Gematria (
hebr.
גימטריה z
grec.
γεωμετρια) to system
numerologii
opierający się na
języku
i
alfabecie hebrajskim
, zaś samo słowo gematria pochodzi od
greckiego
słowa geometria. Istnieje kilka form gematrii, między innymi "objawiona" i "mistyczna".
Gematria objawiona
Jest to najbardziej powszechna forma gematrii, używana czasami w
Talmudzie
i
Midraszu
i szczególnie popularna u wielu potalmudycznych komentatorów. Polega na przekształcaniu słów na liczby, zwykle przez przypisanie liczby do każdej litery alfabetu hebrajskiego. Po konwersji na liczbę, słowa są porównywane do podobnie przekształconych innych słów i z podobieństw wyciągane są wnioski. Komentarzem niemal w całości poświęconym gematrii jest Baal ha-Turim autorstwa
rabina
Jakuba ben Aszera.
Gematria była często używana przez Maharala z Pragi i
chasydzkich
komentatorów
Tory
(jak na przykład Sefath Emmeth z
Góry Kalwarii
).
Gematria mistyczna
Gematria mistyczna jest systemem rozpoznawania związków między
sefirami
a literami alfabetu hebrajskiego. System ten był rozwijany przez mistyczny nurt
judaizmu
, w pismach takich jak
Zohar
.
Przykładem zastosowania gematrii są liczby hebrajskie. Choć są 22 litery hebrajskie, do wyrażenia liczb w zakresie od 1 do 999 potrzebnych jest 27 znaków - po dziewięć dla jednostek, dziesiątek i setek. Mistyczny hebrajski system notacji liczb uzupełnia brakujące pięć znaków tak zwanymi sofeet - formami liter królewskich stosowanymi na końcu wyrazów. Znaki te nie są używane w niemistycznej numeracji.
Zobacz też