Jakub Zadzik (fragment obrazu "Sąd nad arianami")
Jakub Zadzik herbu
Korab
(ur.
1582
w
Drużbinie
koło
Sieradza
, zm.
17 marca
1642
w
Bodzentynie
) –
biskup krakowski
(od
17 września
1635
),
biskup chełmiński
(od
1624
),
kanclerz wielki koronny
,
podkanclerzy koronny
, dyplomata.
Młodość i wykształcenie
Był najmłodszym z 12 dzieci Jakuba i Jadwigi z Borsów. Nauki pobierał w kolegium jezuickim w
Kaliszu
, na
uniwersytecie w Krakowie
oraz w
Perugii
i w
Rzymie
. Na uniwersytecie w Perugii uzyskał tytuł doktora obojga praw, a w Rzymie studiował teologię i tamże w
1604
przyjął święcenia kapłańskie. W
1606
został
kanonikiem
gnieźnieńskim
, w
1608
krakowskim
, w
1611
kanonikiem
warszawskim
, rok później
włocławskim
i w
1619
poznańskim
.
Początki kariery
Swoją karierę związał z kancelarią królewską. W 1608 przebywał ponownie w Rzymie i przez pewien czas zdobywał doświadczenie w kurii rzymskiej. Po powrocie do kraju pracował w kancelarii
podkanclerzego
Wawrzyńca Gembickiego
, który w 1609 wyprawił Zadzika do
Zygmunta III
przebywającego pod
Smoleńskiem
. W 1612 ponownie brał udział w wyprawie moskiewskiej.
29 lipca
1613
został
sekretarzem królewskim
i regentem kancelarii większej.
Biskup chełmiński
W
1624
, po śmierci
Jana Kuczborskiego
, otrzymał od króla nominację na
biskupstwo chełmińskie
, a
2 grudnia
1624 otrzymał
prekonizację
papieską. Z racji na szczupłe dochody płynące z tego biskupstwa otrzymał równolegle probostwo katedralne płockie i
scholasterię
łęczycką. Diecezję objął przez pełnomocnika
14 lutego
1625
,
sakrę biskupią
przyjął
13 kwietnia
w Warszawie, a
30 kwietnia
odbył
ingres
do
katedry w Chełmży
.
10 kwietnia
brał udział w
sejmiku
Prus Królewskich
w
Grudziądzu
, na którym otrzymał
indygenat
. Aktywnie zajął się sprawami swojej diecezji w której stale rezydował aż do poł.
1627
. Wydał nową ordynację dla
Chełmna
, a w 1627 rozpoczął rozbudowę zamku biskupiego w
Lubawie
. Po wybuchu wojny ze Szwecją wydał polecenie rozpoczęcia modlitw o pokój. W związku z nominacją kanclerską, w późniejszym okresie rzadko przebywał w diecezji. Na
synodzie
prowincjalnym w
Piotrkowie
zastąpił go kanonik Walenty Szczawiński. Po zakończeniu wojny ze Szwecją nakazał powrócić do diecezji wszystkim duchownym, którzy ją opuścili podczas wojny.
8 listopada
1630
ustanowił kanonikat doktorski w kapitule katedralnej chełmińskiej. W
1631
erygował w Grudziądzu
klasztor benedyktynek
. W
1634
, podczas pobytu w
Toruniu
upominał się o prawa katolików zamieszkujących to miasto.
Kanclerz i dyplomata
Podczas
wojny polsko-szwedzkiej
został na sejmie warszawskim
18 listopada
1627
mianowany
podkanclerzym
,
10 sierpnia
1628
r.
kanclerzem wielkim koronnym
. Był znakomitym dyplomatą orientującym się tak w polityce zagranicznej, jak i kwestiach polityki wewnętrznej. Był zdecydowanym zwolennikiem zawarcia pokoju ze Szwecją oraz reform skarbowych. Stał na czele delegacji negocjującej
rozejm ze Szwecją w 1629
. Na sejmie w
1631
domagał się militarnego zabezpieczenia Prus Królewskich. W 1632 brał udział w elekcji
Władysława IV
oraz w jego koronacji. Jako pełnomocnik królewski negocjował i podpisał w
1634
.
pokój polanowski
z
Rosją
. Następnie prowadził pertraktacje ze Szwedami zakończone w
1635
r. 26-letnim
rozejmem w Sztumdorfie
. W związku z nominacją na
biskupstwo krakowskie
29 listopada
1635 złożył urząd kanclerski.
Biskup krakowski
Nominację królewską na biskupstwo krakowskie otrzymał
26 lutego
1635
, a prowizję papieską
17 września
1635. Diecezję objął w posiadanie przez pełnomocnika 30 października 1635, a ingres do
katedry wawelskiej
odbył
2 lutego
1636
. Uwolniony od zajęć państwowych zajął się działalnością duszpasterską i gospodarczą w diecezji. W Krakowie ufundował i uposażył
kościół pw. św Józefa
z klasztorem Bernardynek, gdzie pierwszą przełożoną była siostra biskupa Teresa Zadzikówna. Jako biskup zamknął i skasował szkoły
ariańskie
w
Rakowie
. Zbudował w
Kielcach
pałac biskupi
, należący do najpiękniejszych rezydencji polskich. W katedrze wawelskiej wyremontował
kaplicę św Jana Chrzciciela
, w której został pochowany. W
1638
odmówił przyjęcia nominacji na
arcybiskupa gnieźnieńskiego
.