Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Dąb

Dąb

Dąb

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : klad różowych
Rząd : bukowce
Rodzina : bukowate
Rodzaj :dąb
Nazwa systematyczna
Quercus L.
Sp. Pl. 994. 1753
Przekrój pnia
Owoc dębu szypułkowego
Liść dębu szypułkowego
Kwiatostany (Quercus coccinea)

Dąb (Quercus L. ) – rodzaj drzew , rzadziej wysokich krzewów , zaliczony do rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Należy do niego ok. 200 gatunków występujących prawie wyłącznie w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz w wyższych partiach gór strefy tropikalnej. Najdalej na południe występują na Wyspach Sundajskich . Gatunkiem typowym jest Quercus robur L.[2].

Spis treści

Morfologia

Pąki
Wielołuskowe, skupione po kilka na końcowych częściach liści.
Liście
Ułożone skrętolegle, u niektórych gatunków nie opadające na zimę (utrzymują się na roślinie zaschnięte), podczas gdy niektóre są wręcz zimozielone ( dąb korkowy , dąb ostrolistny ). Całobrzegie (Quercus imbricaria), piłkowane lub ząbkowane (Quercus acutissima, Q. libani, Q. prinus), poprzez wrębne i klapowane ( dąb szypułkowy , dąb czerwony ), po pierzastosieczne ( dąb szypułkowy 'Pectinata').
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, lecz same rośliny są jednopienne , wiatropylne . Kwiaty męskie zebrane w kotki , podczas gdy żeńskie są pojedyncze. U gatunków klimatu umiarkowanego kwiaty męskie zwisają luźno spomiędzy rozchylonych łusek pąków ubiegłorocznych, żeńskie zaś są wyprostowane i znajdują się w kątach górnych liści rozwijających się pędów.
Owoce
Orzechy zwane żołędziami osadzone pojedynczo w miseczkach, gęsto pokryte drobnymi łuskami. Osiągają dojrzałość w pierwszym lub drugim roku.

Systematyka

Synonimy taksonomiczne [2]

Quercoxylon E. Hofmann

Pozycja systematyczna wg Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny bukowate z rzędu bukowców , należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych . W obrębie rodziny zaliczany do podrodziny Quercoideae Õrsted, w której najbliżej spokrewniony jest z rodzajami Castanea i Castanopsis [1].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa oczarowe (Hamamelididae Takht.), nadrząd Juglandanae Takht. ex Reveal , rząd bukowce (Fagales Engl.), rodzina bukowate (Fagaceae Dumort.), podrodzina Quercoideae Orsted., plemię Querceae Dumort., rodzaj dąb (Quercus L.)[3].

Gatunki dziko rosnące w Polsce[4]
Systematyka rodzaju dąb wg ?[]
  • Podrodzaj Erythrobalanus (Spach) Örsted. Liście całobrzegie lub ościście klapowane, opadające na zimę. Owoce dojrzewają w drugim roku.
  • Podrodzaj Cerris (Spach) Örsted. Liście częściowo opadające na zimę lub zimozielone. Żołędzie dojrzewają przeważnie w drugim roku.
  • Podrodzaj Quercus. Liście opadające na zimę lub utrzymujące się na drzewie zaschnięte. Owoce dojrzewają w roku kwitnienia.

Zastosowanie

  • Roślina ozdobna : dęby stosowane są przede wszystkim ze względu na swoją długowieczność, przez długie lata mogą stanowić trzon drzewostanu .
  • Roślina lecznicza . Kora niektórych gatunków jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych, a odwar z kory był stosowany wewnętrznie przy biegunkach, a zewnętrznie przy odmrożeniach i oparzeniach[5].
  • Niektóre gatunki dębów mogą mieć znaczenie jako rośliny miododajne . Wytwarzają one spadź (tzw. rosę miodową).
  • Drewno dębu stosunkowo ciężkie i twarde znajduje powszechne zastosowanie w stolarce wewnętrznej budowlanej, meblarstwie . Ze względu na swoją odporność na ścieranie doskonale nadaje się do wyrobu klepki podłogowej . Wyroby z dębiny z biegiem czasu ciemnieją w naturalny sposób od wody, a ze względu na zawartość garbników reagują łatwo ze środkami chemicznymi zwłaszcza farbami (sole, kwasy, zasady). Drewno dębowe ma tendencje do pękania przy dużych mrozach ze względu na duże naprężenia wewnętrzne, jest to drewno doskonałe na stolarkę wewnętrzną, lecz bardzo ryzykowne do stosowania zewnętrznego zwłaszcza okien i drzwi.
  • Kora dębu zawiera dużą ilość taniny i od stuleci jest stosowana z powodzeniem w garbarstwie do wyprawiania skór.

