Julia Tymoszenko
Data i miejsce urodzenia	27 listopada 1960 Dniepropetrowsk
Premier Ukrainy
Okres urzędowania	od 18 grudnia 2007 do 11 marca 2010
Przynależność polityczna	Blok Julii Tymoszenko
Poprzednik	Wiktor Janukowicz
Następca	Mykoła Azarow
Premier Ukrainy
Przynależność polityczna	Blok Julii Tymoszenko
Okres urzędowania	od 24 stycznia 2005 do 8 września 2005
Poprzednik	Wiktor Janukowicz
Następca	Jurij Jechanurow

Julia Tymoszenko i prezydent USA George Walker Bush w Kijowie w 2008

Julia Wołodymyriwna Tymoszenko^[1] z domu Hryhian, ukr. Юлія Володимирівна Тимошенко (ur. 27 listopada 1960 w Dniepropetrowsku ) – ukraińska polityk , doktor ekonomii , była wicepremier , premier Ukrainy od 24 stycznia do 8 września 2005 oraz ponownie od 18 grudnia 2007 do 11 marca 2010. Jest liderką partii Batkiwszczyna oraz Bloku Julii Tymoszenko .

Przed rozpoczęciem kariery politycznej z sukcesami pracowała w branży energetycznej, stając się jedną z najbogatszych osób w państwie. W 2005 po zwycięstwie pomarańczowej rewolucji została pierwszą kobietą na stanowisku premiera Ukrainy. Bez powodzenia kandydowała w wyborach prezydenckich w 2010 .

Życiorys

Jej ojciec, Wołodymyr Abramowicz Hryhian, był pochodzenia ormiańskiego ^[2]. Porzucił rodzinę, kiedy Julia Tymoszenko miała 3 lata^[3]. Wychowywała ją jej matka, Ludmyła Mykołajiwna Telehina. W 1979 wyszła za Ołeksandra Tymoszenko, rok później urodziła się ich córka Jewhenija^[2].

Ukończyła w 1984 studia ekonomiczne na uniwersytecie w Dniepropetrowsku ^[4]. Była działaczką Komsomołu . Po studiach pracowała jako ekonomista w przemyśle zbrojeniowym (Dnieprzańskim Zakładzie Budowy Maszyn im. Lenina). W 1988 razem z mężem, Ołeksandrem Tymoszenko, rozpoczęła prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości ich firma negocjowała m.in. kontrakty rządowe. W latach 1996–1997 kierowała Zjednoczonymi Systemami Energetycznymi Ukrainy. Otrzymała stopień naukowy kandydata nauk ekonomicznych. W 1999 obroniła doktorat na kijowskim Narodowym Uniwersytecie Ekonomicznym. Opublikowała ponad 50 prac naukowych.

Działalność polityczna

Deputowana i wicepremier

W 1996 uzyskała mandat deputowanej do Rady Najwyższej II kadencji. Została wkrótce wiceprzewodniczącą partii Pawła Łazarenki , Hromady. W 1998 po raz drugi została posłanką. Po ucieczce byłego premiera z w tym samym roku i aresztowaniu go przez władze amerykańskie w związku z zarzutami prania brudnych pieniędzy, wystąpiła z partii wraz z większością deputowanych, tworząc nowe, umiarkowanie nacjonalistyczno i demokratyczne ugrupowanie Batkiwszczyna (Ojczyzna).

W wyborach prezydenckich w 1999 poparła Leonida Kuczmę , przystępując do proprezydenckiej większości. W grudniu 1999 objęła urząd wicepremiera Ukrainy w rządzie Wiktora Juszczenki . Od 2000 kierowała także rządowym komitetem paliwowo-energetycznym.

Wkrótce popadła w konflikt z prezydentem i jego otoczeniem. W sierpniu 2000 jej mąż został tymczasowo aresztowany pod zarzutami niegospodarności w Zjednoczonych Systemach Energetycznych Ukrainy. Jesienią tego samego roku wszczęto również śledztwo przeciwko samej Julii Tymoszenko, która w styczniu 2001 została zdymisjonowana , a w lutym tymczasowo aresztowana pod zarzutem korupcji . W marcu sąd w Kijowie odrzucił zarzuty i anulował nakaz aresztowania.

Wybory 2002 i 2004

Na jesieni 2001 przed wyborami parlamentarnymi powołała na bazie Batkiwszczyny Blok Julii Tymoszenko . W styczniu 2002, w czasie kampanii wyborczej, uległa wypadkowi samochodowemu w Kijowie, odnosząc obrażenia głowy i klatki piersiowej. W wyborach tych jej ugrupowanie uzyskało ponad 20 mandatów, a Julia Tymoszenko kolejny raz została posłem. W wyborach prezydenckich w 2004 poparła kandydaturę Wiktora Juszczenki, biorąc następnie aktywny udział w akcji protestu w ramach pomarańczowej rewolucji .

