Gujana Francuska (
franc.
Guyane) –
francuskie
terytorium zależne
o statusie
departamentu zamorskiego
, położone w północno-wschodniej części
Ameryki Południowej
, nad
Oceanem Atlantyckim
, graniczące na zachodzie z
Surinamem
, a na południu i południowym wschodzie z
Brazylią
. Ze względu na swoją zależność Gujana posiada podwójną symbolizację: oficjalną -
francuską
i narodową:
Flaga Gujany Francuskiej
i
Godło Gujany Francuskiej
. Gujana Francuska, jako integralna część Francji, należy do
Unii Europejskiej
.
Ustrój polityczny
Rząd francuski jest reprezentowany przez mianowanego
prefekta
. Mieszkańcy wybierają na 6-letnie kadencje członków organów samorządu lokalnego: Rady Generalnej i Rady Regionalnej. Terytorium deleguje dwóch przedstawicieli do francuskiego Zgromadzenia Narodowego i jednego do Senatu.
Gujana jest największym departamentem zamorskim Francji. Sprawa niepodległości departamentu jest znacznie utrudniona od czasu wybudowania na jej terytorium
kosmodromu Kourou
, z którego wystrzeliwane są rakiety
Ariane
. Kosmodrom został zlokalizowany w Gujanie z powodu małego zaludnienia i bliskości
równika
, a w związku z faktem, że Francja nie ma alternatywnej lokalizacji dla kosmodromu, terytorium to posiada dla niej strategiczną wartość.
Geografia
Powierzchnia Gujany Francuskiej jest przeważnie nizinna. W części środkowej i na południu leżą niewysokie pasma
Wyżyny Gujańskiej
.
Klimat równikowy wilgotny. Średnia roczna suma opadów około 3000 mm.
Główne rzeki to
Maroni
i
Oyapock
(graniczne).
81% powierzchni pokrywają wilgotne
lasy równikowe
. Poza tym występują sawanny i namorzyny.
Historia
Od
XVII wieku
kolonizowana
przez
Francuzów
. Między drugą połową
XVII wieku
a początkiem
XIX wieku
parę razy zmieniała przynależność. W
1848
roku stała się
kolonią karną
Francji. W
1946
r. przekształcona w
departament zamorski
.
Od 2 połowy lat 60. XX wieku zaczęły aktywnie działać na terytorium Gujany Francuskiej ugrupowania o orientacji lewicowej, których celem była szeroka autonomia lub niepodległość. Pod ich naciskiem, w roku 1982 władze francuskie zdecydowały się na ograniczone reformy decentralizacyjne i samorządowe. W ich wyniku Gujana Francuska, będąc departamentem zamorskim Francji, uzyskała również status
regionu
. W ślad za tym, z budżetu centralnego Francji wydzielono znaczne środki na rozwój tego terytorium.
W 1998 roku uzyskało ono dodatkowe, ograniczone uprawnienia autonomiczne, m.in. powołano do życia Radę Regionalną. Z inicjatywy części przedstawicieli Rady Departamentu i Rady Regionalnej zwołano w roku 2001 Gujański Kongres, którego efektem był projekt nowego statusu Gujany Francuskiej jako tzw. wspólnoty terytorialnej (collectivité territoriale) o znacznej autonomii. W odróżnieniu od Gwadelupy i Martyniki, na terytorium Gujany Francuskiej nie przeprowadzono jednak 7 grudnia 2003 roku referendum dot. zmiany jej statusu. Znaczne dotacje rządu francuskiego oraz długofalowy program rozwoju tej posiadłości, a także złoto w rzekach gujańskiej dżungli, był jednym z powodów masowego napływu brazylijskich imigrantów (w większości nielegalnych). Od 1982 roku ludność Gujany Francuskiej zwiększyła się ponad trzykrotnie (z 70 do 230 tys.). Gujana Francuska, jako integralna część Republiki Francuskiej, należy do Unii Europejskiej (jest jej
regionem peryferyjnym
).
Podział administracyjny
Gujana Francuska dzieli się na dwa
arrondissement
, 19
kantonów
i 22
gmin
.
Podział administracyjny Gujany Francuskiej. Kolorem zielonym wyróżniono Arrondissement de Saint-Laurent-du-Maroni a kolorem pomarańczowym Arrondissement de Cayenne. Numeracja oznacza 22 gminy (wymienione w tekście)
Arrondissement de Saint-Laurent-du-Maroni:
Arrondissement de Cayenne:
Gospodarka
Podstawą gospodarki jest rolnictwo, górnictwo i leśnictwo. Ważną rolę odgrywa pomoc finansowa
Francji
oraz zyski z obsługi
kosmodromu
francuskiego.
Uprawia się
ryż
,
trzcinę cukrową
,
kukurydzę
,
banany
,
maniok
,
bataty
. Niewielka hodowla
bydła
i trzody chlewnej.
Wydobycie
złota
, tantalitu,
kaolinu
i
boksytów
(bogate złoża — zasoby 40–50 mln t). Eksploatacja lasów (głównie drewno).
Przemysł cukrowniczy i drzewny, ponadto destylacja rumu.
Rozwinięte
rybołówstwo
(65% połowów stanowią
krewetki
— 1990).
Ważnym źródłem dochodów jest także turystyka (164 tys. osób z zagranicy — 1990).
Sieć komunikacyjna jest słabo rozwinięta. Transport głównie samochodowy i rzeczny.
Od 1968 inwestycje związane z francuskim kosmodromem i centrum lotów kosmicznych
Kourou-Ariane
.
Demografia
Gujana Francuska to kraj o małym zaludnieniu. Większość ludności koncentruje się na wybrzeżu morskim. Największą grupę ludności stanowią
Murzyni
i
Mulaci
(66%). Ponadto biali (12%),
Indianie
,
Chińczycy
12% i inni 10%. Handel zdominowany przez społeczność chińską. Większość ludności wyznaje
katolicyzm
. Mówi się po francusku i kreolsku. Jest to społeczeństwo stosunkowo młode (31% populacji stanowią dzieci do 14 lat, a 5% ludzie powyżej 65 lat). Wysoki jest przyrost naturalny, osiągający w
2003
roku 2,9%. Średnia długość życia wynosi 72,8 lat dla mężczyzn i 79,6 lat dla kobiet.
Demografia Gujany Francuskiej w latach
1961
-
2003
Religia
[1]
Przypisy
- ↑
[1]
Dane statystyczne zaczerpnięto z książki Patricka Johnstona i Jasona Mandryka pt. "Operation World", oraz z innych źródeł.