Sprzedaż kokainy. Berlin 1929.

Handel narkotykami - sformułowanie to jest pojęciem potocznym. W języku prawniczym używa się określenia nielegalny obrót środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi , zwanymi potocznie narkotykami .

Zasady i restrykcje nielegalnego obrotu narkotykami w większości państw określa prawo wewnętrzne danego państwa, z reguły (w krajach wysoko rozwiniętych) zwalczając ten proceder. Obecnie obrót narkotykami w większości państw jest niemal całkowicie zabroniony, z pominięciem wyszczególnionych zarejestrowanych środków farmaceutycznych, których sprzedaż jest kontrolowana.

W Polsce zagadnienia obrotu narkotykami szczegółowo reguluje Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, definiująca pojęcia środków odurzających i substancji psychotropowych oraz czynności związanych z ich wytwarzaniem i rozprowadzaniem, a także sankcji karnych za naruszenia ustawowych zakazów.

Historia

Produkcja i handel narkotykami towarzyszyły społeczeństwom od lat. Już we wczesnych stadiach rozwoju kulturowego, pojawiały się społeczne restrykcje dotyczące korzystania ze środków odurzających. W plemionach używać ich mogli jedynie szamani ("medycy"), wojowie lub cierpiący (w celach leczniczych). Narkotyki rozprzestrzeniały się po świecie wraz z rozwojem kupiectwa - stały się elementem handlowym i sprzedawane były m.in. jako magiczne zioła czy przyprawy . Jednak jako środki uzależniające, w działaniu rozluźniające, po jego ustaniu powodowały narastanie napięć, m.in. napięć społecznych, powstawania licznych patologii i w związku z tym powstanie rozbudowanej przestępczości narkotykowej, której celem było zapewnienie stałego dostęp do środków lub zysków z jego handlu. Handel narkotykami stał się więc obszarem sporów, na tyle groźnych i tragicznych, że powodujących konflikty zbrojne (wojny w których jedyną wartością był narkotyk) - przykładem mogą być słynne wojny opiumowe w XIX w. Chinach .

W XX wieku, w obliczu dynamicznych postępów w dziedzinie chemii i farmaceutyki i wynalezienia nowych, silnych środków psychotropowych ( heroina , amfetamina ), konieczne stało się prawne uregulowanie produkcji i obrotu tymi substancjami. W tym czasie obserwowano także wzrost popularności narkotyków pochodzenia naturalnego, jak np. opium i marihuana .

Efektem prób uregulowania obrotu narkotykami są międzynarodowe konwencje o kontroli narkotyków w Hadze z 23 stycznia 1912 czy w Genewie z 11 lutego 1925 , 19 lutego 1931 , 13 lipca i 27 listopada 1936 roku.

Z inicjatywy ONZ w roku 1961 podpisane zostały konwencja o środkach odurzających, konwencja o środkach psychotropowych w 1971 i konwencja o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i psychotropowymi w 1988 , którą Rząd Polski ratyfikował w 1994 . W sprawach handlu narkotykami ONZ powołało kilka komisji, w tym INCB i UNODC.

Pomimo powszechnych zakazów dotyczących posiadania narkotyków, przez wiele lat nie zlikwidowano ani nie zmniejszono popytu na substancje odurzające. Nielegalną produkcją i handlem zajęły się zorganizowane grupy przestępcze , a ogromne ilości pieniędzy pochodzące z obrotu narkotykami są jednym z podstawowych źródeł finansowania organizacji o charakterze terrorystycznym .

Obecnie coraz częściej w debacie publicznej można usłyszeć głosy nawołujące do rewizji obowiązującego prawa tak, by część zysku z handlu narkotykami, w postaci podatków mogła trafiać w ręce legalnych rządów.

Linki zewnętrzne

• USTAWA RP o przeciwdziałaniu narkomanii ( pol. )
• Konwencje Międzynarodowej Kontroli Narkotyków ONZ ( ang. )
• Sprawozdanie roczne 2004: Stan problemu narkotykowego w UE i Norwegii ( pol. )
• Sprawozdanie roczne 2005: Stan problemu narkotykowego w UE i Norwegii ( pol. )
• Serwis informacyjny o przestępczości zorganizowanej ( pol. )
• ENCOD - Europejska koalicja na rzecz sprawiedliwej i efektywnej polityki narkotykowej ( ang. ) - jedna z największych organizacji nawołujących do reformy prawa dotyczącego narkotyków.