretów i bulli wynika, że jednym z celów powołania inkwizycji, oprócz skutecznego zwalczania herezji, było także niedopuszczenie do karania za nią osób niewinnych[2].
W 1239 roku potępił "księgi
Talmudu
jako zawierające wszelkiego rodzaju obelgi i bluźnierstwa przeciwko nauce chrześcijańskiej". Nakazał spalić owe księgi, by nie "roiło się od wielu strasznych herezji".
19 marca
1238
roku wydał
bullę
, w której
książę
szczeciński
Bogusław I
jest tytułowany księciem Kaszub (bulla potwierdzała nadanie przez księcia Bogusława posiadłości koło
Stargardu Szczecińskiego
na rzecz
zakonu
joannitów
). Jest to pierwsza w historii wzmianka o
Kaszubach
.
Kardynałowie mianowani przez Grzegorza IX
Przypisy
- ↑ Starsze opracowania (np.
The Catholic Encyclopedia
z 1913 roku) podają, że Grzegorz IX urodził się około roku 1145, a więc w chwili wyboru miał już ponad 80 lat, a umierając zbliżał się do setki, jednak w świetle nowszych badań datę jego urodzin przesuwa się w okolice roku 1170 (Maleczek, s. 128 przyp. 19). Kazimierz Dopierała podaje datę pośrednią: ok. 1155.
- ↑ Np. w 1239 pozbawił urzędu północnofrancuskiego inkwizytora Roberta le Bourge, oskarżonego o nadużycia.
Linki zewnętrzne i bibliografia
