Japonia Herb Japonii

To jest artykuł z cyklu: Historia Japonii

Mudoki Jōmon Yayoi Yamato Kofun Asuka Nara Heian Kamakura Restauracja Kenmu Muromachi Nanbokuchou Sengoku Azuchi Momoyama Edo Meiji Taishō Shōwa Heisei

Wikiprojekt · Portal · Kategoria ·

Heian ( jap. 平安時代, Heian jidai) to okres w historii Japonii trwający od 794 do 1185 roku. Jego początek wyznacza przeniesienie dworu cesarskiego z Nary do oddalonej o kilkadziesiąt kilometrów, specjalnie w tym celu wybudowanej, nowej stolicy o nazwie Heian-kyō ( jap. 平安京, Heian-kyō) (obecnie Kioto ), zbudowanej na wzór chińskiego miasta Chang'an (trad. chiński: 長安; uproszcz. chiński: 长安; pinyin: Cháng'ān). W przeszłości było ono końcowym etapem Szlaku Jedwabnego , dziś nazywa się Xi'an (chiński: 西安; pinyin: Xī'ān) i jest znane z "terakotowej armii" .

Heian jest najdłuższym z okresów, na które historycy tradycyjnie dzielą dzieje Japonii. To czas względnego spokoju wewnętrznego. Wkrótce po 838 roku oficjalne stosunki z państwem chińskim zostały zerwane, czego skutkiem był intensywny rozwój kultury narodowej, wolnej już od chińskich wpływów.

W epoce Heian granice między poszczególnymi klasami społecznymi stawały się coraz wyraźniejsze. Z czasem przejście z jednej do drugiej stało się rzadkością. Dzięki nadaniom ziemi bardzo wzrosła gospodarcza i polityczna rola arystokracji. Szczególnie silne stały się rody możnowładcze ze wschodu Honsiu, okolic równiny Kantō . Była to szlachta nowego rodzaju - nie dworska, jak mieszkańcy stolicy, a związana ściśle z wojną (otrzymywali nadania ziemi, aby podbijać ziemie zajmowane przez Ajnów ). Wkrótce to właśnie ona zaczęła przejmować władzę w państwie.

Jednocześnie zmniejszała się realna władza cesarza. Z czasem zaczął on tylko panować, natomiast najważniejsze decyzje podejmowali kanclerze - kanpaku ( jap. 関白, kanpaku). Urząd ten zmonopolizował w tamtych czasach najpotężniejszy ród możnowładczy - Fujiwara . Od 866 r., kiedy głowa tego rodu, Yoshifusa, został regentem sprawującym władzę w imieniu cesarza, pomimo, że ten nie był już dzieckiem - stało się jasne, kto faktycznie rządzi krajem. Ród Fujiwara utrzymywał swoje wpływy w rodzinie cesarskiej regularnie wżeniając się w nią, dzięki czemu każdy kolejny potomek cesarski był równocześnie wnukiem głowy rodu. Kiedy następca tronu dorastał, naciskano na niego, by zrzekł się władzy na rzecz kolejnego pretendenta, co sprawiało, że rzeczywista rola cesarzy była niewielka. Szczyt ich potęgi przypadł na lata sprawowania przywództwa przez Michinagę ( 966 - 1027 ).

Epoka Heian zakończyła się wojną domową Genpei ( 1180 – 1185 ), w której walczyły ze sobą rodziny Taira (Heishi) i Minamoto (Genji). Kilkanaście lat wcześniej Taira wymordowali niemal wszystkich członków rodu Minamoto, ci jednak zdołali odbudować swoją potęgę. Podczas wojny Genpei doszło według tradycji do pierwszego seppuku , które popełnił Yorimasa Minamoto. Ostatecznie zwycięstwo walczących pod białym sztandarem Minamoto rozstrzygnęło się w bitwie morskiej w cieśninie Dannoura na Wewnętrznym Morzu Japońskim . Wojna ta była opiewana w wielu charakterystycznych dla tej epoki eposach rycerskich. Najsłynniejszym z nich jest " Genji monogatari " autorstwa kobiety (odgrywały one ogromną rolę w kulturze tamtych czasów) Murasaki Shikibu . W 1192 roku cesarz nadał Yoritomo Minamoto tytuł Seii Taishōgun . Od tego momentu centrum życia politycznego kraju przesunęło się na równinę Kantō . Yoritomo przeniósł swoją stolicę do Kamakury , od której swoją nazwę bierze kolejna epoka , która trwała do 1333 .