Kadima ( hebr. קדימה) – partia polityczna działająca w Izraelu , założona 21 listopada 2005 roku przez Ariela Szarona . Początkowo do partii należeli najbliżsi współpracownicy Szarona z partii Likud . Następnie dołączyli do niej niektórzy posłowie z Partii Pracy . Jest największym ugrupowaniem w izraelskim parlamencie – Knesecie , posiada 28 na 120 deputowanych.

Historia

Cypi Liwni , była czołowa działaczka Likudu , obecnie lider Kadimy

Kadima została założona przez premiera Ariela Szarona, tuż po tym, jak opuścił on prawicową partię Likud 21 listopada 2005 roku, w celu utworzenia nowej partii politycznej, która umożliwiłaby mu zrealizowanie planu zapewnienia pokoju na Bliskim Wschodzie za pomocą jednostronnych posunięć – m.in. zlikwidowania izraelskiego osadnictwa w Autonomii Palestyńskiej i zarysowania przyszłych granic państwa palestyńskiego.

Nazwa Kadima, która oznacza "Naprzód" lub "Do przodu", pojawiła się w pierwszych dniach po wyjściu Szarona z Likudu i spodobała się premierowi. Jednakże, nie została ona od razu nadana nowemu tworowi politycznemu, a partia początkowo nazywała się "Narodowa Odpowiedzialność" ( hebr. אחריות לאומית, Ahrayaut Leumit)^[2], nazwa ta została zaproponowana przez minister sprawiedliwości Cypi Liwni i entuzjastycznie przyjęta m.in. przez Reuvena Adlera, bliskiego współpracownika Szarona. Miało to być tylko tymczasowym rozwiązaniem, ale sondaże wykazywały, że taka partia będzie bardziej rozpoznawalna niż Kadima. Ugrupowanie Szarona miało więc stać się "Narodową Odpowiedzialnością" na stałe. Niespodziewanie jednak, 24 listopada 2005 roku obwieszczono, że partia została ostatecznie zarejestrowana pod nazwą Kadima. Uznano, że może ona mieć znaczenie dla wielu Izraelczyków, ponieważ związana jest z bojowym okrzykiem oficerów armii izraelskiej. Dodatkowo przyjęcie takiej nazwy może oznaczać chęć podkreślenia przez Szarona jego wojskowej przeszłości, w perspektywie wyborów parlamentarnych w marcu 2006 roku. "Kadima" jest ponadto słowem nie określającym jakiejkolwiek politycznej orientacji (może więc się z nim identyfikować wiele różnych osób), choć było ono używane już przez wczesnych syjonistycznych liderów, takich jak Nathan Birnbaum . Pomimo tego, takie nazwanie nowej partii zostało skrytykowane przez przywódcę Shinui , Yosefa Lapida , który stwierdził, że jest ono zbyt podobne do gazety Benito Mussoliniego , Avanti ( wł . Naprzód)^[3].

Jak twierdzą zwolennicy Szarona, pierwszego dnia po założeniu Kadimy, nowa partia miała prawie 150 członków, większość z nich stanowili rozłamowcy z Likudu^[4]. Kilku członków Knessetu z Partii Pracy , Likudu i innych ugrupowań natychmiast przyłączyło się do Kadimy, włączając w to ministrów Ehuda Olmerta , Cypi Liwni, Meira Sheetrita , Gideona Ezrę i Avrahama Hirschsona . Wiceministrowie Ruhama Avraham , Majalli Wahabi , Eli Aflalo , Marina Solodkin , Zeev Boim i Yaakov Edri również weszli do partii Szarona, wraz deputowanymi Likudu Ronni Bar-Onem i Omrim Szaronem . Były szef Histadrutu , Haim Ramon z Partii Pracy także zdecydował się dołączyć do nowego podmiotu na izraelskiej scenie politycznej.

30 listopada 2005 roku, Szimon Peres opuścił Partię Pracy po trwającym ponad 60 lat członkostwie w tej organizacji i oświadczył, że pomoże premierowi Arielowi Szaronowi osiągnąć pokój z Palestyńczykami. Tuż po nagłym ataku, w wyniku którego Szaron zapadł w śpiączkę^[5], pojawiły się spekulacje, czy Peres zostanie wybrany na nowego lidera Kadimy. Jeden z sondaży wskazywał, że partia otrzyma 42 mandaty w nadchodzących wyborach z Peresem na czele, a tylko 40 pod przywództwem Ehuda Olmerta^[6]. Większość prominentnych członków Kadimy pochodziła jednak z Likudu, poparła więc Olmerta na stanowisko następcy Szarona.

Wybory 2006 i koalicja rządowa

Partia wygrała wybory parlamentarne w Izraelu 2006 roku . Zdobyła 29 mandatów. 4 maja Ehud Olmert został premierem, a Kadima stała się partią inicjującą tworzenie koalicji rządowej. W jej skład weszły ugrupowania: Partia Pracy, Szas i Gil .

Podczas swej wizyty w USA i wystąpienia przed połączonymi izbami amerykańskiego Kongresu, Olmert obiecał, że w przypadku nie osiągnięcia porozumienia z Palestyńczykami, jego rząd będzie kontynuował realizację planu Szarona^[7].

Po wojnie w Libanie ( 12 lipca – 14 sierpnia 2006 ), rząd Olmerta (jak również osoba samego premiera) stał się bardzo niepopularny w izraelskim społeczeństwie. Sondaże wskazywały na możliwe zwycięstwo Likudu w przypadku, gdyby wybory odbyły się pod koniec 2006 roku. 23 października 2006 roku skrajnie prawicowe ugrupowanie Yisrael Beitenu weszło do koalicji rządowej ^[8]. W maju 2007 roku Ehud Olmert cieszył się poparciem jedynie 3 proc. ankietowanych Izraelczyków^[9]. 17 stycznia 2008 roku Yisrael Beitenu wyszło z rządu Ehuda Olmerta, w proteście przeciwko rozmowom pokojowym z Autonomią Palestyńską. Szef Yisrael Beitenu oświadczył, że jego partia opuściła gabinet, ponieważ Kadima ma zamiar oddać Palestyńczykom ziemie zajęte w 1967 roku^[10].

30 lipca 2008 roku oskarżony o korupcję premier Olmert zakomunikował, że nie będzie się ubiegał o kolejną kadencję na stanowisku przewodniczącego partii^[11]. Swoje kandydatury w wewnątrzpartyjnych wyborach, zgłosili za to: Cypi Liwni, Shaul Mofaz, Avi Dichter i Meir Sheetrit^[12]. 17 września 2008 nową przewodniczącą partii została wybrana Cypi Liwni, która otrzymała 43,1 proc. głosów. Drugi Shaul Mofaz, zapewnił sobie 42 proc. głosów. W wewnątrzpatyyjnych wyborach wzięło udział 55 proc. członków partii, a Liwni zwyciężyła przewagą tylko 431 głosów (1,1 proc.)^[13]. Nowy lider rozpocznie negocjacje z partiami wchodzącymi dotąd w skład koalicji rządowej i zastąpi najprawdopodobniej Ehuda Olmerta na stanowisku premiera Izraela^[14].

21 września 2008 Ehud Olmert złożył oficjalną rezygnację ze stanowiska premiera na ręce prezydenta Szimona Peresa ^[15]. Ten przekazał misję uformowania nowego rządu Liwni. Zgodnie z ustawami zasadniczymi Izraela, w przypadku braku sukcesu po upływie 42 dni od uzyskania nominacji, rozpisywane są nowe wybory^[16][17]. 13 października Kadima i Partia Pracy doszły do porozumienia w sprawie nowej umowy koalicyjnej^[18]. Dla osiągnięcia większości parlamentarnej (minimum 61 mandatów) niezbędne stało się pozyskanie także Szas. Ugrupowanie znajdowało się pod presją Likudu. Beniamin Netanjahu przekonywał liderów partii religijnej, że Liwni pragnie negocjować z Palestyńczykami status Jerozolimy^[19]. Liwni ostatecznie nie udało się utworzyć nowej koalicji. Prezydent Peres rozpisał wybory do Knessetu na 10 lutego 2009 roku^[20][21]. Do czasu sformowania nowego rządu po wyborach w 2009 r., premierem pozostał Ehud Olmert^[22].

17 grudnia odbyły się wewnątrzpartyjne wybory, w których członkowie Kadimy po raz pierwszy w historii decydowali o układzie nazwisk na liście partyjnej, którą ugrupowanie wystawi podczas wyborów parlamentarnych w lutym 2009 r.^[23] Wydarzenie to miało także inny wymiar - miało dać odpowiedź na pytanie, czy rywalizujący z Liwni Shaul Mofaz będzie w stanie zebrać swoich zwolenników i zagrozić przywództwu w partii. W prawyborach w Kadimie wzięło udział ok. 45 proc. członków tej partii, a w pierwszej dziesiątce wyłonionej listy partyjnej znaleźli się: Liwni, Mofaz (ich pozycje były z góry ustalone jeszcze przed głosowaniem), Dalia Itzik , Tzachi Hanegbi , Ronni Bar-On , Zeev Boim , Meir Sheetrit , Ruhama Avraham , Avi Dichter i Marina Solodkin . Większość z nich to zwolennicy Liwni. Partia Pracy ostrzegła jednak wyborców, że podczas głosowania parlamentarnego powinni zwrócić uwagę na fakt, że 80 proc. postaci na liście partyjnej Kadimy to politycy wywodzący się z Likudu^[24].

