Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Historia religii

Historia religii

"Wygnanie Adama i Ewy z Raju" - Paul Gustave Doré. Często występujący w kosmogoniach mit pra-podziału światów boskiego i ludzkiego

Historia religii – nauka o dziejach religii , część zespołu nauk zwanego religioznawstwem . Historię religii cechuje metodologia historyczna w badaniu genezy i rozwoju fenomenu religii.

Spis treści

Obiekt badań

Definicje religii

Ewolucjonistyczne ujęcia historii religii

Historia religii powstała wraz z pełniejszym zastosowaniem źródeł historycznych w analizach religioznawczych. Za pierwszego historyka religii uchodzi Edward Burnett Tylor , którego badania dotyczące genezy religii oraz jej rozwoju zapoczątkowały jedną z największych szkół religioznawczych – mianowicie szkołę ewolucjonistyczną. Założył on tezę o szablonowej, naturalnej ewolucji wierzeń religijnych, wraz z rozwojem społeczno-cywilizacyjnym człowieka. Za najdawniejsze, najbardziej pierwotne przyjął formy animistyczne, totemistyczne, magiczne, które według niego historycznie ewoluowały przez stadia prototeistyczne, panenteistyczne, politeistyczne, aż do monoteizmu. Mimo iż teza o determinizmie tak rozumianego kierunku rozwoju została przyćmiona dalszymi obserwacjami, pozwoliła ona na wprowadzenie całej metodologii historycznej do nauk o religii – w tym bardzo cennego krytycznego podejścia do źródeł.

Historia religii Wiedeńskiej Szkoły Etnologicznej

Szkoła historii religii zakładająca wywodzenie się wszystkich zjawisk religijnych od jednej prareligii - w konfesyjnej frakcji tej szkoły od jednego praobjawienia. Twórcą koncepcji prareligii i założycielem Wiedeńskiej Szkoły Etnologicznej był Wilhelm Schmidt . W jego ujęciu pierwotna religia miała charakter monoteistyczny, stąd bywa także nazywana pramonoteizmem [1].

Marksistowska historia religii

Cechą charakterystyczną tej historiografii było definiowanie religii w zgodzie z ujęciem Karola Marksa i Fryderyka Engelsa - jako fałszywej wiedzy na temat świata będącej efektem oddziaływania nierówności społeczno-ekonomicznych na ludzką świadomość. Stąd marksistowska historiografia religii nie interesowała się w założeniu doktrynalnym i rytualnym aspektem zjawisk religijnych, lecz ich aspektem społecznym[2].

W przypadku marksistowskiej historii chrześcijaństwa podkreślano rolę wspólnoty wiernych a minimalizowano znaczenie postaci Jezusa z Nazaretu. Historiografia radziecka twierdziła nawet, że Jezus nie istniał naprawdę, lecz był projekcją zbiorowych marzeń o sprawiedliwości społecznej. W bardziej umiarkowanej wersji tej koncepcji uważano, że wprawdzie Jezus istniał, lecz jego życie i cechy charakteru zostały zmitologizowane przez wspólnotę wiernych[3]. Takie stanowisko reprezentował między innymi polski przedstawiciel marksistowskiej historiografii religii: Zygmunt Poniatowski[4].

Fenomenologiczna historia religii

Wielki rozwój historii religii po II wojnie światowej wiąże się m.in. z osobą Mircei Eliadego , który wprowadził teoretyczne założenia fenomenologii religii (nazwane przez Eliadego morfologią sacrum) do praktyki historycznych badań nad religią. Ponieważ fenomenolodzy postulowali badanie istoty zjawiska a nie jego zmiennych przejawów - Eliade wskazał na konieczność refleksji nad istotą religii jako niezbędnego wstępu do badań historycznych. Stworzył w ten sposób nowy wzorzec badań historyczno-religioznawczych, w którym położył nacisk nie tylko na opis różnych religii świata, lecz badanie relacji człowieka z sacrum w kontekście różnych uwarunkowań historyczno-kulturowych[5].

Bibliografia

  • Eliade M. , Traktat o historii religii, Warszawa 1966;
  • Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych t. 1–3, Warszawa 1988–95;
  • Henryk Zimoń, Monoteizm pierwotny. Teoria Wilhelma Schmidta i jej krytyka w wiedeńskiej szkole etnologicznej. Katowice 1989
  • Wiktor Werner, Eliadego poszukiwania historii i znaczenia religii. Historyka, T. XXIX, 1999, s. 108 – 113.
  • Wiktor Werner , Magia w historiografii. Magiczne pojmowanie problemu genezy w religioznawstwie i historiografii polskiej, Historyka T. XXXII, 2002 (2003) s. 89-109
  • Wiktor Werner, Walki metafor, czyli dyskusja nad genezą chrześcijaństwa w powojennej polskiej humanistyce. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, R. 47:2002, nr 2, s. 7-45
  • Zygmunt Poniatowski, Zarys dziejów religii, Warszawa 1964

Przypisy

  1. Henryk Zimoń, Monoteizm pierwotny. Teoria Wilhelma Schmidta i jej krytyka w wiedeńskiej szkole etnologicznej. Katowice 1989
  2. Wiktor Werner , Magia w historiografii. Magiczne pojmowanie problemu genezy w religioznawstwie i historiografii polskiej, Historyka T. XXXII, 2002 (2003) s. 89-109
  3. Wiktor Werner, Walki metafor, czyli dyskusja nad genezą chrześcijaństwa w powojennej polskiej humanistyce. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, R. 47:2002, nr 2, s. 7-45
  4. Zygmunt Poniatowski, Zarys dziejów religii, Warszawa 1964
  5. Wiktor Werner, Eliadego poszukiwania historii i znaczenia religii. Historyka, T. XXIX, 1999, s. 108 – 113.

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Historia religii":

Wszystkich Świętych ...

Dziady (zwyczaj) ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Dzień Zaduszny ...

Mieszko II Lambert ...

Tiumeń ...

Adwentyzm ...

Odense ...

Grenoble ...

Linköping ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Historia religii":

010c. Rzym (plansza 13) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

012. Islam (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie