Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Janusz I Starszy

Janusz I Starszy

Pieczęć piesza Janusza I Starszego z 1376
Herb własny – Janusz I Starszy ks. Mazowiecki
Podział Mazowsza
( 1381 - 1426 )
Miejsce pochówku Janusza Starszego i Bolesława III w bazylice archikatedralnej św. Jana w Warszawie

Janusz I Starszy (warszawski) (ur. ok. 1346 , zm. 8 grudnia 1429 ) – od 1373 / 1374 r. książę warszawski , od 1381 r. w wyniku podziału książę na Warszawie, Nurze , Łomży , Liwie , Ciechanowie , Wyszogrodzie i Zakroczymiu , lennik Polski, od 1391 na Podlasiu (dożywotnio).

Janusz I był najstarszym synem księcia mazowieckiego Siemowita III i Eufemii Opawskiej. Na skutek pomyłki Jana Długosza wcześniej przyjmowano, że Janusz urodził się w 1329 r. Dopiero współcześnie datę tę udało się skorygować na znacznie późniejszą, tj. na ok. 1346 r. Świadczy o tym fakt wydzielenia dopiero na przełomie 1373 / 1374 r. Januszowi własnej dzielnicy (ze stolicą w Warszawie).

Do ostatecznego podziału dzielnicy pomiędzy Janusza, a jego brata Siemowita IV doszło dopiero po śmierci ojca w 1381 r. Wtedy też Janusz otrzymał ostatecznie w swoje posiadanie ziemie: warszawską, nurską, liwską, łomżyńską, ciechanowską, wyszogrodzką i zakroczymską.

W swojej polityce Janusz stał wiernie na stanowisku ścisłej współpracy z Polską i jej kolejnymi władcami – Ludwikiem Andegaweńskim , Jadwigą i Władysławem Jagiełłą . Wyrazem tego były kolejne hołdy lenne składane w latach 1373 , 1383 i 1387 . W ten sposób Janusz sprzeciwił się polityce swojego brata Siemowita IV, który próbując wykorzystać trudności Andegawenów chciał zdobyć koronę Polską dla siebie. Po śmierci króla Polski i Węgier Ludwika uznał prawo Jadwigi do korony polskiej. W tym też celu w 1383 r. udał się nawet do Budy , gdzie zaoferował wsparcie zbrojne, w zamian za co uzyskał stałą pensję w wysokości 24 000 florenów rocznie pobieraną z dochodów z żup solnych w Bochni . Polityka proandegaweńska już wkrótce zaowocowała uchronieniem dzierżaw Janusza przed zniszczeniem przez wojska stojącego na czele obozu legitymistów – późniejszego cesarza Zygmunta Luksemburczyka .

Powodem braku większego zainteresowania sytuacją w Polsce mogła być sprawa wojny domowej na Litwie pomiędzy wielkim księciem Jagiełłą a jego stryjem Kiejstutem . Janusz korzystając z panującego na Litwie zamieszania w 1382 r. zajął zbrojnie należące dotąd do sąsiada Podlasie . Nabytek ten nie okazał się jednak trwały, gdyż jeszcze w tym samym roku zwycięskiemu Jagielle udało się odzyskać straty. Książę mazowiecki, nie chcąc dodatkowo zaogniać sytuacji, uciekającego z Litwy Witolda przyjął niezwykle chłodno, a po odmowie przyjęcia przez niego chrztu odesłał niewygodnego gościa do Krzyżaków .

Do pogodzenia Litwina z Januszem doszło w 1387 r., kiedy to książę mazowiecki po wyborze Jagiełły na króla Polski uznał jego władzę i wziął następnie udział w podróży władcy do Wilna w celu chrystianizacji kraju. Dobrych stosunków z Jagiełłą nie popsuł fakt ponownej wizyty w 1389 r. na Mazowszu skłóconego z władcą Polski Witolda, o czym świadczy nadanie Januszowi dwa lata później spornego Podlasia z Drohiczynem na czele.

Przyjazne stosunki łączące Janusza z Polską i Litwą spowodowały stan permanentnej wrogości względem Mazowsza ze strony zakonu krzyżackiego. W 1393 r. z nieznanych bliżej powodów doszło nawet do porwania księcia z nadgranicznej Złotorii przez rycerzy zakonnych i odstawienia go do Malborka przed oblicze wielkiego mistrza Konrada von Junginen. Być może Krzyżakom chodziło o sprowokowanie nieprzygotowanej Polski do wojny z zakonem. Jak by nie było, Janusz wkrótce odzyskał wolność, a sprawa porwania nie wpłynęła na relacje Mazowsza z Polską.