Znaczenie kulturowe

Długowieczność i okazały wygląd dębów od wieków sprawiały na ludziach duże wrażenie. Stare okazy czczone były jako przybytek bóstwa przez większość pierwotnych ludów Europy. Starożytni Rzymianie i Grecy wierzyli, że dąb jest siedzibą ich najwyższych bóstw – Jowisza i Zeusa . Wzmianki o tych drzewach znajdują się także w Starym Testamencie , gdzie czytamy o Abrahamie siadającym pod dębami Mamre .

Niektóre ludy uważały dęby za drzewa – wyrocznie, na podstawie ich stanu przepowiadano pogodę i urodzaj.W greckiej Dodonie [6] znajdowała się wyrocznia wróżąca z szumu liści dębu.

Wśród ludów germańskich dąb poświęcano bogu burz. Z obserwacji wynikało bowiem, że pioruny uderzały w nie najczęściej, nie czyniąc przy tym poważniejszych szkód. Ludy celtyckie i słowiańskie także musiały być pod wrażeniem okazałości dębów, gdyż lokalizowały swoje miejsca kultu przeważnie w starych dąbrowach . Celtowie wierzyli również, że moc dębu jest pomocna w zaświatach, dlatego do grobów zmarłych wkładali gałęzie tego drzewa[6].

Okazy jemioły rosnące na dębach uchodziły za szczególny talizman , prawdopodobnie ze względu na rzadkie występowanie.

Motyw żołędzi i gałązek dębu występuje w herbach królewskich i rycerskich od średniowiecza. Stosowano go także w emblematach mundurowych. Był symbolem siły, szlachetności i sławy.

Znane dęby

Dąb Chrobry - jeden z najstarszych dębów szypułkowych w Polsce

Dęby – pomniki przyrody :

Zobacz też

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-01-05].
  2. 2,0 2,1 Index Nominum Genericorum . [dostęp 2009-02-22].
  3. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Quercus ( ang. ). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-22].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski . Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. . 
  5. Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. . 
  6. 6,0 6,1 Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Cywilizacje Europy. Anglia – Słowianie. Cywilizacje Australii i Oceanii. Papuasi. T. 13. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, ss. 71-72. . 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Dąb":

Wittenberga ...

Maine ...

Bór świeży ...

Polska Czerwona Księga Roślin górska żmijowiec czerwony EN (endangered) - zagrożone (59) brzeżyca jednokwiatowa brzoza karłowata brzoza niska buławnik czerwony cebulica dwulistna chamedafne północna Dąb omszony dziurawiec wytworny dzwonek brodaty dzwonek karkonoski elisma wodna głodek mroźny gnidosz sudecki groszek szerokolistny jarząb szwedzki jeżogłówka pokrewna kruszczyk drobnolistny kukuczka ...

Nagrobek Kazimierza III Wielkiego na Wawelu ...

Stanisław Mikołajczyk rolnych Przynależność polityczna Polskie Stronnictwo Ludowe Okres urzędowaniaod 28 czerwca 1945 do 5 lutego 1947 Poprzednik Edward Bertold Następca Jan Dąb-Kocioł Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego Przynależność polityczna Polskie Stronnictwo Ludowe Okres urzędowaniaod stycznia 1946 do października 1947 Poprzednik Wincenty ...

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej E. Śnieżyńska-Stolot (krąg Simone Martiniego ); za bizantyjską – m.in. M. Walicki, B. Dąb, T. Mroczko, A. Rogow oraz czeską – K. Estreicher.W 1984 Anna ...

Zeus ...

Pobrzeże Kaszubskie ...

Pojezierze Kaszubskie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Dąb":

Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13) świerkowe. Powyżej rozpościera się piętro kosodrzewiny. - typowa roślinność to: buk, lipa drobnolistna, Dąb, buk, mchy, żywiec cebulkowy, zawilec gajowy, występują w górach-Karpaty –buczyna karpacka ...

Rośliny użytkowe (plansza 4) użytkowych - pełnione funkcje Lecznicze Przyprawowe Kosmetyczne Kulturowe Budulec borówka czernica (jagoda) jałowiec rumianek pospolity miłorząb dwuklapowy palma kokosowa dziki bez czarny lebiodka pospolita (oregano) krwawnik pospolity Dąb agawa sizalowa pokrzyk wilcza jagoda muszkatołowiec wonny ogórek lilia biała marzanna barwierska konwalia majowa macierzanka tymianek chmiel granatowiec właściwy kauczukowiec brazylijski naparstnica purpurowa goździkowiec ...

Ochrona przyrody i krajobrazu w Polsce (plansza 14) e height=380 width=770 > Dąb Bartek Trygław Przykłady pomników przyrody Pojedyncze drzewa (28 217) – np. ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie