Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Iwan IV Groźny

Iwan IV Groźny

Iwan IV Groźny
Wielki Książę Moskiewski
Okres panowaniaod 1533
do 1547
Poprzednik Wasyl III Rurykowicz
Car Rosji
Okres panowaniaod 1547
do 1584
Następca Fiodor I
Dane biograficzne
Dynastia Rurykowicze
Urodzony 25 sierpnia 1530
Kołomienskoje
Zmarł 18 marca 1584
Moskwa
Iwan Groźny na obrazie Aleksandra Litowczenki
Iwan Groźny i jego matka - Helena Glińska

Iwan IV Groźny ( ros. Иван IV Васильевич lub Иван Грозный, ur. 25 sierpnia 1530 w Kołomienskoje , zm. 18 marca 1584 w Moskwie ); z dynastii Rurykowiczów , syn Wasyla III i Heleny Glińskiej .

Od 4 grudnia 1533 wielki książę moskiewski , car Wszechrusi w latach 1547 - 1584 . Był pierwszym władcą Rosji, który koronował się na cara - 16 stycznia 1547 .

Spis treści

Biografia

Iwan IV wstąpił na tron w wieku 17 lat. W 1555 r. przeprowadził gruntowną reformę systemu prawnego państwa i usprawnił jego administrację. Ofiarami tej reformy byli bojarzy , którzy zostali wysiedleni na wyznaczone tereny zwane ziemszczyzną i prześladowani.

Prowadził niezwykle agresywną politykę wobec swoich sąsiadów. Za jego panowania Rosja zdobyła Kazań , Astrachań i zachodnią Syberię , doprowadził też do nawiązania kontaktów handlowych z Anglią . W 1552 zaanektował Chanat Kazański , w 1554 roku Astrachański a w 1582 roku przyłączył Chanat Syberyjski . Uderzył też na państwo zakonu kawalerów mieczowych w Inflantach zdobywając w 1558 roku Dorpat i Narwę , rozpoczynając wojny inflanckie . Kontynuował ekspansję Rosji na wschodnie ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego . W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570 zdobył w 1563 roku Połock , rozkazując utopić w Dźwinie wszystkich tamtejszych Żydów . W 1582 roku zawarł rozejm w Jamie Zapolskim z królem Polski , Stefanem Batorym , kończący wojnę o Inflanty toczoną z państwem polsko-litewskim.

Iwan IV zasłynął jako człowiek okrutny. Począwszy od 1560 roku z jego polecenia stracono tysiące ludzi, w 1581 roku w napadzie szału zamordował drugiego syna, Iwana . Czynami tymi zapracował na przydomek "Groźny". Po śmierci Iwana IV tron objął jego trzeci syn, Fiodor I .

Iwan IV był władcą o rozległych zainteresowaniach intelektualnych. Sięgał po pióro, i to nie tylko gwoli polemik ze swymi przeciwnikami, skoro przypisuje się mu autorstwo utworów liturgicznych i udział w redagowaniu kronik. Car popierał rozwój sztuki, zwłaszcza architektury i malarstwa. W okresie jego rządów pojawił się w Rosji druk. Był siedmiokrotnie żonaty; trzy z jego żon zmarły za jego życia, z trzema się rozwiódł, ostatnia, Maria Nagoj , przeżyła go.

Iwan IV doprowadził swoją represyjną polityką do politycznego i gospodarczego kryzysu państwa. W 1565 roku wprowadził opriczninę , czyli carską policję, odpowiedzialną za liczne masakry ludności i rabunki; zlikwidował ją w 1572 roku widząc, że wymknęła mu się spod kontroli. Rezultatem opriczniny była śmierć ok. 100 tys. ludzi. Do jego niewątpliwych zasług należą reforma armii na wzór zachodni i utworzenie zbioru praw, tzw. Carski Sudiebnik.

Zmarł w 1584 roku podczas rozgrywania partii szachów , co zostało udokumentowane przez przebywającego wówczas w Moskwie posła angielskiego. Wydarzenie to zostało również przedstawione w literaturze (przez Aleksieja Konstantinowicza Tołstoja , Śmierć Iwana Groźnego i W.I.Kostyliewa, Iwan Groźny) oraz w malarstwie (obrazy przedstawiające śmierć cara przy szachach namalowali K.J.Makowski i P.P.Gnedin).

Kobiety Iwana IV Groźnego

Krótko po koronacji na cara rozpoczął poszukiwania małżonki. Zerwał z niepisaną tradycją rodzinną poślubiania cudzoziemek, jak jego dziad i ojciec. Po wystawnym rytuale wyboru nowej carowej na tronie przy Iwanie zasiadła Anastazja Romanowna Zacharyna . Po 13 latach udany związek został przerwany śmiercią Anastazji w 1560 roku, kiedy podczas kłótni z doradcami dostała ataku apopleksji . Zostawiła sześcioro dzieci.

Podejrzewając bojarów o zdrady, Iwan zaczął z nimi prowadzić otwartą wojnę. Sam szukał pociechy przy Marii Tiemigriukownej , która niedługo potem dostąpiła zaszczytu bycia nową carową. Małżeństwo to jednak nie było udane. Mąż traktował Marię jako obiekt spełniania swoich cielesnych potrzeb. Zmarła w 1569 roku.

Z czasem wybranką cara została Marta Sobakina . Niespodziewanie jednak zmarła dwa tygodnie później. Śmierć Marty zmieniła Iwana. Zaczął podejrzewać o nielojalność opryczników .

W 1572 roku zgodzono się na kolejny związek cara. Wybranką została Anna Kołtowska . Trzy lata później została jednak wysłana przez Iwana do monasteru , gdzie miała dokonać swoich dni.

Sam natomiast żył ze swoimi kochankami. Początkowo była to Anna Wasilszczykowa , która została zastąpiona przez Wasylisę Mielentiewą .

Partnerką Iwana była również Maria Dołgoruka. Jednak dzień po ślubie wzbudziła wątpliwości co do swojego dziewictwa . Mąż bezlitośnie pozbył się Marii, każąc jej wsiąść do powozu. Sam natomiast z siłą machnął batem w konie. Rozpędzony powóz wpadł do jeziora ze świeżo poślubioną małżonką w środku.

Po nieudanych zalotach do siostry króla Zygmunta Augusta oraz Elżbiety I , królowej Anglii, siódmą żoną została Maria Nagoj w 1580 roku, która urodziła syna Dymitra . Przeżyła swojego męża.

Zobacz też

Bibliografia

  • W.A. Serczyk, Iwan IV Groźny', Wrocław 2004, wyd. III
  • H. Troyat, Iwan Groźny. Krwawy twórca imperium', Warszawa 2006
  • W. Litmanowicz , J.Giżycki, Szachy od A do Z, tom I, Warszawa 1986, str. 381

Linki zewnętrzne


Poprzednik
Wasyl III Rurykowicz
wielki książę moskiewski
1533 - 1547
Następca
-
Poprzednik
car Rosji
1547 - 1584
Następca
Fiodor I


Inne hasła zawierające informacje o "Iwan IV Groźny":

1484 ...

1499 ...

Iwan IV Groźny Iwan IV GroźnyWielki Książę MoskiewskiOkres panowaniaod 1533 do 1547 Poprzednik Wasyl III Rurykowicz Car RosjiOkres panowaniaod ...

1362 ...

1361 ...

1468 ...

1225 ...

Armia Czerwona ...

1467 ...

1377 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Iwan IV Groźny":

218b Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 4) ...

114 b Europa Środkowowschodnia w XVI w. (plansza 9) ...

02. Człowiek jako istota społeczna (plansza 16) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie