As z obliczem Janusa na awersie

Janus – jedno z najważniejszych bóstw staroitalskich, czczony w starożytnym Rzymie . Był bogiem wszelkich początków, a także opiekunem drzwi, bram i mostów, patronem umów i układów sojuszniczych. Od niego pochodzi łacińska nazwa miesiąca stycznia (Ianuarius) jako pierwszego miesiąca w roku. Był utożsamiany także z bogiem poranków - Matutynem.

Janus był pierwszym władcą Lacjum . Wzgórze, na którym rezydował nazwano na jego cześć Ianiculum . Początkowo dzielił władzę z Camesusem, a następnie z Saturnem . Miał być mężem Iuturny i ojcem Fonsa .

Jak powiada Cyceron w De natura deorum II 67, jego imię pochodzi od czasownika ire, co znaczy iść, przechodzić, stąd przejścia to iani^[1].

Był tradycyjnie przedstawiany z dwiema twarzami, z kluczami i laską. Jego najstarsze wyobrażenia były przedstawiane na rzymskich monetach zwanych aes grave. Według Owidiusza dwie twarze Janusa symbolizowały jego władzę nad ziemią i niebem, zaś według Makrobiusza przeszłością i przyszłością.

W Rzymie znajdowała się świątynia Janusa, która według tradycji miała zostać wybudowana przez Numę Pompiliusza. Jej bramy zamykano w czasie pokoju, a otwierano podczas wojny^[2].

Przypisy

Bibliografia

• A. Kempiński, Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Iskry 2001,
• J. Schmidt, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 1996,