Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język staro-cerkiewno-słowiański

Język staro-cerkiewno-słowiański

Ѩзыкъ словѣньскъ
Językŭ slověnĭskŭ
ObszarJęzyk wymarły, dawniej Imperium Bułgarskie

Państwo wielkomorawskie

Liczba mówiącychJęzyk wymarły
Klasyfikacja genetyczna Języki indoeuropejskie
Pismo głagolica , cyrylica
Status oficjalny
język urzędowy Język wymarły, dawniej Imperium Bułgarskie

Państwo wielkomorawskie

Kody języka
ISO 639 -1cu (jak i dla nowego cerkiewnosłowiańskiego)
ISO 639-2chu
ISO 639-3chu
W Wikipedii
Zobacz też: język , języki świata
Wikipedia w języku cerkiewnosłowiańskim
W Wikisłowniku :
Modlitwa Ojcze nasz zapisana cyrylicą w języku s-c-s: Oćcze naś, iże jesi na niebiesĭch, da świętit się imię twoje, da priidziet cĕsarzstwo twoje, da bądziet wola twoja na zemli jako na niebiesi; chlĕb naszĭ nasąśnyj dażdź nam w dzin semĭ, i ostawi namĭ dłŭgy nasi jako i my ostawlajemŭ dłŭżĭnkomŭ nasimŭ; ne wŭwedi nas w napaść i izbawi nas ot neprijĕzni. Twoje bo jest cĕsarzstwo i siła i sława na wĕky. Amiń.

Język staro-cerkiewno-słowiański (w polskich publikacjach spotyka się także zapisy: język s-c-s i język scs, lub język starobułgarski[1]) – najstarszy literacki język słowiański , formujący się od połowy IX wieku i oparty głównie na słowiańskich gwarach Sołunia (dzisiejsze Saloniki ). Język s-c-s stał się podstawą literacką języków: bułgarskiego, rosyjskiego, serbsko-chorwackiego w różnych redakcjach. Najbliżej spokrewniony jest ze współczesnym językiem bułgarskim [2] [3] i macedońskim [4], jakkolwiek literackie postaci tych języków oparte są na innych zasadach gramatycznych.

Spis treści

Historia

Misjonarze Słowian , Cyryl i Metody , uczynili go językiem liturgicznym chrześcijan obrządku słowiańskiego.

Późniejszą fazę rozwoju tego języka stanowi język cerkiewnosłowiański . Silny wpływ wywarł język s-c-s na język staroruski , a pośrednio także na współczesny, literacki język rosyjski .

Kanon

Najstarsze teksty s-c-s, pisane przez braci sołuńskich lub ich uczniów jeszcze w IX wieku nie zachowały się do dzisiaj. Znane są natomiast późniejsze ich odpisy, już z X i XI w. , zachowujące pewne wspólne, archaiczne cechy językowe, które w dużym stopniu odróżniają je od powstałych w tym samym czasie tekstów w formujących się dopiero językach narodowych. Księgi te nazywane są kanonem s-c-s: poświadczają one szereg charakterystycznych form, odnoszonych do tzw. klasycznego języka s-c-s.

Do cech klasycznego s-c-s należą:

  1. zachowane samogłoski nosowe;
  2. samogłoska jat' (zapisywana w transkrypcji najczęściej jako ě, zob. jać );
  3. grupy ra i la będące rezultatem przestawki ;
  4. grupy spółgłoskowe št i žd, powstałe z palatalizacji (zmiękczenia) wcześniejszych grup spółgłoskowych *tj/ i dj.
  5. konsekwentnie zapisywane jery .

Pismo

Do zapisu języka s-c-s stosowane były dwa alfabety. Początkowo księgi zapisywano głagolicą , opracowaną przez Konstantyna-Cyryla . Później w tym samym celu stosowano także cyrylicę .

Nazewnictwo

W bogatej literaturze przedmiotu względem języka s-c-s stosowanych jest wiele rozmaitych określeń, m.in. starosłowiański, starosłoweński, starobułgarski, słowianobułgarski.

W macedońskiej literaturze naukowej dość często używane jest określenie język staromacedoński ( mac. старомакедонски јазик). Argumentem za takim nazewnictwem jest w tym wypadku stwierdzenie, że współcześni słowiańscy mieszkańcy Macedonii są bezpośrednimi spadkobiercami Słowian, których język był punktem wyjściowym dla powstania s-c-s. Dzieje języka s-c-s wpisują się w historię rozwoju współczesnej macedońszczyzny .

Zaimki

Odmiana zaimków osobowych

liczba pojedynczaliczba mnogaliczba podwójna
Mazъty-myvyva
Dmenetebesebenasъvasъnajuvaju
Cmъně, mьně, enkl. mitebě, enkl. tisebě, enkl. sinamъvamъnamavama
Bmene, mętebe, tęsebe, sęnasъ, enkl. nyvasъ, enkl. vynava
Nmъnojątobojąsobojąnamivaminamavama
Msmъně, mьněteběseběnasъvasъnajuvaju

Nazewnictwo

Nazwa staro-cerkiewno-słowiański jako przymiotnik złożony składający się z dwóch lub więcej członów równorzędnych znaczeniowo powinna być pisana zawsze z łącznikiem. Jeszcze w latach 30. XX wieku złożenie to pisano łącznie, o czym świadczy tytuł podręcznika Henryka Ułaszyna Język starocerkiewnosłowiański (Lwów 1928). Inne nazwy to język starocerkiewny oraz język starosłowiański, pisane łącznie. Niemiecka nazwa to Altkirchenslawisch, a angielska Old Church Slavonic.

Bibliografia

  • Czesław Bartula, Podstawowe wiadomości z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na tle porównawczym, Warszawa 2002
  • Tadeusz Brajerski, Język staro-cerkiewno-słowiański, Lublin 1990

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy


Inne hasła zawierające informacje o "Język staro-cerkiewno-słowiański":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Mieszko II Lambert ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język staro-cerkiewno-słowiański":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie