Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Górale

Górale

Górale to:

Podhalanie ok. 1877 r.
  1. w znaczeniu ogólnym (w języku polskim ) – mieszkańcy terenów podgórskich i obszarów górskich (np. górale kaukascy),
  2. w ujęciu szczegółowym – mieszkańcy terenów od doliny Ostrawicy na zachodzie po dolinę Białego Czeremoszu (na wschodzie),
  3. w przedwojennej Polsce – niejednolita etnicznie ludność pochodzenia ruskiego i polskiego . Pierwsza zamieszkuje Gorgany i Czarnohorę (na obecnej Ukrainie ), Bieszczady i częściowo Beskidy , druga pozostałą część Beskidów, Podhale z Tatrami w Polsce oraz region poczynając od Podtatrza na wschodzie, poprzez Górną Orawę do Kysucy i Czadcy na zachodzie w Słowacji i Śląsk Cieszyński .[]

Grupa etnograficzna zwana góralami powstała wskutek wymieszania wielu grup etnicznych: Wołosi , Kipczacy , Jazygowie , Awarowie , Rusini , Polacy (w rozumieniu osadnictwa z centralnej Polski).[] Istnieją liczne przesłanki świadczące o obecności w Karpatach Gotów ( kultura czerniachowska ).

W dialektach (etnolektach) górali karpackich oraz w kulturze ludowej zachowane są liczne elementy wołoskie.[]

Spis treści

Podział

Góralka z okolic Zakopanego w stroju świątecznym, 1938

Nauka wyróżnia następujące góralskie grupy etnograficzne:

Górale polscy

Górale polscy posługują się gwarami małopolskimi ( podhalańska i sądecka ) i śląskimi .

górale żywieccy, 2008

Podział na ww. grupy jest umowny, oparty na niewielkich różnicach w kulturze ludowej i równie niewielkich różnicach dialektalnych. Silniej zarysowuje się jedynie odrębność górali śląskich, którzy mówią dialektem śląskim niemazurzącym (górale wiślańscy) lub jabłonkującym ( jabłonkowanie , górale jabłonkowscy) powstałym w wyniku zetknięcia gwar niemazurzących – śląskich ( cieszyńskich ) z mazurzącymi małopolskimi (żywieckimi) i śląsko-małopolskimi (czadeckimi).

Przejściowe grupy etnograficzne

(między góralami a mieszkańcami kotlin podkarpackich)

Górale ruscy

Górale ruscy z terenów Polski zostali po raz pierwszy przesiedleni w wyniku umowy międzypaństwowej między Polską a Ukrainą do ZSRR a następnie po roku 1946 w trakcie akcji "Wisła" przesiedleni na Warmię , Mazury , Pomorze Zachodnie i Dolny Śląsk i ulegli rozproszeniu. W byłym państwie czechosłowackim w okresie rządów komunistycznych górale ci również zostali zepchnięci do roli obywateli drugiej kategorii, gdzie podjęto próby likwidacji cerkwi greckokatolickiej i religii w szczególności, jedynej ostoi kultury rusińskiej w ogóle.[]

Przejściowe grupy etnograficzne

(między góralami a mieszkańcami kotlin podkarpackich)

Kultura

W kulturze poszczególnych grup góralskich widać także wpływy słowackie i węgierskie , zwłaszcza na Słowacji, oraz wśród Górali Jabłonkowskich (śląskich), których strój ludowy przypomina węgierski z czasów wzmożonej wymiany handlowej Jabłonkowa z Węgrami.

Terminem góral ( słow. goral) i góralski ( słow. goralský) określa się w byłej Czechosłowacji osoby pochodzenia polskiego i język ludności polskiej zamieszkującej słowackie Górny Spisz (np. Tatry Bielskie i Magurę Spiską), Górną Orawę (np. wsie Głodówka – Hladovka, Rabczyce – Rabčice i Pogóra – Polhora), Czadeckie (np. Skalite) i enklawy polskich kolonistów w różnych częściach kraju (np. wieś Lužna na Liptowie).

Obecnie w Polsce istnieje moda na tzw. "góralszczyznę". Przedwojenną modę na Hucułów i gadżety z nimi związane zastąpili w ostatnich latach górale podhalańscy . W Słowacji regiony góralskie stara się wypromować wykorzystując do tego celu polskie pieśni, nierzadko nieludowe, wykonywane w polskim języku literackim (np. "Góralu, czy ci nie żal"), a nawet pieśni innych polskich regionów (np. śląska pieśń "Głęboko studzienka", także w języku literackim).[]

Reprezentacją wszystkich grup górali polskich jest Związek Podhalan .

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Górale":

Szkoci ...

Wojciech Bogusławski lata działalność teatralną we Lwowie. Wystawia tam wielokrotnie swoją operę Krakowiacy i Górale (utwór cieszył się tam wielką popularnością, był nieustannie aktualizowany, przerabiany i ...

Ziołorośla tojad mocny (Aconitum firmum).Ziołorośla są prawdziwą oazą życia w surowym, wysokogórskim klimacie. Górale nazywali je kozimi ogrodami. Wg nomenklatury fitosocjologicznej te zbiorowiska roślinne należą ...

Lednica 2000 ...

Szkocja został ustanowiony jako zachęta dla osiedlania się w Ameryce Północnej .Szkoci, zwłaszcza bitni Górale, zasilali oddziały najemników w całej Europie. Od czasu wojny trzydziestoletniej , gdy ...

Literatura – przegląd chronologiczny na upadek Polski – Józef Morelowski 1794 – Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale – Wojciech Bogusławski 1793 – 1792 – Zabawki wierszem i prozą – Franciszek ...

Halka (opera) ...

Beskid Żywiecki willi. Niektóre z nich nadal można podziwiać przy wjeździe do miasta. Kultura ludowa Górale żywieccy z racji zamieszkiwania ziem, na których łączą się wpływy wielu ...

Tatarzy miasta Carpis starożytnych Bastarnów" ku krajom tatarskim [w:] Jacek Kolbuszewski. Tatry i Górale w literaturze polskiej: antologia. 1992.; "niektórzy zowią Tatrami, że aż się ...

Solon ona do obalenia reform Solonaparalioi (drobni rzemieślnicy) – chcieli utrzymać reformy Solonadiakrioi (Górale) – chcieli podziału ziemi, mieli skrajny program Zobacz też Ajsymneta ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Górale":

Ssaki (plansza 17) somked cheese that is made from sheep’s milk. Na południu Polski Górale hodują owce i produkują wędzony ser zrobiony z owczego mleka. ...

218. Struktura narodowościowa i etniczna Polski (plansza 12) ...

209. Struktura narodowościowa Polski. Grupy etniczne i mniejszości narodowe (plansza 5) Zakopanego Struktura narodowościowa Polski. Grupy etniczne i mniejszości narodowe Górale to ogólna nazwa mieszkańców terenów górskich. Najbardziej charakterystyczną grupę w Karpatach ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie