Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joseph von Sonnenfels (ur.
1733
, zm.
25 kwietnia
1817
w
Wiedniu
) –
austriacki
pisarz i prawnik, profesor
Uniwersytetu Wiedeńskiego
.
Życiorys
Jego ojcem był Lipman Perlin (1705–1768)
rabin
z Brandenburgii i tłumacz języków
orientalnych
zatrudniony w Nikolsburgu (dziś
Mikulov
). W
1734
roku Lippmann konwertował się w Wiedniu na
katolicyzm
. Przybrał wówczas imię Alois Wienner, a tytuł barona (Freiherr) von Sonnenfels uzyskał w
1746
. Bratem Josepha był Franz Anton von Sonnenfels.
Joseph, ochrzczony za młodu razem z ojcem i dwoma braćmi, studiował najpierw w gimnazjum, a potem na
wiedeńskim
uniwersytecie. Przy ojcu nauczył się hebrajskiego i chaldejskiego. W latach
1749
-
1754
służył jako piechur w regimencie "Deutschmeister" dochodząc do rangi
kaprala
. Następnie studiował prawo i został radcą prawnym w Wiedniu. Od
1761
do
1763
, był sekretarzem "Arcierengarde". W
1763
roku został profesorem nauk politycznych ("Professor für Polizey- und Kameralwissenschaft") na wiedeńskim uniwersytecie. Dwukrotnie był
rektorem
uczelni. W 1779, otrzymał tytuł "radcy zwyczajnego dworu" ("Wirklicher Hofrath"), a w
1810
został prezesem Akademii Nauk, które to stanowisko piastował do śmierci.
W latach 1765-1767 i 1769-1775 Sonnenfels był wydawcą pisma: "
Der Mann ohne Vorurtheil
" ("Człowiek bez Przesądu"). Pisał też o teatrze: "Briefe über die Wienerische Schaubühne", gdzie skrytykował dominację postaci
arlekina
w teatrach Wiednia.
Sonnenfels przyczynił się walnie do zniesienia tortur w Austrii (1776).
Uniemożliwił
Lessingowi
zatrudnienie w Wiedniu z zazdrości, co wyszło na jaw i przysporzyło mu wrogów.
Ludwig van Beethoven
dedykował Sonnenfelsowi sonatę fortepianową No. 15, Op. 28, wydaną drukiem w 1801.
Sonnenfels był wolnomularzem w loży Balduin w
Lipsku
, a potem loży Zur wahren Eintracht w Wiedniu. Od 1784 był wielkim mistrzem loży Zur wohltätigen Eintracht.
Dzieła
- "Specimen Juris Germanici de Remediis Juris, Juri Romano Incognitis," Vienna, 1757;
- "Ankündigung einer Teutschen Gesellschaft in Wien," wyd. 1761;
- "Betrachtungen über die Neuen Politischen Handlungsgrundsätze der Engländer," wyd. 1764;
- "Grundsätze der Polizei, Handlung und Finanzwissenschaft," wyd. 1765-67 (8-e wyd. 1819);
- "Briefe über die Wienerische Schaubühne," wyd. 1768 (reedited by Sauer, ib. 1884);
- "Von der Verwandlung der Domänen in Bauerngüter," wyd. 1773;
- "Ueber die Abschaffung der Tortur," Zurich, 1775 (i Nuremberg, 1782);
- "Abhandlung über die Aufhebung der Wuchergesetze," Vienna, 1791;
- "Handbuch der Innern Staatsverwaltung," wyd. 1798
- "Ueber die Stimmenmehrheit bei Criminalurtheilen," Vienna, 1801 (i 1808)
- Gesammelte Schriften. 10 tomów. Wien: Baumeister 1783-1787.
- Briefe über die Wienerische Schaubühne. (powstałe w latach 1767-1769.) wydane przez Hilde Haider-Pregler. Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt 1988. (wg. wydania
wiedeńskiego
: Konesen 1884.)
- Ueber den Geschäftsstil. Die ersten Grundlinien für angehende oesterreichische Kanzleybeamten (Wien, 1784). (W roku 1787 drugie mocno przerobione wydanie).
- Versuch über die Grundsätze des Stils in privat- und öffentlichen Geschäften 2 tomy. (Wien: Gerold 1781)
Bibliografia
- Alfred von Arneth:
Beaumarchais
und Sonnenfels. Wien : W. Braumüller, 1868.
- Heinrich Eduard Jacob: Beaumarchais und Sonnenfels. Schauspiel in vier Akten. München: Georg Müller Verlag, 1919.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
