Jerozolima
Jerozolima - (hebr. ירושלים trl. Yerushalayim, trb. Jeruszalajim; arab. القدس trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليم trl. Ūrshalīm, trb. Urszalim, łac. Hierosolyma, Aelia Capitolina – zobacz też: nazwy Jerozolimy) – największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa Izraela (Jerozolima jest stolicą według izraelskiego prawa). Znajduje się tutaj oficjalna siedziba prezydenta, większość urzędów państwowych, sąd najwyższy, parlament i inne.
Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich. Autonomia Palestyńska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego państwa. Większość państw utrzymuje swoje ambasady w Tel Awiwie.
Jest to największe miasto w kraju pod względem powierzchni (123 km²) i ludności (733 300 mieszkańców). Leży wśród gór Judei, rozciągających się pomiędzy Morzem Śródziemnym a Morzem Martwym. Miasto posiada długowiekową historię i stanowi centralny punkt dla judaizmu, chrześcijaństwa i islamu.
Współczesne miasto powstało wokół Starego Miasta. Nowoczesne żydowskie dzielnice rozciągają się w kierunku zachodnim, w stronę aglomeracji Gusz Dan, natomiast dzielnice arabskie rozciągają się po stronie wschodniej (Wschodnia Jerozolima) w kierunku Ramallah i Betlejem.
Geografia
Jerozolima jest usytuowana na południowym krańcu płaskowyżu położonego pomiędzy Wzgórzami Jerozolimskimi, które wznoszą się na około 200 metrów ponad miasto. Po stronie wschodniej wznosi się Góra Oliwna, a po stronie północno-wschodniej Góra Skopus.
Jerozolima ze wszystkich stron otoczona jest dolinami (Cedron, Hinnom i Tyropeon). Dolina Cedron rozciąga się na wschód od Starego Miasta, rozdzielając właściwe miasto od Góry Oliwnej. Wzdłuż południowej strony Starego Miasta znajduje się Dolina Hinnom, która jest właściwie stromym wąwozem. Natomiast Dolina Tyropeon rozpoczyna się po stronie północno-zachodniej i ciągnie się w kierunku południowo-wschodnim. Dzieli ona miasto na dwie części znajdujące się na dwóch wzgórzach: po stronie wschodniej Wzgórze Świątynne i po stronie zachodniej pozostałą część miasta. Współcześnie Dolina Tyropeon jest prawie niewidoczna, ponieważ przez ostatnie tysiąclecia nagromadziły się w niej wielkie ilości różnych szczątków i gruzów.
Jerozolima znajduje się w odległości 60 km na wschód od aglomeracji Tel Awiwu i wybrzeża Morza Śródziemnego, 32 km na zachód od Morza Martwego. Sąsiednimi miastami są: Betlejem i Beit Jala na południu, Abu Dis i Ma`ale Adummim na wschodzie, Mevasseret Syjon na zachodzie, Ramallah i Giv`at Ze`ev na północy.
Gospodarka
Historycznie, gospodarka Jerozolimy opierała się prawie wyłącznie na obsłudze turystycznego ruchu religijnych pielgrzymów, którzy przybywali do świętych miejsc Chrześcijaństwa, Judaizmu i Islamu w mieście. Te święte miejsca są najczęściej odwiedzanymi w mieście punktami przez zagranicznych turystów, których większość odwiedza Stare Miasto i Zachodni Mur. Jednak w ostatnim półwieczu stało się jasne, że przyszłość Jerozolimy nie może opierać się wyłącznie na religii.
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2006 średni dochód na pracującego w Jerozolimie wyniósł 5 940 NIS. Są to dochody niższe niż w pozostałych miastach Izraela. Wynika to ze specyfiki ludności arabskiej i grup żydowskich ortodoksów. Roczniki statystyczne wskazują także postępujący rozwój gospodarczy miasta od 1967, jednak Wschodnia Jerozolima przez cały czas pozostaje zacofana względem Zachodniej Jerozolimy. Pomimo to procent zatrudnienia w rodzinach arabskich (76,1%) jest wyższy niż w rodzinach żydowskich (66,8%). Podczas brytyjskiego pełnomocnictwa w Palestynie, prawo zezwalało wznosić nowe budynki z zachowaniem szczególnego historycznego charakteru miasta. Te przepisy budowlane obowiązują do dnia dzisiejszego. Jest to decydujący czynnik, który odpycha ciężki przemysł od Jerozolimy. Jedynie około 2,2% ziemi miasta jest przeznaczonych pod przemysł i infrastrukturę. W związku z tym, jedynie 8,5% populacji miasta jest zatrudniona w sektorze przemysłu (średnia kraju wynosi 15,8%). Większość populacji znajduje zatrudnienie w edukacji (17,9% - średnia kraju 12,7%), służbie zdrowia (12,6% - średnia kraju 10,7%), administracji publicznej (8,2% - średnia kraju 4,7%), pomocy społecznej (6,4% - średnia kraju 4,7%) i turystyce (6,1% - średnia kraju 4,7%).
W ostatnich latach coraz więcej przedsiębiorstw high-tech przeprowadza się do Jerozolimy, dostarczając w 2006 12 tys. miejsc pracy. W północnej części miasta utworzono strefę przemysłową Har Hotzvim, w której swoje siedziby wybudowały między innymi Intel, Teva Pharmaceutical Industries i Telecom ECI.
Demografia
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2007 roku w mieście żyło 743 tys. mieszkańców, z czego 68% Żydzi, 30% Arabowie (Muzułmanie) oraz 2% Chrześcijanie (w tym chrześcijańscy Arabowie). W 2005 w Jerozolimie osiedliło się 2 850 imigrantów, w większości ze Stanów Zjednoczonych, Francji i krajów byłego ZSRR. Jednak liczba emigrantów wyjeżdżających z miasta przewyższa liczbę napływających imigrantów. W 2005 ponad 10 tys. Żydów osiedliło się w Jerozolimie, podczas gdy ponad 16 tys. wyjechało z miasta. Wzrost populacji miasta wynika w większości z wysokiej liczby urodzeń, zwłaszcza w społeczności arabskiej i ultraortodoksyjnych Żydów. Wskutek tego liczba urodzeń w Jerozolimie (4,02) jest dużo wyższa niż w innych miastach Izraela (Tel Awiw 1,98; średnia w kraju 2,90). Średnia wielkość rodziny w Jerozolimie wynosi 3,8 osób.
Inne hasła zawierające informacje o "Jerozolima":
II wiek
...
Adwentyzm
...
I wiek
...
Diakon
...
Wyprawy krzyżowe
...
1848
...
Santiago de Compostela
...
Orientowanie (architektura)
...
1951
...
1925
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Jerozolima":
015. Wyprawy krzyżowe (plansza 6)
...
022 Źródła pisane z czasów średniowiecza (plansza 18)
...
221. Przemiany powojenne na bliskim i dalekim wschodzie (plansza 4)
1949 r. przekazał Jordanii zachodni brzeg Jordanu, Egipt otrzymał Strefę Gazy, a Jerozolima została podzielona na część arabską i żydowską. Jednak kształtu nowych granic ...
|