W latach 1409 - 1411 Janusz wziął udział po stronie polskiej w wielkiej wojnie z zakonem krzyżackim. Na terenie władztwa Januszowego pod Czerwińskiem zostało wyznaczone miejsce koncentracji zjednoczonych wojsk polsko-litewskich. Stamtąd też książę mazowiecki na czele zorganizowanej przez siebie chorągwi rycerstwa udał się pod Grunwald , gdzie 15 lipca 1410 r. wziął udział w bitwie. Następnie Janusz uczestniczył w dalszej części kampanii otrzymując od króla w podzięce nadanie zamków krzyżackich w Nidzicy , Ostródzie i Olsztynie . Nabytki te wobec niezdobycia Malborka i podpisania pokoju toruńskiego nie okazały się jednak trwałe.

Kiedy w 1414 r. wybuchła kolejna wojna Polski z Krzyżakami, Janusz ponownie zdecydował się poprzeć swojego suwerena wypowiadając wojnę państwu zakonnemu. Tym razem jednak, zapewne z powodu wieku, sam nie wziął udziału w kampanii wysyłając na wojnę syna Bolesława .

W polityce wewnętrznej Janusz zajął się gruntowną reformą polityki gospodarczej księstwa kontynuując nadania prawa chełmińskiego . Na prawie niemieckim lokował 24 miasta m.in. Czersk ( 1383 ), Ciechanów ( 1400 ), Różan ( 1403 ), Nową Warszawę ( 1408 ), Łomżę ( 1418 ), Maków Mazowiecki i Mińsk Mazowiecki ( 1421 ), Tykocin ( 1425 ), Przasnysz i Ostrołękę ( 1427 ) i Kamieńczyk ( 1428 ). Niezwykle ważnym krokiem było również przeniesienie w 1406 r. swojej głównej siedziby z podupadającego Czerska do nowego prężnie rozwijającego się ośrodka – Warszawy , czego wymownym znakiem było uczynienie z kościoła pod wezwaniem św. Jana kolegiaty oraz zbudowanie zamku (najstarszej części późniejszego Zamku Królewskiego).

Janusz I Starszy był żonaty z córką wielkiego księcia litewskiego KiejstutaDanutą Anną , z którą doczekał się trzech synów: Janusza , Bolesława i Konrada . Długowieczny książę mazowiecki przeżył jednak wszystkich swoich potomków, w związku z czym w testamencie tron przekazał wnukowi po średnim synu Bolesławie, noszącemu imię ojca Bolesławowi IV .

Janusz zmarł 8 grudnia 1429 w Czersku, a pochowany został w kościele św. Jana w Warszawie .

Na warszawskiej Woli , na osiedlu Koło znajduje się ulica Księcia Janusza, biegnąca prostopadle pomiędzy ulicami Górczewską a Obozową .

Linki zewnętrzne


Poprzednik
Siemowit III
Książę warszawski
1373 / 1374 - 1429
Następca
Anna Fiodorówna
regentka
Poprzednik
Siemowit III
Książę ciechanowski
1381 - 1429
Następca
Anna Fiodorówna
regentka
Poprzednik
Siemowit III
Książę czerski
1381 - 1429
Następca
Anna Fiodorówna
regentka
Poprzednik
Powstanie Ziemi łomżyńskiej
Książę łomżyński
1381 - 1429
Następca
Anna Fiodorówna
regentka
Poprzednik
Wielkie Księstwo Litewskie
Książę podlaski
1391 - 1429
Następca
Wielkie Księstwo Litewskie


Inne hasła zawierające informacje o "Janusz I Starszy":

I wiek ...

Władysław Komar ...

1484 ...

XVI wiek ...

Antanas Smetona ...

Wittenberga ...

1408 ...

1398 ...

1411 ...

Stanisław Hozjusz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Janusz I Starszy":

11 LISTOPADA (plansza 1) ...

227 Polska walcząca (plansza 9) ...

213 Polska kultura, sztuka i nauka dwudziestolecia międzywojennego (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie