Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język kantoński

Język kantoński

粵語/粤语
Obszar Chińska Republika Ludowa , Hongkong , Makau , Republika Chińska , Korea Północna , Korea Południowa , Wietnam , Singapur , Filipiny , Kambodża , Malezja i inne kraje
Liczba mówiącychokoło 55 mln[1]
Ranking  ?
Klasyfikacja genetyczna chińsko-tybetańska
Pismo pismo chińskie
Regulowany przez ?
Kody języka
ISO 639 -1zh
ISO 639-2chi
ISO 639-3yue
W Wikipedii
Zobacz też: język , języki świata
Wikipedia w języku kantońskim
Dialekty języka kantońskiego (yue)

Język kantoński, język yue ( chin. trad. : 粵語, chin. upr. : 粤语, kantoński ( jyutping ): Jyut6jyu5; pinyin : Yuèyǔ) to jeden z języków chińskich używany na południu Chin , w Hongkongu i Makau , a także przez potomków chińskich emigrantów w Azji Południowo-Wschodniej i innych rejonach świata. Jego nazwa wywodzi się od Kantonu (Guangzhou), stolicy prowincji Guangdong . Liczbę użytkowników kantońskiego szacuje się ogółem na 66 mln (dane na rok 1996; z uwzględnieniem wszystkich pokrewnych dialektów z grupy Yue ).

Spis treści

Języki yue

Można je podzielić na pięć najważniejszych podgrup[2]:

  • 1. Podgrupę yue-hai - na terenie delty Rzeki Perłowej oraz wzdłuż Rzeki Zachodniej (Xijiang); do tej podgrupy należą język kantoński oraz język Hongkongu.
  • 2. Podgrupę qin-lian - od okolicy Qinzhou do Lianzhou
  • 3. Podgrupę gao-lei - od miasta Gaozhou do półwyspu Leizhou
  • 4. Podgrupę si-yi - w rejonie miast Taishan , Xinhui, Kaiping i Enping u ujścia Rzeki Perłowej
  • 5. Podgrupę gui-nan - pas na wschodzie prow. Guangsi, obejmujący Wuzhou, Rongxian i Pobai

Języki yue mają niezwykle skomplikowany system tonalny . Jako jedyne spośród języków chińskich mają dwa szeregi tonów rozmieszczone w dwu rejestrach, górnym (55 lub 53, 35, 33, 5, 3) i dolnym (21 lub 11, 13, 22, 2 lub 22). W porównaniu do innych języków chińskich, yue są bardziej monosylabiczne. Sprawia to, że przechowały one wiele wyrazów w dawnym znaczeniu. Wyróżnia je również duża liczba zapożyczeń, szczególnie z angielskiego[3].

Standardowy język kantoński

Chociaż kantoński ma nieporównanie mniej użytkowników niż putonghua , można go usłyszeć znacznie częściej, niż wskazywałaby na to liczba użytkowników. Kantoński jest bowiem językiem popularnej na świecie hongkońskiej popkultury . To w nim najczęściej nagrywane są dialogi w filmach z Hongkongu oraz miejscowe piosenki (patrz: Cantopop). Właśnie ze względu na ogromny wpływ mediów hongkońskich odmiana używana w tym mieście uważana jest obecnie za standardową i najbardziej prestiżową, pomimo iż wcześniej to dialekt Guangzhou uważany był za najczystszą formę tego języka.[4] Poza formą standardową istnieje cały szereg dialektów, często znacznie różniących się od siebie, określanych także jako język kantoński lub yue.

System fonologiczny

Schemat samogłosek w języku kantońskim

Z innymi językami chińskimi kantoński dzieli pismo, jednak jego wymowa jest bardziej skomplikowana od mandaryńskiego (większa ilość tonów i wygłosów). Od języka średniochińskiego kantoński oddzielił się ok. VII wieku, kiedy Chińczycy skolonizowali tereny dzisiejszego południa kraju. W trakcie ewolucji kantoński przeszedł mniejsze zmiany, niż mandaryński i uważa się, że jest bardziej zbliżony do średniochińskiego , którego wymowę próbują zrekonstruować sinolodzy. Na przykład wiersze z epoki Tang czytane po kantońsku rymują się częściej, niż kiedy czytać je w lekcji mandaryńskiej. W przeciwieństwie do dialektów mandaryńskich , kantoński zachował spółgłoski zwarte -p, -t, -k na końcu wyrazu oraz wygłosowe -m. Posiada bogaty zasób tonów – łącznie z wariantami jest ich aż dziesięć, z czego sześć uważa się za podstawowe[5].

Młode pokolenie wykazuje tendencję do upraszczania pewnych głosek, zwłaszcza tylnojęzykowego "ng". Tak więc zamiast "ngő" wymawiają "ő" (ja). Również ze zbitek "kw" i "gw" często wypada "w", np. gwóng dung wá (język kantoński) wymawiane jest jako góng dung wá. "l" często używane jest zamiast "n" np. ngő ngōi néi (kocham cię) wymawiane jest przez młodych ludzi ő ōi léi[6].

Zapis języka kantońskiego

Istnieją dwa sposoby zapisu języka kantońskiego za pomocą znaków chińskich. Dzięki temu że pismo chińskie ma charakter ideograficzny, jeden ze sposobów zapisu zbliżony jest wizualnie do języka mandaryńskiego, natomiast znaki odczytuje się zgodnie z wymową kantońską. Drugi sposób to dokładny zapis potocznego języka kantońskiego, różniącego się znacznie szykiem zdania, idiomatyką itd. W tym przypadku słownictwo języka kantońskiego również w piśmie częściowo różni się od języka ogólnonarodowego . Stworzono nawet ponad tysiąc znaków używanych jedynie do zapisu słów kantońskich[7]. Z tego też powodu powstała odrębna Wikipedia po kantońsku.

Przypisy

  1. http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code = yue
  2. M. Kunstler, Języki chińskie, Dialog, Warszawa, 2000; str. 302
  3. M. Kunstler, op. cit.; str. 303-304
  4. Kam Y Lau: Cantonese Phrasebook, Lonely Planet Publications 1995, , str. 5-7
  5. Kam Y Lau: Cantonese Phrasebook str. 8
  6. Kam Y Lau: Cantonese Phrasebook str. 7
  7. Cantonese language, pronunciation and special characters

Bibliografia

  • Majewicz, Alfred F., Języki świata i ich klasyfikacja, PWN, Warszawa, 1989,
  • Cantonese Chinese Phrase Book, Berlitz Publishing, Singapore 2005
  • Kam Y Lau: Cantonese Phrasebook, Lonely Planet Publications 1995,

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Język kantoński":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...

Musical ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język kantoński":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie