Rabbi Israel ben-Eliezer, HaBaal Szem Tow

Rabbi ( rabin ) Israel ben-Eliezer ( hebr. רבי ישראל בן-אליעזר) (ur. 27 sierpnia 1698 w Okopach Świętej Trójcy , zm. 22 maja 1760 w Międzybożu ) ( znany bardziej pod przydomkiem, jako HaBaal Szem Tow , hebr. הבעל שם טוב; różne są tłumaczenia tego przydomku: Mistrz Świętego Imienia, Pan Dobrego Imienia, albo Mąż Dobrej Sławy , zwany także skróconym przydomkiem: BeSzT , hebr. בעש"ט ) – rabin , cadyk , jeden z twórców chasydyzmu na terenach dawnej Rzeczypospolitej w XVIII w. . Mistrz Dow-Bera z Międzyrzeca nauczyciela Elimelecha z Leżajska .

Wyrażał się prostym językiem, zrozumiałym dla każdego Żyda. Już za życia stał się bardzo popularny wśród najbiedniejszej ludności żydowskiej. Działał głównie na terenie Podola , gdzie z czasem osiedlił się w miasteczku – Międzybuż . BeSzT był zauroczony żydowskim mistycyzmem ( kabałą ). Nie odcinał się też od żydowskiej tradycji talmudycznej .

Jego nauka była próbą syntezy tradycji z nowym mistycyzmem i jednocześnie atakiem w ortodoksję żydowską. Baal Szem Tow był jak gdyby odpowiednikiem Marcina Lutra w chrześcijaństwie , gdyż uważał pośrednictwo rabinów w kontaktach z Bogiem i zagłębianie się w tajniki i zawiłości Talmudu za zbędne. Za to spotkał się z krytyką ortodoksów żydowskich.

Głosił zwalczanie zła nie złem, ale dobrem, które należy dostrzec jako aspekt boskości i sprowadzenia go następnie ku dobru. Każdy mógł liczyć na oczyszczenie i nagrodę, gdyż człowiek (a w zasadzie jego dusza) jest złączony z Bogiem miłością (hebr. dewekut – "przylgnięcie", "zespolenie się"). Złączenie się z Bogiem było osią intelektualną chasydyzmu. BeSzT nauczał, że Boga należy chwalić nie poprzez umartwianie się i ascezę , ale raczej poprzez mądre i radosne korzystanie z życia i darów, jakie z sobą niesie. Pobożność w tym ujęciu była afirmacją życia.

Stąd też wynikała niespotykana wcześniej na taką skalę forma czczenia Boga poprzez taniec i śpiew , a także, charakterystyczna dla chasydów , forma modlitwy ekstatycznej prowadzącej do stanu radosnego uniesienia i zachwytu (hebr. hitlahawut – "entuzjazm"). Taka modlitwa powinna człowiekowi przynieść radość i pogodę ducha, co oznacza zespalanie się z Bogiem.

Nie wyklucza to kontemplacji i nieustannej służby Bogu, która wypełnia całe życie chasyda. W nauce BeSzTa dostrzec można też echa panteizmu chasydów nadreńskich , ponieważ podobnie jak oni starał się dostrzec wszechobecność Boga w każdym aspekcie życia , nie tylko ludzkiego.

Jego synem byl Mojżesz Chaim z Sudlikowa , a prawnukiem BeSzTa był Nachman z Bracławia .