Język człowieka.

Przekrój przez brodawki liściaste języka - zdjęcie mikroskopowe.

Język ( łac. lingua) – wieloczynnościowy narząd, twór mięśniowy jamy gębowej kręgowców . Głównym zadaniem języka jest podsuwanie pokarmu pod zęby , mieszanie pokarmu w czasie żucia i przesuwanie kęsów pokarmu do gardła, lecz niektóre gatunki używają go również do innych celów. Dla przykładu:

• wiele gadów używa języka jako organu węchowego
• u ssaków język przyczynia się do wytwarzania podciśnienia w jamie ustnej, umożliwiającego ssanie, stanowi też narząd zmysłu smaku i dotyku
• człowiek używa języka do artykulacji mowy.

Budowa języka

Język jest wałem mięśniowym położonym na dnie jamy ustnej i pokrytym śluzówką. Od dołu wchodzą do języka mięśnie zewnętrzne, naczynia krwionośne i nerwy. Śluzówka języka jest wilgotna, różowa, pokryta licznymi brodawkami językowymi. Brodawki języka to wyrostki tkanki łącznej , które wystają ponad powierzchnię śluzówki i są pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. U człowieka występuje sześć rodzajów brodawek, które dzielimy na brodawki mechaniczne (służą do pobierania, rozdrabniania pokarmu) oraz brodawki smakowe (zawierające kubki smakowe):

Brodawki mechaniczne:

• nitkowate (najmniejsze i najliczniejsze),
• stożkowate,
• soczewkowate.

Brodawki smakowe:

• grzybowate (większe),
• okolone (największe),
• liściaste (występują z boku języka).

Dodatkowo język podzielony jest przez bruzdę graniczną w której znajdują się głównie brodawki okolone na dwie części:

• trzon
• korzeń (nasada języka)

Nasada języka zaopatrzona jest w mieszki językowe czyli skupiska tkanki chłonnej tworzące razem migdałek językowy.

Zrąb języka utworzony jest przez mięśnie poprzecznie prążkowane. Dzielimy je na dwie grupy:

• mięśnie łączące z otoczeniem (mięsień bródkowo-językowy, mięsień rylcowo-językowy, mięsień gnykowo-językowy),
• mięśnie własne języka (dwa mięśnie podłużne: górny i dolny, mięsień pionowy).

Zmysł smaku

Dzięki językowi potrafimy poczuć i określić smak danej rzeczy, która nie musi być pokarmem. Odpowiedzialne są za to tzw. kubki smakowe . Każdy z kubków smakowych reaguje na jeden rodzaj smaku. Dotychczas wyodrębniono pięć smaków: słony, słodki, kwaśny, gorzki i umami .

Wskutek błędnej interpretacji wyników badań przeprowadzonych pod koniec XIX wieku, przez wiele lat uważano, że różne części języka odpowiadają za czucie różnych smaków: np. że inną częścią odczuwamy przyjmowany pokarm jako słony a inną jako kwaśny albo gorzki. Powstała wtedy tzw. mapa rozmieszczenia kubków smakowych. W rzeczywistości wszystkie rodzaje kubków smakowych są rozmieszczone na całej powierzchni języka i każdy fragment języka może odczuwać każdy ze smaków. Zdarza się jednak, że niektóre rejony języka różnią się wrażliwością na różne bodźce smakowe.

Bibliografia