Według wyników sondażu z 19 grudnia 2008 r. pod względem popularności, partia zrównała się w tym okresie z Likudem. Badania preferencji wyborczych przeprowadzone dla dziennika Maariv wykazały, że oba ugrupowania uzyskałyby 30 mandatów parlamentarnych, gdyby wybory zostały przeprowadzone właśnie 19 grudnia ^[25].

Wybory w 2009 roku i Kadima w opozycji

W wyborach przedterminowych do Knessetu z 10 lutego 2009 Kadima wygrała wybory uzyskując 28 miejsc w parlamencie^[26]. Pomimo tego zwycięstwa, pod znakiem zapytania stanęło to, czy kolejny premier Izraela będzie członkiem Kadimy. Stało się tak, ponieważ druga największa partia - Likud, otrzymała tylko o jeden mandat mniej. Trzecie miejsca zajął prawicowy, nacjonalistyczny Yisrael Beitenu, któremu pod względem ideologicznym o wiele bliżej do Likudu, niż do Kadimy. Jeden z liderów tego drugiego ugrupowania, Meir Sheetrit , oświadczył, że jego partia nie wejdzie w skład skrajnie prawicowego rządu pod kierownictwem Netanjahu, nie wykluczając jednocześnie udziału w gabinecie, jeśli nie znajdzie się w nim Yisrael Beitenu^[27].

Ostatecznie Netanjahu utworzył gabinet, w skład którego 31 marca 2009 roku weszli przedstawiciele Likudu, Szasu, Partii Pracy, Yisrael Beitenu, Yahadut HaTorah oraz HaBayit HaYehudi ^[28]. Cypi Liwni stała się liderem opozycji, ostro krytykując m.in. Ehuda Baraka za wejście do prawicowego rządu^[29].

Program

Szimon Peres , były lider Partii Pracy , opuścił tę centrolewicową formację i przed swoim wyborem na stanowisko prezydenta Izraela, startował w wyborach do Knessetu z miejsca nr 2. na liście Kadimy.

Program Kadimy został po raz pierwszy publicznie przedstawiony 28 listopada 2005 roku przez ówczesną minister sprawiedliwości Cypi Liwni , która w swoim oświadczeniu zawarła m.in. główne punkty platformy programowej nowego ugrupowania:

• naród izraelski posiada historyczne prawo do całości Ziemi Izraela (hebr. Eretz Yisrael). Jednakże, w celu zapewnienia przewagi demograficznej Żydów, część tego terytorium musi zostać przekazana Arabom. W ten sposób demokratyczne państwo żydowskie zachować ma swoją tożsamość^[30].
• Jerozolima i duże osiedla żydowskie na Zachodnim Brzegu Jordanu pozostaną pod kontrolą izraelską.
• głównym planem zakończenia izraelsko-palestyńskiego konfliktu i utworzenia niepodległego państwa Palestyńczyków pozostaje Plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu z 2003 roku . Ma on zostać wprowadzony w życie stopniowo przez rozwiązanie organizacji terrorystycznych, zebranie broni, wdrożenie zmian w systemie bezpieczeństwa w Autonomii Palestyńskiej oraz zapobieganie ponownemu wybuchowi konfliktu. Na koniec procesu zostanie utworzone zdemilitaryzowane państwo palestyńskie, które wyrzeknie się terroryzmu .
• izraelski system polityczny zostanie zmieniony w celu zapewnienia mu stabilności. Jedną z możliwości tego dokonania będzie uchwalenie konstytucji w formie pojedynczego aktu prawnego.
• Kadima nie wykluczyła również żadnej z partii politycznej jako ewentualnego partnera koalicyjnego.

Polityczne cele i postulaty

Ehud Olmert , premier Izraela i lider partii Kadima do 17 września 2008

Początkowo program Kadimy był wiernym odbiciem poglądów Ariela Szarona i jego politycznych zamierzeń i decyzji. Wczesne doniesienia z obozu Szarona, tworzącego nową partię, mówiły o stworzeniu ugrupowania prawdziwie " centrowego " i " liberalnego ". Wydawało się, że Szaron pragnął w ten sposób przyciągnąć do Kadimy deputowanych do Knesetu z innych partii, często o bardzo znanych w Izraelu nazwiskach, którzy byliby w stanie zaakceptować przywództwo premiera, pragnąc implementacji "umiarkowanego" programu politycznego. Szaron wierzył w możliwość realizacji tzw. mapy drogowej, w związku z bliskimi relacjami z prezydentem USA , George'em W. Bushem .

