Kraje w którym język zachodniosłowiański jest językiem narodowym

     Kraje w którym język wschodniosłowiański jest językiem narodowym

     Kraje w którym język południowosłowiański jest językiem narodowym

Rozprzestrzenienie języków słowiańskich w Europie

Przegląd języków słowiańskich w poszczególnych państwach

Mapa z 1869 roku

     Słowianie

Języki słowiańskie – grupa języków w obrębie rodziny języków indoeuropejskich (podrodzina bałtosłowiańska ). Składa się z trzech zespołów językowych: zachodnio- , wschodnio- i południowosłowiańskiego . Najstarsze zachowane manuskrypty z tekstami słowiańskimi pochodzą z X wieku . Do zapisu języków słowiańskich używane są lub były alfabety : głagolicki , cyrylicki i łaciński (w niewielkim zakresie również arabski ). Wywodzą się z języka prasłowiańskiego używanego przez dawnych Słowian , który uległ ostatecznemu rozbiciu na dialekty regionalne w wyniku ekspansji Słowian na Bałkany w VI wieku naszej ery.

Językami słowiańskimi posługuje się ponad 300 mln osób.

Na bazie języków słowiańskich powstały też sztuczne języki słowiańskie jak slovio, slovianski , meżduslavianski i glagolica, które w założeniu twórców powinny być zrozumiałe dla mówiących przynajmniej jednym językiem słowiańskim. Na podstawie wschodniosłowiańskich dialektów Syberii (z zapożyczeniami z języków tureckich oraz języka arabskiego ) opracowano sztuczny język syberyjski. Również oparte na językach słowiańskich są fikcyjne języki północnosłowiańskie oraz wenedyk , język romański, który przeszedł podobny rozwój jak polski.

Klasyfikacja języków słowiańskich^[1]

języki indoeuropejskie

języki bałtosłowiańskie

języki słowiańskie (ok. 317 mln)

języki zachodniosłowiańskie (ok. 61 mln)

grupa lechicka, czyli języki lechickie

połabski †

języki pomorskie (ok. 50 tys.)

kaszubski ^[2] (ok. 50 tys.)

polski (ok. 44 mln)

śląski ^[3] (ok. 0,2 mln)

grupa łużycka, czyli języki łużyckie (ok. 70 tys.)

ponaschemu †

dolnołużycki (ok. 15 tys.)

górnołużycki (ok. 55 tys.)

wschodniołużycki †

grupa czesko-słowacka

czeski (ok. 10 mln)

słowacki (ok. 5 mln)

knaan †

języki południowosłowiańskie (ok. 29 mln)

grupa wschodnia (ok. 10 mln)

staro-cerkiewno-słowiański (starosłowiański) †

cerkiewnosłowiański †*

bułgarski (ok. 8,5 mln)

macedoński (ok. 1,8 mln)

grupa zachodnia (ok. 19 mln)

słoweński (ok. 2 mln)

grupa serbsko-chorwacka

serbski (ok. 9 mln)

chorwacki (ok. 7 mln)

bośniacki (ok. 2 mln)

czarnogórski (ok. 0,5 mln)

języki wschodniosłowiańskie (ok. 210 mln)

ruski †

starobiałoruski †

białoruski (ok. 10 mln)

rosyjski (ok. 160 mln)

ukraiński (ok. 40 mln)

rusiński (ok. 0,61 mln)

Oznaczenia:

† – język wymarły lub dawne stadium historyczne języka dzisiejszego

†* – język dawny, ale zachowany tradycyjnie w liturgii, tekstach religijnych, filozoficznych lub naukowych

Wspólne cechy

• wybitnie fleksyjna morfologia – większość języków słowiańskich ma 6 lub 7 przypadków
• podział czasowników na dokonane i niedokonane (leksykalny aspekt )
• obecność fonemicznej palatalizacji (znanej jako zmiękczenie)
• skomplikowane zbitki spółgłoskowe, powstałe po zaniku jerów , np. w polskim wyrazie bezwzględny lub rosyjskim wstrjecza "spotkanie" (jednak np. w językach salisz występują jednak jeszcze bardziej skomplikowane zbitki)

Języki słowiańskie nie tylko mają bardzo podobną gramatykę, lecz wykazują również duże podobieństwo w słownictwie, co dowodzi że ich ostatni wspólny przodek – język prasłowiański istniał stosunkowo niedawno.

Niektóre mikrojęzyki słowiańskie

• rusiński ^[4] (jugorusiński) – skodyfikowana w Wojwodinie ( Serbia ) forma języka rusińskiego;
• rezjański^[4] – powstały na bazie dialektu słoweńskiego w Rezji (północne Włochy )
• prekmursko-słoweński ^[4] – używany w Słowenii i na pobliskich terenach Węgier i Austrii ;
• kajkawski ^[4] – powstały na bazie dialektów chorwackich, używany w północnej Chorwacji (ma pewną tradycję piśmienniczą; uważany też za dialekt języka chorwackiego );
• czakawski ^[4] – podobna sytuacja, jak powyższy; (ma pewną tradycję piśmienniczą; uważany też za dialekt języka chorwackiego )
• gradišćanskich Chorwatów w Austrii ^[4] (burgenlandzki) – używany przez mniejszość chorwacką w Austrii, na Węgrzech, w Czechach i na Słowacji (uważany też za dialekt języka chorwackiego )
• Chorwatów w Molise ^[4] (molizański) – powstały na bazie dialektów chorwackich, używany we włoskiej prowincji Molise ;
• Bułgarów z Banatu ^[4] (banacki) – powstały na bazie języka bułgarskiego i serbskiego w Rumunii i w Jugosławii .

Istnieje też tendencja do wyodrębniania się kolejnych języków słowiańskich:

• morawskiego – z języka czeskiego
• śląskiego – z języka polskiego
• laski ^[4] – z języka czeskiego
• gwary podlaskie – z przejściowych dialektów białorusko-ukraińskich

Porównanie wybranych wyrazów w językach słowiańskich

Przypisy

Zobacz też

• imiona słowiańskie
• religia Słowian
• panslawizm
• plemiona słowiańskie
• slawistyka
• Słowianie
• słowianofilstwo
• słowiańszczyzna

Linki zewnętrzne

• Slavonia – cechy charakterystyczne języków słowiańskich