|
Józef Struś
Józef Struś - łac. Josephus Struthius ( ur. 1510 w Poznaniu, zm. 16 marca 1568 w Poznaniu) - nadworny lekarz Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, burmistrz Poznania, naukowiec wsławiony badaniami tętna.
Urodził się w 1510 roku w Poznaniu, a zmarł 6 marca 1568 również w Poznaniu. Wybitny lekarz i humanista. Jego rodzicami byli Mikołaj piwowar i Elżbieta, córka poznańskiego burmistrza. Dwukrotnie żonaty: w latach 1543 - 1552 z Polikseną Unglerówną, a od maja 1554 do swojej śmierci z Katarzyną Strochówną. Obie były córkami zamożnych, poznańskich patrycjuszy. Oba małżeństwa były również bezdzietne.
Naukę rozpoczął w szkole miejskiej przy kolegiacie Marii Magdaleny, następnie w Akademii Lubrańskiego. W latach 1525-1529 odbył studia lekarskie na Uniwersytecie Krakowskim. Z tego okresu jego życia pochodzi poemat poświęcony jego wykładowcy - Cyprianowi z Łowicza. Po uzyskaniu tytułu bakałarza wrócił na krótko do Poznania, aby wysłuchać wykładów wybitnego humanisty - Krzysztofa Hegendorfera. Podczas tego pobytu zbliżył się do najpotężniejszego wielkopolskiego rodu magnackiego Górków oraz dworu arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Latalskiego, którym poświęcił kilka utworów. Napisał również komentarze do Astrologii Lukiana z Samosaty. W 1531 uzyskał na krakowskiej uczelni tytuł magistra. A w 1532 rozpoczął studia na Uniwersytecie w Padwie. Podczas studiów rozpoczął tłumaczenie dzieł Galena i Hipokratesa, jeszcze w trakcie studiów w 1535 nadano mu godność wicerektora uniwersytetu a pod koniec tego samego roku po zdanych egzaminach uzyskał tytuł doktora i profesora nadzwyczajnego medycyny teoretycznej.
Wykładał ją w Padwie do 1537, kiedy to zakończył studia, opierając się głównie na tłumaczonym przez siebie Galenie. Rozpoczął również badania nad tętnem. W 1537 na prośbę J. Chojeńskiego - kanclerza Uniwersytetu Krakowskiego wrócił do Krakowa, gdzie podjął wykłady, jednak gdy po śmierci kanclerza i zwolnieniu przez to katedry medycyny nie otrzymał jej przeniósł się do Poznania, gdzie został lekarzem Andrzeja Górki.
Następnie polecony przez Górkę Zygmuntowi Staremu udał się z jego córką, księżniczką Izabelą Jagiellonką, narzeczoną Jana Zápolyi na dwór węgierski. Prowadził tam praktykę lekarską, tłumaczył dalsze dzieła Galena, które wydał w Wenecji oraz prowadził dalsze badania nad tętnem. Następnie przez pewien czas był zarządcą jednej z węgierskich prowincji. Po powrocie do Polski posłował z Andrzejem Górką na dworze Tureckim, gdzie również praktykował, lecząc sułtana Sulejmana II.
W 1541 wrócił do Poznania, choć w dalszym ciągu podróżował po kraju i Europie wraz z A. Górką (posłował m.in. na sejmy). W tym czasie zakupił w mieście kilka nieruchomości co uczyniło go jednym z najbogatszych patrycjuszy. W 1555 w drukarni Oporina, w Bazylei wydał wynik 20 letnich badań: Sphygmicae artis iam mille ducentos perditae et desideratae libri V., w którym wyróżnił podstawowe pięć typów tętna, ich znaczenie diagnostyczne oraz zaznaczył wpływ temperatury i stanu nerwowego na tętno. Później z tego traktatu korzystał w swych pracach William Harvey. Sława jaką zdobył J. Struś sprawiła, że w latach 1557/1558 i 1558/1559 wybierano go na burmistrza Poznania. W 1559 został nadwornym lekarzem króla Zygmunta II Augusta. Określany jako najsławniejszy w swym czasie lekarz w Europie, którym Akademia Padewska się szczyciła, że w niej był professorem publicznym nauki lekarskiej; a Filip II - król hiszpański, kilka razy naszego ziomka rady zasięgał.
Zmarł na dżumę zaraziwszy się nią podczas niesienia pomocy ubogiej ludności podczas epidemii.
Jego imię nosi ulica w Poznaniu.
Inne hasła zawierające informacje o "Józef Struś":
Adwentyzm
...
Tampere
...
Brno
...
XVI wiek
...
1972
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
...
1749
...
1884
...
Karl Philipp Schwarzenberg
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Józef Struś":
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 8)
...
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 2)
...
|
