Siergiej Wasilijewicz Iwanow W czasach smuty

Wielka Smuta ( ros. Смутное время) – okres kryzysu Carstwa Rosyjskiego w latach 1598 - 1613 , wywołany uzurpacją tronu carskiego , połączoną z interwencją wojsk polskich i szwedzkich .

Po śmierci Borysa Godunowa carem został jego syn Fiodor II ( 1605 ). Lecz rządził, przy pomocy swej matki, tylko dwa miesiące. Został zamordowany, wraz z całą rodziną Godunowów w trakcie zamieszek jakie wybuchły po zajęciu Moskwy przez oddziały Dymitra Samozwańca I, którego okrzyknięto wtedy carem Rosji.

Dymitr Samozwaniec I (1605-1606), zadeklarował pokojowe panowanie, zniósł karę śmierci, a swoim przeciwnikom udzielił amnestii. Chciał zorganizować wyprawę wojenną przeciwko Tatarom krymskim i szukał na nią sojuszników. Odmówił poselstwu polskiemu Zygmunta III Wazy przekazania Ziem Smoleńskiej i Siewierskiej w zamian za pomoc w zamierzonej wojnie. Ożenił się z Polką Maryną Mniszchówną, która przybyła z dużym orszakiem i ojcem (wojewodą sandomierskim) do Moskwy, po czym uznana została za carową. Według historyków, polska załoga nie zawsze zachowywała się dostojnie. Rosyjscy bojarzy wzniecili więc antypolskie powstanie, podczas którego Dymitr Samozwaniec I i 2000 jego popleczników, głównie Polaków, zostało zabitych, a wojewoda Mniszech z córką internowani poza Moskwą.

Kolejnym carem obwołany został wtedy przywódca spisku, bojar Wasyl Szujski (1606-1610). W Rosji utrzymywał się jednak nadal silny kryzys gospodarczy i anarchia. W jego wyniku wybuchło wielkie antyfeudalne powstanie chłopskie , pod przywództwem Iwana Bołotnikowa. W tym zamieszaniu pojawił się kolejny pretendent do tronu Dymitr Samozwaniec II , którego zwolennicy zbrojnie wystąpili przeciwko carowi. Wówczas Szujski zawarł pakt ze Szwecją, otrzymując wsparcie ich wojsk w zamian za zrzeczenie się swych praw do Inflant .

Stało się to pretekstem do wznowienia przez Polskę wojny z Rosją (1609-1618) i w 1610 r. polskie oddziały hetmana Stanisława Żółkiewskiego zajęły Moskwę, a car został uwięziony i zmarł w niewoli^[1]. Polacy zostali jednakże wyparci z miasta w sierpniu 1612 r. w wyniku powstania mieszkańców kierowanego przez kupca Minina i księcia Dymitra Pożarskiego . Wówczas Sobór Ziemski , zwołany przez mieszczan i szlachtę rosyjską, obrał na cara księcia Michała Romanowa . Dał on początek nowej dynastii, panującej w Rosji do 1762 r., a licząc z liniami bocznymi, aż do 1917 r.

Przypisy

Zobacz też

• Rosja w XVII wieku
• Dymitriady
• Wojna polsko-rosyjska 1609-1618
• Kaplica Moskiewska