W sprawach wewnętrznych, Szaron pokazał, że pragnie dojść do porozumienia ze swoim byłym koalicyjnym partnerem, antyklerykalną Shinui (uczestniczyła ona w drugim rządzie Szarona w 2003 roku), która promowała swój program, skierowany przeciwko wpływowym ugrupowaniom reprezentującym wyznawców judaizmu ortodoksyjnego (Haredim). Jedna z takich partii, Yahadut ha-Torah , przyłączyła się do rządu Szarona w tym samym czasie, co i Partia Pracy, po opuszczeniu koalicji gabinetowej przez Shinui. W przeszłości, również Shinui nazywało się partią "centrową", ponieważ odrzucało zarówno socjalizm Partii Pracy (propagując zamiast tego ekonomię wolnorynkową), jak również sprzeciw Likudu przeciwko powstaniu palestyńskiego państwa.

Ówczesna minister sprawiedliwości Cypi Liwni, uważana za osobę nr 2 po Szaronie na początku funkcjonowania partii, powiedziała mediom, iż Kadima ma zamiar wspomóc realizację planów utworzenia oddzielnego palestyńskiego państwa, co spotkało się z poparciem znanego izraelskiego lewicowca Yossiego Beilina . Pomimo tego, Szaron był głównym "architektem" konstrukcji tzw. muru bezpieczeństwa, oddzielającego Zachodni Brzeg od Izraela. Koncepcja ta została skrytykowana przez lewą stronę izraelskiej sceny partyjnej. Pomimo tego, przez wielu plany te uznane zostały za pierwszy krok na drodze do końcowego ustalenia stałych granic państwa żydowskiego.

22 listopada 2005 roku, na konferencji prasowej, Szaron wspomniał iż jest za wycofaniem się z osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu. Odmówił jednak podania terminu oraz innych bliższych szczegółów takiej akcji^[31].

Znani członkowie

Byli członkowie Likudu

• Były deputowany i lider Likudu i premier, Ariel Szaron
• deputowany, były wicepremier, premier i minister finansów Ehud Olmert (poprzednio burmistrz Jerozolimy )
• minister obrony z Likud Shaul Mofaz (nie był deputowanym, pierwotnie odmówił wstąpienia do Kadimy)
• deputowana, minister spraw zagranicznych, minister sprawiedliwości Cypi Liwni
• były deputowany i p.o. ministra Tzahi Hanegbi (p.o. przewodniczącego Likudu po rezygnacji Szarona, zrezygnował z miejsca w Knesecie)
• deputowany i minister bezpieczeństwa wewnętrznego Gideon Ezra
• deputowany i minister turystyki Avraham Hirschson
• deputowany i minister transportu Meir Sheetrit
• deputowany i wiceminister bezpieczeństwa wewnętrznego Yaakov Edri
• były deputowany Omri Szaron (syn Ariela Szarona)
• deputowana Marina Solodkin
• deputowany Roni Bar-On
• deputowana Ruhama Avraham
• deputowany Eli Aflalo
• deputowany Ze'ev Boim
• deputowany Majallie Whbee
• były deputowany Ronni Milo (były burmistrz Tel Awiwu )
• Yossi Ben-David, burmistrz Yehud-Monosson
• Shimon Lankri, burmistrz Akki
• Haim Barbibai, burmistrz Kiriat Szmona
• Zvi Zilker, burmistrz Aszdodu
• Yossi Nishri, burmistrz Kiriat Ono
• Zamir Ben-Ari, burmistrz Giv'at Shmuel

Byli członkowie Partii Pracy

• Deputowany i były premier (obecnie prezydent Izraela) Szimon Peres
• Deputowany i były minister Haim Ramon
• Deputowana i była minister Dalia Itzik
• Były deputowany Rafi Elul
• Były deputowany Efi Oshaya
• Deputowany Eli Ben-Menachem
• Shmuel Riffman, prominenty działacz świeckiego ruchu kibucowego i przewodniczący regionalnej rady w Ramat Hanegev
• Meir Nitzan , burmistrz Riszon Le Syjon
• Menachem Ariav, burmistrz Nazareth 'Illit
• Tallal Kirnaui, burmistrz miasta Rahat , zamieszkanego w większości przez izraelskich Beduinów
• Shuki Forer, burmistrz Rehovot
• Nava Barak, była żona Ehuda Baraka

Członkowie wywodzący się z innych partii

• Szas : deputowany David Tal
• Yisrael Beitenu : deputowany Michael Nudelman
• Shinui : prof. Uriel Reichman , burmistrz Hajfy i były deputowany Yona Yahav

Inni prominentni członkowie

• Avi Dichter , były szef Szabaku
• Ronit Tirosh , dyrektor generalny w ministerstwie edukacji
• Azzam Azzam , izraelski druz oskarżony o szpiegostwo na rzecz Izraela w Egipcie i skazany na 8 lat więzienia
• Haim Erez, generał rezerwy, były dowódca Okręgu Południowego i były prezes Israeli Chemicals.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona partii

Przypisy