Infrastruktura, służba komunalna ( łac infra = w dolnej części i structura = układ, szyk) – podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa . Słowo infrastruktura pochodzi od dwóch słów w języku łacińskim infra stanowi pierwszy człon wyrazów złożonych odpowiadający polskiemu pod, poniżej i struktura (structura) oznacza układ i wzajemne relacje elementów (części) stanowiących całość np. budowy, ustroju, struktura kryształu, struktura społeczna, agrarna itp. Infrastruktura wspiera działalność produkcyjną, służy rozwojowi produkcji, choć sama nie bierze bezpośredniego udziału w produkcji.

Cechy infrastruktury

1. służebny charakter – nie istnieje sama dla siebie, lecz świadczy usługi dotyczące obsługi sfery produkcyjnej bądź konsumpcyjnej
2. bryłowatość urządzeń – oznacza, iż istnieje konieczność tworzenia całych obiektów od razu ze względu na kwestie ekonomiczne oraz technologiczne, nie da się ich budować etapami.
3. wysoka kapitałochłonność – tworzenie urządzeń infrastruktury pociąga za sobą konieczność ponoszenia znacznych kosztów, które ze względu na bryłowatość zwracają się dopiero w długim okresie
4. skokowy sposób powstawania kosztów – oznacza, iż koszty infrastruktury rosną co pewien czas jako konsekwencja niepodzielności urządzeń infrastruktury
5. długowieczność – czas użytkowania urządzeń infrastruktury jest bardzo długi
6. immobilność – nie da się przenosić urządzeń infrastruktury, zaś usługi świadczone przez urządzenia infrastruktury mogą być konsumowane na miejscu
7. urządzenia infrastruktury są względem siebie komplementarne a nie substytucyjne

Funkcje infrastruktury

1. transferowa – stwarza warunki przepływu w przestrzeni dóbr, energii oraz ludzi
2. usługowa – zaspokaja popyt na usługi zgłaszany poprzez sferę produkcyjną oraz konsumpcyjną
3. integracyjna – kształtuje więź społeczną, ekonomiczną i informacyjną w układach regionalnych
4. lokalizacyjna – poziom rozwoju infrastruktury na danym terenie świadczy o poziomie jego atrakcyjności (dostępność sieci transportowej, energii, zasobów wodnych itp.)
5. akceleracyjna – poziom zagospodarowania infrastrukturalnego stanowi przesłankę rozwoju gospodarczego określonych regionów; rezerwa potencjału infrastruktury stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego danego obszaru

Podział

• infrastruktura społeczna
  • budynki publiczne
• infrastruktura techniczna
  • Zaopatrzenie w:
    • Prąd ( elektrownie )
    • Gaz ( gazociągi )
    • Ogrzewanie ( Ciepło )
    • Wodę ( wodociągi )
  • Usuwanie
    • Usuwanie śmieci
    • Usuwanie ścieków , kanalizacja
    • Odzyskiwanie wartościowych materiałów
  • Komunikacja
    • Infrastruktura telefoniczna
    • Infrastruktura radiowa
    • Infrastruktura telewizyjna
    • Internet
    • Inne usługi radiowe
  • Infrastruktura transportowa
    • Komunikacja publiczna
      • Transport po wodach terytorialnych (po rzekach i jeziorach)
      • Transport morski (i oceaniczny)
      • Transport kolejowy ( infrastruktura kolejowa )
      • Transport samochodowy
      • Transport lotniczy
      • Lotniska
      • Radiowe systemy nawigacyjne dla potrzeb transportu lotniczego i morskiego
    • Komunikacja indywidualna
      • Ulice
      • Drogi rowerowe
      • Chodniki

Klasyfikacja i podstawowy podział infrastruktury transportu

Dwa podstawowe rodzaje klasyfikacji:

1. infrastruktura o charakterze przestrzennym: liniowa i punktowa
2. infrastruktura gałęziowa

Podstawowy podział infrastruktury transportu

• Podział wg 1 rodzaju klasyfikacji:
  • liniowa sieć transportowa obejmująca: drogi kołowe; drogi kolejowe i drogi wodne śródlądowe.
  • punkty (węzły) transportowe: stacje kolejowe; terminale intermodalne; porty morskie; porty wodne śródlądowe; porty lotnicze; centra logistyczne; przejścia graniczne.
• Podział wg 2 rodzaju klasyfikacji:
  1. infrastruktura drogowa
  2. infrastruktura kolejowa
  3. infrastruktura morska
  4. infrastruktura wodna śródlądowa
  5. infrastruktura lotnicza

Elementy infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej)

1. Drogowa:
   • drogi kołowe – infrastruktura liniowa,
   • mosty,
   • tunele,
   • skrzyżowania (z innymi drogami i liniami kolejowymi),
   • węzły drogowe (parkingi, place przeładunkowe, manewrowe, drogowe przejścia graniczne),
   • sygnalizacja,
   • urządzenia do pobierania opłat.
2. Kolejowa:
   • linie kolejowe (tory z podkładami) wraz z budowlami inżynierskimi (mosty, wiadukty, tunele, przepusty, przejazdy kolejowe),
   • urządzenia zabezpieczenia ruchu i łączności, sygnalizacja, sieć energetyczna (trakcja), sieć wodno-kanalizacyjna,
   • stacje (osobowe i towarowe – łącznie z peronami, placami utwardzonymi, etc.), terminale intermodalne, bocznice kolejowe, posterunki odgałęźne i odstępowe.
3. Morska:
   • morskie obszary brzegowe (przybrzeżne) – przyległe odcinki linii brzegowych,
   • port morski z infrastrukturą: budowle hydro-techniczne (np. tory podejściowe, kanały), nabrzeża, place utwardzone (do przeładunków, składowania, magazynowania, parkowania, etc.), tory kolejowe, miejsca postojowe, doki.
4. Wodna śródlądowa:
   • rzeki, kanały, jeziora i inne odcinki wodne specjalnie przystosowane do nawigacji,
   • urządzenia nawigacyjne i sygnalizacyjne (stałe oznakowania),
   • śluzy i stopnie wodne,
   • porty wodne śródlądowe i infrastrukturą towarzyszącą.
5. Lotnicza:
   • „korytarze powietrzne” (po zainstalowaniu naziemnych urządzeń prowadzenia, nadzoru i kontroli ruchu),
   • porty lotnicze z infrastrukturą, w tym pasy startowe,
   • urządzenia nadzoru i kontroli ruchu,
   • lądowiska

Zobacz też

• Infrastruktura krytyczna