Jan Stefan Krukowiecki herbu
Pomian
(ur.
15 grudnia
1772
we
Lwowie
, zm.
17 kwietnia
1850
w
Popieniu
) –
polski generał
, uczestnik
wojen napoleońskich
i
powstania listopadowego
,
hrabia
.
Jego ojciec Piotr Krukowiecki otrzymał od cesarzowej Marii Teresy tytuł
hrabiowski
. Jan Krukowiecki ukończył
wiedeńskie
Theresianum
. W wojsku od
1786
roku, początkowo służył w armii
austriackiej
, potem w wojsku
francuskim
i
armii Księstwa Warszawskiego
, był ciężko ranny w
1812
roku w czasie walk o
Smoleńsk
.
Generał
brygady od
1813
roku, w
1815
roku już w
Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego
. Awansowany na generała dywizji (w
1829
). Dowodził najpierw brygadami w
2 Dywizji Piechoty
i
1 Dywizji Piechoty
, a od
1829
1 Dywizją Piechoty
.
Po wybuchu
powstania listopadowego
dowodził
1 Dywizją Piechoty
. Sprawował dowództwo w zwycięskiej
bitwie pod Białołęką
. Brał udział w
bitwie pod Olszynką Grochowską
, w której odmówił wykonania rozkazu przeciwnatarcia gen.
Chłopickiego
. W marcu
1831
mianowany generałem piechoty, objął stanowisko
gubernatora
Warszawy
. W sierpniu i wrześniu 1831 roku
prezes Rządu Narodowego
oraz faktyczny wódz w końcowym okresie walk. Oficer o poglądach skrajnie
konserwatywnych
, zdelegalizował
Towarzystwo Patriotyczne
. W gruncie rzeczy przeciwny kontynuowaniu powstania, prowadził rokowania z marszałkiem
Iwanem Paskiewiczem
o warunki kapitulacji, obciążany był winą za niedostateczne przygotowanie stolicy do obrony i oskarżany o potajemne kontakty z przeciwnikiem. Po kapitulacji Warszawy pozostał w stolicy. Po upadku powstania decyzją cara zesłany początkowo do Jarosławia, w którym przebywał od listopada 1831 roku do maja 1832 roku. Następnie rozkazem carskim przeniesiony do
Wołogdy
; w której przebywał do 1834 roku.
Podczas pobytu w Jarosławiu i Wołogdzie pisał dziennik dla żony. Opisał w nim również losy generałów, którzy wraz z nim odbywali karę zesłania w Jarosławiu i Wołogdzie; byli to min:
Michał Radziwiłł
,
Izydor Krasiński
,
Ignacy Prądzyński
,
Walenty Zawadzki
,
Edward Żółtowski
,
Franciszek Ksawery Niesiołowski
, Ksawery Morawski,
Józef Czyżewski
,
Kazimierz Dziekoński
,
Jan Tomicki
.
Po zakończeniu zesłania wrócił do Królestwa i osiadł w Popieniu, majątku należącym do żony – Heleny z Wolskich Krukowieckiej. Zmarł tam
17 kwietnia
1850
, pochowany w Jeżowie w rodzinnym grobowcu.
Był kawalerem Krzyża
Orderu Virtuti Militarii
, Orderu Obojga Sycylii,
Orderu Świętego Włodzimierza
3. klasy, Komandorem
Legii Honorowej
[1]. Odznaczony
Orderem Świętego Stanisława
II klasy z nadania
Aleksandra I Romanowa
. [2]
W 1820 roku ożenił się z Heleną Wolską. Z tego związku urodzili się synowie: Konstanty, Aleksander, Władysław Adam oraz córka Helena. Córka Helena pozostała w stanie panieńskim i mieszkała w majątku Krukowieckiego w Osse. Syn
Aleksander Krukowiecki
zasłużył się jako jeden z najzdolniejszych partyzantów w
powstaniu styczniowym
.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 7
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława,
Warszawa
2006
s. 221.