Helmut Heinrich Waldemar Schmidt (ur.
23 grudnia
1918
w
Hamburgu
) – niemiecki polityk należący do
Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD)
,
kanclerz Niemiec
w latach
1974
-
1982
, krótko także
minister spraw zagranicznych
.
Biografia
Syn nauczyciela w szkole handlowej - Gustava i nauczycielki, uczęszczał do szkoły Hamburg Lichtwark, ukończył ją w
1937
roku. W trakcie
II wojny światowej
służył w obronie powietrznej
Bremy
, po krótkiej służbie na froncie wschodnim wrócił do Niemiec w
1942
, gdzie pracował jako nauczyciel i doradca w ministerstwie lotnictwa. Również w 1942 poślubił
Hannelore Loki Glaser
. Od grudnia
1944
służył jako Oberleutnant w
artylerii
na froncie zachodnim. Dostał się do niewoli brytyjskiej w kwietniu
1945
i do sierpnia był jeńcem wojennym.
Po wojnie uczył się w Hamburgu, studiował
ekonomię
i
nauki polityczne
. Uczelnię skończył w
1949
. Do SPD zapisał się w
1946
, a w latach
1947
-
1948
był przewodniczącym Niemieckiego Socjalistycznego Związku Studentów (SDS), ówczesnej organizacji studenckiej SPD.
Po studiach pracował w samorządzie
Hamburga
w wydziale polityki gospodarczej, a od
1952
w hamburskim ministerstwie gospodarki i transportu.
Wybrany do
Bundestagu
w
1953
roku, w
1957
został członkiem prezydium frakcji parlamentarnej SPD. Był głośnym krytykiem polityki rządu
konserwatywnego
. W
1958
organizował kampanię przeciwko
broni jądrowej
i wyposażaniu
Bundeswehry
w taką broń. Utracił mandat w
1958
.
W latach
1961
-
1965
senator do spraw wewnętrznych w senacie Hamburga. Poprawił swoją reputację zdecydowanymi działaniami podczas powodzi miasta w
1962
roku.
W
1965
ponownie wybrany do Bundestagu, w
1967
wybrany przewodniczącym parlamentarnej frakcji SPD i wiceprzewodniczącym partii w
1968
.
W
1969
roku w rządzie
Willy'ego Brandta
pełnił funkcję federalnego ministra obrony. Od czerwca
1972
– minister gospodarki, a od grudnia do maja
1974
– minister finansów.
Po rezygnacji Brandta został kanclerzem
16 maja
1974
. Głównym wyzwaniem jego rządu była światowa recesja gospodarcza. Schmidt przyjął twardą i konserwatywną linię postępowania. Aktywnie współdziałał z
Valérym Giscardem d'Estaing
na rzecz poprawienia stosunków z
Francją
. W
1975
roku podpisał
Akt Końcowy KBWE
, tworzący
Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
.
Pozostał na stanowisku kanclerza po wyborach w
1976
roku – był to już rząd koalicyjny SPD z
Wolną Partią Demokratyczną
(FDP). Jego polityka wobec
terrorystycznej
Frakcji Czerwonej Armii
była niepewna, choć zazwyczaj trzymał się linii bezkompromisowej. Zezwolił jednostce antyterrorystycznej
GSG-9
na rozwiązanie siłowe problemu z porwanym samolotem
Lufthansy
.
Swą polityczną przyszłość silnie związał z rozszerzeniem
NATO
po
radzieckiej
inwazji na
Afganistan
.
W listopadzie
1980
roku został ponownie powołany na kanclerza. W październiku 1980 wszczepiono mu
rozrusznik serca
.
W lutym
1982
wygrał
konstruktywne wotum nieufności
, lecz we wrześniu czterech ministrów z FDP odeszło z rządu. Po próbach kontynuowania działalności gabinetu w formie rządu mniejszościowego, został zmuszony do rezygnacji przez kolejne wotum nieufności
1 października
(było to jedyne wotum nieufności w historii Niemiec, które zakończyło się odejściem kanclerza).
Jego następcą został
Helmut Kohl
(
CDU
).
W
1983
roku zaczął pracować w tygodniku
Die Zeit
, gdzie w
1985
został dyrektorem zarządzającym. W
1995
objął funkcję Prezydenta Deutsches-Polen Institut w Darmstadt. W
1983
wsparł powołanie InterAction Council, stowarzyszenia byłych szefów państw. Udział w Radzie Schmidt proponował m.in. Edwardowi Gierkowki.
Odszedł z Bundestagu w
1986
, lecz pozostał aktywny. W grudniu został jednym z założycieli komitetu wspierającego powstanie Europejskiej Unii Monetarnej i powołania
Europejskiego Banku Centralnego
.
Bibliografia (tytuły niemieckie i angielskie)
Wspomnienia
- Menschen und Mächte (Persons and Powers), Siedler, Berlin 1987. Memoirs with focus on cold war politics.
- Die Deutschen und ihre Nachbarn (The Germans and their Neighbours), Siedler, Berlin 1990. Strong focus on European politics.
- Kinder und Jugend unter Hitler, with Willi Berkhan et al. (Childhood and Youth under Hitler). Siedler, Berlin 1992.
- Weggefährten (Companions), Siedler, Berin 1996. Personal memoirs, with focus on personal relations with domestic and foreign politicians
Publikacje polityczne
- Balance of Power, Kimber, 1971,
- The Soviet Union: Challenges and Responses As Seen from the European Point of View, Institute of Southeast Asian Studies, 1984,
- A Grand Strategy for the West: The Anachronism of National Strategies in an Interdependent World, Yale University Press, reprint 1987,
- Men and Powers: A Political Retrospective, Random House, 1989,
- A Global Ethic and Global Responsibilities: Two Declarations, with Hans Kung, SCM Press, 1998,
- Bridging the Divide: Religious Dialogue and Universal Ethics, Queen's Policy Studies, 2008,
- Auf der Suche nach einer öffentlichen Moral (In Search of a Public Morality), DVA, Stuttgart 1998.
- Die Selbstbehauptung Europas (The Self-Assertion of Europe), DVA, Stuttgart 2000.
- Die Mächte der Zukunft. Gewinner und Verlierer in der Welt von morgen (The Powers of the Future. Winners and Losers in the World of Tomorrow) Siedler, Munich 2004
- Nachbar China, with Frank Sieren (Neighbour China), Econ, Berlin 2006
- Ausser Dienst (Out of Service), Siedler, Munich 2008. A political legacy
Linki zewnętrzne