Janus |
| Zdjęcie Janusa na tle Saturna, wykonane przez sondę Cassini. |
Zdjęcie Janusa na tle Saturna, wykonane przez sondę Cassini. |
Odkrył | Audouin Dollfus |
Data odkrycia |
15 grudnia
1966
|
Tymczasowe oznaczenie | S/1966 S 2 |
Charakterystyka orbity |
Półoś wielka
| 151 500 km |
Mimośród
| 0,007 |
Okres obiegu | 0,70 d |
Nachylenie do płaszczyzny orbity planety | 0,165° |
Długość węzła wstępującego | 303,8° |
Argument perycentrum | 27,9° |
Anomalia średnia
| 236,5° |
Własności fizyczne |
Wymiary | 193 × 173 × 137 km |
Masa | (1,912 ± 0,005)×1018 kg |
Średnia
gęstość
| (0,64 ± 0,06) g/cm3 |
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni | 0,014 m/s2 |
Okres obrotu
wokół własnej osi | synchroniczny |
Albedo
| 0,71 ± 0,02 |
Jasność obserwowana
(z Ziemi) | 14
m
|
Janus (Saturn X) -
księżyc
Saturna
. Nazwa pochodzi od
Janusa
, postaci z
mitologii rzymskiej
.
Odkrycie
Został odkryty w grudniu
1966
roku przez A. Dollfusa. Trzy dni później inny astronom, Richard Walker dokonał podobnej obserwacji, odkrywając księżyc
Epimeteusz
. Przez dwanaśnie lat nie było pewne, czy zaobserwowano w rzeczywistości jeden, czy dwa księżyce. Pewność co do istnienia ich obu przyniosły dopiero obserwacje sondy
Voyager 1
, która przeleciała przez system Saturna
12 listopada
1980
roku.
Orbita
Janus krąży ruchem prostym wokół Saturna po orbicie zbliżonej do kołowej, dzieląc ją w szczególny sposób z księżycem Epimeteuszem. W 2006 roku odkryto również delikatne pasmo pyłu (pierścień) w pobliżu wspólnej orbity księżyców.
Związek z Epimeteuszem
Epimeteusz
(na lewo) i Janus sfotografowane 20 marca 2006, dwa miesiące po zamianie orbit. Bliskość księżyców na tym zdjęciu jest złudzeniem optycznym.
Janus i nieco mniejszy Epimeteusz dzielą (prawie) tę samą
orbitę
, która znajduje się w przerwie między
pierścieniami
F i G Saturna.
Promienie
orbit tych księżyców różnią się zaledwie o 50
km
. Ponieważ promień zarówno Epimetusza jak i Janusa przekracza 50 km, wydawałoby się, że musi to nieuchronnie doprowadzić do zderzenia. Jednak podczas zbliżenia, wskutek oddziaływania
grawitacyjnego
między oboma ciałami, dochodzi do wymiany
momentu pędu
między nimi. Dzięki temu księżyc szybszy (o mniejszej orbicie) staje się księżycem wolniejszym (o większej orbicie), zanim dogoni współorbitalnego towarzysza. W ten sposób, paradoksalnie, przyciągające oddziaływanie grawitacyjne powoduje odepchnięcie się księżyców. W wyniku owej "wymiany orbit", która nie jest ścisłą wymianą ze względu na różnicę mas, te dwa księżyce wcale się nie mijają. Największe zbliżenie wynosi ok. 10 tys. km i zachodzi co ok. 4
lata
; w jego wyniku
półoś wielka
orbity Janusa maleje/rośnie o ok. 20 km, a (czterokrotnie mniej masywnego) Epimeteusza rośnie/maleje o 80 km.
Janus wraz Epimeteuszem, krążąc po zewnętrznej stronie
pierścienia F
, oraz
Prometeusz
od wewnętrznej strony pełnią funkcję
księżyców pasterskich
tego pierścienia.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
http://ksiezyce.astrowww.pl/saturn/janus.html