Iwan III Srogi

Zniszczenie Nowogrodu przez Iwana III

Iwan III zwany przez rosyjską historiografię, zwłaszcza starszą, Wielkim lub Srogim, właściwie Iwan III Wasiljewicz ( ros. Иван III Васильевич, Iwan III Wasiljewicz) (ur. 22 stycznia 1440 w Moskwie , zm. 27 października 1505 tamże) - wielki książę moskiewski w latach 1462 - 1505 . Od 1478 pierwszy car Wszechrusi.

Syn Wasyla II Ślepego , zjednoczył wiele ziem ruskich wokół księstwa moskiewskiego, wysunął też pretensje terytorialne wobec ziem Litwy. Kazimierz IV Jagiellończyk nie udzielił pomocy obleganemu przez Moskwicinów Nowogrodowi Wielkiemu , w wyniku czego 14 stycznia 1478 , miasto upadło, a Moskwa ostatecznie podbiła tę republikę kupiecką. W 1480 ostatecznie uwolnił Moskwę od resztek władzy Wielkiej Ordy Tatarskiej, co uznaje się za umowny koniec 250-letniej niewoli mongolskiej zapoczątkowanej klęską nad Kałką . Iwan III zorganizował w 1482 wielki najazd Tatarów krymskich na ziemie litewskie, którzy spalili m.in. Kijów . Na polecenie Iwana III rozbudowano Kreml w Moskwie.

Miał trzy cele:

1. Przezwyciężenie rozdrobnienia Rusi
2. Walka z Litwą - odzyskanie spuścizny Rusi Kijowskiej
3. Wejście w sojusz z wrogami państwa Polsko-Litewskiego

Małżeństwa i potomstwo

Był dwukrotnie żonaty, jego drugą żoną została Zofia Paleolog , ostatnia przedstawicielka dynastii panującej do 1453 roku w Konstantynopolu . Doprowadziło to do przyjęcia przez Rosję dwugłowego orła jako herbu . Wówczas Moskwę zaczęto uważać za "trzeci Rzym" (po Rzymie i Konstantynopolu). Z Zofią miał m.in.:

• syna Wasyla III ,
• syna Andrzeja, księcia Starickiego,
• córkę Helenę Moskiewską , wielką księżną Litwy i tytularną królową Polski.

Początkowo jego następca miał został jego wnuk, ale ostatecznie jego następcą został syn - Wasyl III Iwanowicz .

Zobacz też

• Wojna litewsko-moskiewska 1492-1494
• Wojna litewsko-moskiewska 1500-1503

Poprzednik Wasyl II Ślepy

wielki książę moskiewski 1462 - 1505

Następca Wasyl III Rurykowicz