Pierwszy rząd i wybory 2006

24 stycznia 2005 została powołana na funkcję p.o. premiera Ukrainy. 4 lutego 2005 po zatwierdzeniu przez Radę Najwyższą objęła oficjalnie funkcję premiera . Została zdymisjonowana 8 września tego samego roku na skutek konfliktu z otoczeniem prezydenta.

W wyborach parlamentarnych w 2006 stanęła ponownie na czele listy wyborczej BJuT, który uzyskał drugi wynik (za Partią Regionów ). Podjęta próba ponownego utworzenia "pomarańczowej koalicji" z udziałem Naszej Ukrainy i SPU zakończyła się niepowodzeniem.

Wybory 2007 i powrót do władzy

Julia Tymoszenko podczas spotkania z prezydentem i premierem Rosji

Julia Tymoszenko podczas spotkania z Lechem Kaczyńskim

W przedterminowych wyborach w 2007 jej blok zdobył 30,71% głosów i 156 miejsc w parlamencie , zajmując ponownie drugie miejsce po Partii Regionów Ukrainy .

15 października 2007 BJuT oraz prezydencka Nasza Ukraina-Ludowa Samoobrona porozumiały się co do utworzenia wspólnej koalicji rządowej. 6 grudnia tego samego roku prezydent desygnował Julię Tymoszenko na stanowisko premiera, zgodnie z umową koalicyjną z 29 listopada.

11 grudnia 2007 nie została zatwierdzona na tym stanowisku przez parlament. W głosowaniu otrzymała 225 głosów (o jeden za mało niż wynosiła potrzebna większość). Posłowie "pomarańczowej koalicji" twierdzili, że nie zadziałały karty do głosowania dwojga z nich^[5]. W drugim głosowaniu z 18 grudnia jej kandydatura uzyskała niezbędne 226 głosów poparcia, co pozwoliło jej oficjalnie objąć stanowisko premiera^[6].

W maju 2008 ponownie doszło do jej konfliktu z prezydentem, którego oskarżyła o blokowanie działań rządu przeciwko inflacji . Deputowani jej partii zablokowali trybunę w parlamencie, nie dopuszczając do wygłoszenia orędzia^[7].

11 lipca 2008 parlament ukraiński odrzucił wniosek opozycyjnej Partii Regionów o wotum nieufności . Poparło go 174 posłów przy wymaganej większości 226 głosów^[8]. 14 lipca 2008 złożyła pierwszą od chwili objęcia urzędu wizytę w Polsce .

W sierpniu tego samego roku ponownie doszło do konfliktu z otoczeniem prezydenta, które oskarżyło ją o zdradę interesów państwowych i działanie na rzecz Rosji . Na początku września 2008 głosami m.in. frakcji BJuT i Partii Regionów przegłosowano zmiany w ustawach ograniczające uprawnienia prezydenta, co doprowadziło do rozwiązania koalicji we wrześniu tego samego roku. Konflikt został zakończony rozwiązaniem parlamentu przez prezydenta. Wybory nie doszły do skutku, a w parlamencie została zawiązana ponownie koalicja BJuT z częścią NU-NS, poszerzona o Blok Łytwyna .

Wybory 2010

Julia Tymoszenko była jednym z kandydatów na stanowisko prezydenta podczas wyborów w 2010 ^[9]. W pierwszej turze wyborów zdobyła 25% głosów, co pozwoliło jej zająć drugie miejsce na Wiktorem Janukowiczem ^[10]. W drugiej turze wyborów przegrała ze swoim poprzednikiem na urzędzie premiera, otrzymując około 45,5% głosów^[11].

3 marca 2010 Rada Najwyższa Ukrainy wyraziła wotum nieufności dla jej rządu – za wnioskiem głosowało 243 z 450 deputowanych^[12]. Premier ogłosiła decyzję o wzięciu urlopu, a pełniącym obowiązki szefa rządu 4 marca 2010 został wicepremier Ołeksandr Turczynow ^[13]. 11 marca 2010 parlament rozwiązał rząd Julii Tymoszenko i zatwierdził nowy gabinet premiera Mykoły Azarowa ^[14].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Julia Tymoszenko – strona prywatna ( ukr.  •  ang.  •  ros. ). [dostęp 11 lutego 2010].